Bayramov, Hakan Fidan'la ortak basın toplantısında konuştu

31 Temmuz 2023 14:50:10

Azerbaycan Dışişleri Bakanı Ceyhun Bayramov, üçlü işbirliği platformu oluşturacakları Azerbaycan, Türkiye ve İsrail ilişkisinin, daha geniş coğrafyalarda ilişkilerin gelişimine katkı sağlayabileceğini belirtti.

Dışişleri Bakanı Ceyhun Bayramov, Türkiye'nin Dışişleri Bakanı Hakan Fidan ile görüşmesinin ardından düzenlenen ortak basın toplantısında konuşma yapt

Kardeş ülkede bulunmaktan memnuniyet duyduğunu belirten Bayramov, temaslarında Azerbaycan ile Türkiye stratejik ilişkileri kapsamında geniş fikir alışverişinde bulunduklarını aktardı.

Bayramov, devlet başkanlarının liderliğinde geliştirilen Azerbaycan-Türkiye ilişkilerinin tarihte olmadığı kadar yakın ve yüksek düzeyde bulunduğunu vurgulayarak, iki ülkenin birlikteliğinin Azerbaycan'ın ulusal lideri Haydar Aliyev'in "bir millet, iki devlet", Gazi Mustafa Kemal Atatürk'ün "Azerbaycan'ın sevinci bizim sevincimiz, kederi bizim kederimizdir" sözlerinden kaynaklanan felsefe temelinde kurulduğunu ve ilerlediğini dile getirdi.

Kahramanmaraş merkezli depremlerde hayatını kaybedenler için rahmet dileyen Bayramov, depremin ilk anından itibaren Türkiye'nin yanında olduklarını, imar ve ihya çalışmalarında da Türkiye'nin yanında bulunacaklarını kaydetti.

Bayramov, 15 Haziran 2021'de imzalanan Şuşa Beyannamesi ile iki kardeş ülkenin ilişkilerinin resmen müttefiklik seviyesine yükseldiğini hatırlatarak, işbirliklerinin daha da güçlendiğinin altını çizdi.

Türkiye ile ekonomi, askeri alan, ulaştırma, sağlık, tarım, gıda güvenliği, kültür ve bir dizi alanda işbirliği içerisinde bulunduklarını söyleyen Bayramov, "Azerbaycan ve Türkiye, hem ticaret hacmi hem de karşılıklı yatırımlar açısından başlıca ortaklardır. 2022'deki ticaret hacmimiz 2021'e göre yüzde 25 arttı. 2022'de ticaret hacmimiz yaklaşık 6 milyar dolar oldu. 2023'ün ilk ayının verilerine göre, geçen yıla nazaran yüzde 34 artış yaşandı ve 3,9 milyar doları geçti." diye konuştu.

Bayramov, enerji alanındaki işbirliklerine de değinerek, "Güney Gaz Koridoru, Avrasya'nın enerji haritasını değiştiren bir proje oldu. Bu projenin genişletilmesi, Türkiye ve Avrupa'ya ilave doğal gaz sevki için somut projeler hayata geçiriliyor." dedi.

Üçüncü ülkelerle yapılan üçlü işbirliklerinden de bahseden Bayramov, "Gürcistan, İran, Pakistan, Türkmenistan, Özbekistan, Kazakistan'la başarılı üçlü ve dörtlü işbirlikleri yürütüyoruz. Azerbaycan, Türkiye, İsrail platformu da ilişkilerimizin daha geniş coğrafyada gelişimi açısından faydalı olabilir." değerlendirmesinde bulundu.

"Azerbaycan, Ermenistan-Türkiye ilişkilerinin normalleştirilmesini açık şekilde destekledi"

Türkiye ve Azerbaycan'ın Ermenistan'la normalleşme sürecine de değinen Bayramov, şöyle devam etti:

"30 yıllık işgal döneminde yaşananlara rağmen Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Ocak 2021'de düşmanlık sayfasını çevirmeye ve barış anlaşması üzerinde çalışmaya hazır olduğumuzu açıkladı. Azerbaycan, Ermenistan-Türkiye ilişkilerinin normalleştirilmesini açık şekilde destekledi. Ermenistan'ın bundan sonraki tutumu ise birtakım sorular doğuruyor.

Şubat 2021'de Ermenistan'a barış anlaşmasının 5 temel ilkesini takdim ettik. Bundan sonra uluslararası arabulucuların vasıtasıyla müzakereler başladı. Şimdi müzakereler devam ediyor. 2. Karabağ Savaşı sonrasında Ermenistan Başbakanı'nın (Nikol Paşinyan), Azerbaycan'ın toprak bütünlüğünü sözde de olsa açık şekilde kabul etmesi yaklaşık 2,5 yıl sürdü. Bu sözle yapılan onayın belgeye dökülmesi ve imzalanmasının bu kadar uzun sürmeyeceğini umuyoruz."

"Kutsal kitaplara saldırılar, İslam karşıtlığının tezahürlerinden sadece bazılarıdır"

Bayramov, Danimarka ve İsveç'te Kur'an-ı Kerim'e yapılan saldırılara ilişkin şunları kaydetti:

"Kur'an-ı Kerim'e yönelik saldırılar kabul edilemez ve bunu kınıyoruz. Bunu insan hakları ve ifade özgürlüğü ile açıklamak doğru değildir. Yaklaşık 2 milyar insanın duygularıyla oynamak, hiç kimseye bunu ifade özgürlüğü şemsiyesi altında açıklamaya esas veremez. Bu ülkelerin hükümetleri çok ciddi ve etkin adımlar atmalıdır. Biz bu yapılanları daha geniş manzaranın parçası olarak ele almalıyız. Maalesef bazı ülkelerde İslam karşıtlığı artmaktadır. Kutsal kitaplara saldırılar, İslam karşıtlığının tezahürlerinden sadece bazılarıdır."

Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, "Bizim inancımız, bir an önce Ermenistan'la Azerbaycan arasındaki anlaşmaların imzalanması; Türkiye'nin de böylece Ermenistan'la ilişkilerini normalleştirerek, Kafkasya'da Azerbaycan, Türkiye ve Ermenistan'ın merkezinde olduğu bir ekonomik ve istikrar kalkınma sürecinin bir an önce başlaması." dedi.

Fidan, Azerbaycan Dışişleri Bakanı Ceyhun Bayramov ile Dışişleri Bakanlığındaki görüşmesinin ardından düzenlenen ortak basın toplantısında konuştu.

Görüşmede, iki ülke arasındaki istisnai ilişkileri ve bölgesel konuları ele alma fırsatı bulduklarının altını çizen Fidan, "Ekonomik ilişkilerimizin geldiği nokta memnuniyet verici, karşılıklı yatırımlarımız 30 milyar doların üzerinde." ifadesini kullandı.

Fidan, enerji alanında işbirliğini ilerletirken, ortak çıkarlar temelinde ve bütüncül bir stratejiyle çalışıldığını vurgulayarak, "Trans Anadolu Doğal Gaz Boru Hattı Projesi'nin (TANAP) kapasitesinin genişletilmesi ve Hazar'dan daha fazla doğal gazın Türkiye'ye ve Avrupa'ya aktarılması, bu ortak stratejimizin unsurları." değerlendirmesinde bulundu.

Bayramov'la bölgedeki "bağlantısallık ve çok taraflı ulaştırma koridorlarının geliştirilmesi" konularını görüştüklerini dile getiren Fidan, "Ukrayna savaşı, bu yönde atılacak adımların önemini bir kez daha göstermiş durumda. Güçlü altyapımızla Orta Koridor'un önemli ve ayrılmaz bir parçasıyız." dedi.

Görüşmede, Güney Kafkasya bölgesindeki gelişmelerin de ele alındığını belirten Fidan, "İşgalden kurtarılan Azerbaycan topraklarının yeniden imarına ve kalkınmasına desteğimiz devam edecek." ifadesini kullandı.

Fidan, Türk Devletleri Teşkilatının (TDT) güçlendirilmesi için çalışıldığını ve Budapeşte'de TDT temsilciliği binasında Macar diplomatlara seslendiğini hatırlatarak, "Gerçekten de yeni jeopolitik denklemde, Orta Asya'ya ve teşkilatımıza yönelik çok büyük bir ilgi var. Azerbaycan'la Türk dünyasının ve Türk Devletleri Teşkilatının parlak geleceği için yapacak çok işimiz var." diye konuştu.

Türkiye-Ermenistan normalleşmesinde diyaloglar devam ediyor

Dışişleri Bakanı Fidan, ortak basın toplantısı sonrası gazetecilerin sorularını da yanıtladı.

Bir soru üzerine Azerbaycan topraklarının Ermenistan işgali altında olmasının Türkiye, Ermenistan ve Azerbaycan normalleşmesine engel olduğuna fakat işgalin artık sona erdiğine işaret eden Fidan, "Artık bölgede özellikle Türkiye, Ermenistan, Azerbaycan normalleşmesi ile çok büyük bir siyasi istikrar ve ekonomik kalkınma potansiyeli bulunmakta." değerlendirmesinde bulundu.

Ermeni işgalinin fiilen sona erdiğini fakat ateşkes ve sınır anlaşmaları görüşmelerinin nihayete ermesi gerektiğini dile getiren Fidan, "Bunlarla ilgili çalışmalar yoğun şekilde sürmekte. Hem Avrupa başkentlerinde hem Amerika'da hem Moskova'da Ermenistan ve Azerbaycan bir araya gelmekte. Biz bunları yakından takip ediyoruz. Azerbaycanlı kardeşlerimiz bizi bu konuda yakından bilgilendirmekte." ifadesini kullandı.

Fidan, Azerbaycan ve Ermenistan arasındaki barış görüşmelerinin sonuca ulaşmasının öneminin altını çizdi.

Türkiye ile Ermenistan arasındaki ilişkilerde, normalleşmede hangi adımların atılacağını konusunda diyalogların sürdüğüne işaret eden Fidan, şöyle devam etti:

"Bu konuda kurulmuş mekanizmalar var, özel temsilcimiz var, başka kanallar var. En önemlisi biliyorsunuz, Ermenistan Başbakanı Sayın (Nikol) Paşinyan, Cumhurbaşkanı'mızın yemin töreni vesilesiyle Ankara'ya geldi ve karşılıklı görüşmeler de bu meyanda devam etmekte. Bizim inancımız bir an önce Ermenistan'la Azerbaycan arasındaki anlaşmaların imzalanması; Türkiye'nin de böylece Ermenistan'la ilişkilerini normalleştirerek, Kafkasya'da Azerbaycan, Türkiye ve Ermenistan'ın merkezinde olduğu bir ekonomik ve istikrar kalkınma sürecinin bir an önce başlaması. Tabii bu bölgedeki diğer ülkeler için de esas itibarıyla büyük bir fırsat teşkil etmekte."

Kur'an-ı Kerim'e yönelik saldırılar

Kur'an-ı Kerim'e yönelik saldırılar ve hakaretler konusunda, Danimarkalı ve İsveçli mevkidaşlarıyla gerçekleştirdiği telefon görüşmeleri ve İslam İşbirliği Teşkilatının (İİT) bu konuda yapacağı olağanüstü toplantıya yönelik değerlendirmesi sorulan Fidan, ortaklaşa olarak ne yapılabilir sorusunu merkeze alan bir dizi diplomasi trafiği gerçekleştirildiğini aktardı.

Fidan, "Bu konudaki farkındalığın hem Birleşmiş Milletler (BM) organlarında hem İslam İşbirliği Teşkilatı platformunda ciddi bir farkındalık oluşturduğunu görmekten mutluluk duymaktayız." diyerek, İİT üye ülkelerinin dışişleri bakanlarınca düzenlenecek toplantıya katılacağını kaydetti.

Dışişleri Bakanı Fidan, "Önemli olan, İslam İşbirliği Teşkilatı üye ülkelerinin bu konudaki ortak çalışmalarını devam ettirmesi ve ortak tavırlarını sistemik şekilde ortaya koyması. İslam İşbirliği Teşkilatı üye ülkelerinin sırf bu konu merkezli toplanıyor olması esas itibarıyla büyük bir diplomatik mesajdı." diye konuştu.

Fidan, Kur'an-ı Kerim'e yönelik gerçekleştirilen saldırıların ardından yapılan telefon görüşmeleri talebinin Danimarka ve İsveç'ten geldiğinin altını çizerek, görüşmelerin sonrasında her iki ülkenin de hükümet düzeyinde yazılı açıklama yaptığını belirtti.

İki ülkenin açıklamalarından, Kur'an-ı Kerim'e yönelik saldırılar ve hakaretlerin ortaya çıkardığı potansiyel zararları ve tehditleri görmeye başladıklarının anlaşıldığını söyleyen Fidan, şunları kaydetti:

"İsveç Başbakanı'nın açıklamasında şu ibare var; 'İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra en ciddi güvenlik durumunu yaşıyoruz.' Bu önemli. Kendi ülkenizde bu kadar hassas bir konuda provokasyon yapılmasına izin vermeniz ve kendi kurduğunuz sistemin ve organlarının bunu engelleyememesi aslında bir devletin kurumlarıyla beraber varoluşuyla ilgili birtakım soru işaretlerini de beraberinde getiriyor."

Konuya yönelik soru işaretlerinin Türkiye tarafından sürekli gündeme getirildiğini vurgulayan Fidan, bu ülkelerde yaşanan eylemlerin öncelikli olarak onlara zarar verdiğinin ve daha büyük zarar potansiyeli taşıdığının altını çizdi.

Fidan, "Şu anda bizim izlenimimiz, bu konunun vahameti karşı taraflarca anlaşılıyor. Buna yönelik adım atabilirler mi? Kendi sistemleri içerisinde bu dönüşümü yapabilirler mi? Bu bizim yine bekleyeceğimiz, izleyeceğimiz bir süreç." diye konuştu.

TANAP, güney gaz koridorunun bel kemiği

Fidan, Avrupa’da enerjiye artan talep doğrultusunda Türkiye ile Azerbaycan’ın ne gibi projeler yürüttüğüne dair soru üzerine, TANAP'ın güney gaz koridorunun bel kemiği ve Avrupa’nın önemli bir gaz tedarik arteri olduğunu söyledi.

TANAP üzerinden yıllık 16 milyar metreküp gaz taşındığını anımsatan Fidan, bunun da yarısının Avrupa'ya gittiğini dile getirdi.

Türkiye ile Azerbaycan arasındaki enerji işbirliğinin sadece iki ülkenin çıkarlarına hizmet eden konu olmaktan çıkarak daha stratejik düzeyde bölgesel ve küresel enerji güvenliğine katkıda bulunan önemli bir alana dönüştüğünü belirten Fidan, "Bu çerçevede biz Avrupa’nın enerji güvenliğine de aslında katkıda bulunmaktayız. Türkiye, kendi enerjisini tedarik ederken, Azerbaycan ile bu işbirliğini yürütürken, iki ülkenin ortaya koyduğu perspektif Avrupa’nın enerji güvenliğine katkıda bulunmakta." ifadesini kullandı.

Fidan, Rusya-Ukrayna Savaşı'nın ardından ilk kez küresel düzeyde bir enerji krizinin yaşandığını, bu krizin merkezinde Avrupa olduğunu ve tamamen atlatılmış olmadığını, ne zaman atlatılacağının ise öngörülemediğini belirtti.

Gelecek kış Avrupa'da yeni bir enerji krizi olabileceğine işaret eden Fidan, enerji piyasalarındaki belirsizliklerin de devam ettiğini kaydetti.

Fidan, Azerbaycan ile gelecek yıllara yönelik enerji konusunda stratejik diyalog ve hazırlıkların devam ettiğini vurgulayarak, "İlave kapasite yaratılması ve bunun taşınması için TANAP'ın kapasitesinin artırılması söz konusu. Hazar Havzası’nda diğer kaynakların ülkemize getirilmesi konusunda da çalışmaktayız. Türkmen gazı bu çerçevede giderek daha önemli hale gelmekte." diye konuştu.

Türkiye'nin sıvılaştırılmış gaz terminalleri ve dağıtım şebekesiyle Avrupa’daki en kapsamlı sistemlerden birine sahip olduğuna işaret eden Fidan, "İmkan ve kabiliyetlerimizi kullanarak Azerbaycan ile ortak çalışma hedefimiz devam ediyor. Bu alanda irade göstermeye iki ülke de hazır. Bir yandan kendi enerji güvenliğimizi güçlendirirken, diğer taraftan da Avrupa’nın enerji güvenliğine katkıda bulunma çabalarımız devam edecek." ifadesini kullandı.