Anayasa hukukçusu Eren'den, adaylık yorumu
İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Anayasa Hukuku Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Abdurrahman Eren, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın cumhurbaşkanlığı seçimlerinde tekrar aday olup olamayacağıyla ilgili son günlerde yaşanan tartışmalara ilişkin AA muhabirine değerlendirmelerde bulundu.
Prof. Dr. Eren, Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın tekrar aday olamayacağına yönelik gündemde tartışılan yorumlara katılmadığını belirterek, "Hukuk kuralları uygulanacağı zaman, o olaya ilişkin bütün kurallar, hukuk düzenindeki bütün kurallar, olayın özelliği ve olayın bütünlüğü içerisinde bir sonuca varırsınız. Anayasaya özgü yorum ilkelerinden bir tanesi de anayasanın bütünlüğü içinde yorum yapmaktır." diye konuştu.
'Cumhurbaşkanı' kelimesinin anlamının başkanlık sistemiyle değiştiğini vurgulayan Eren, yeni sistemle bunun artık "başkanlık statüsündeki cumhurbaşkanı" olduğuna dikkati çekti.
Prof. Dr. Eren, bunun parlamenter sistemdeki cumhurbaşkanı olmadığını anlatarak, şunları kaydetti:
"Kelime aynıdır ama anayasal kurallar o statüyü değiştirmiştir. Türkiye 27 Şubat 2017 tarihli halk oylamasının kabul edilip yürürlüğe girmesinden itibaren artık bir sistem değişikliğine gitmiştir. Parlamenter sistemlerde başbakan ve bakanlar kurulu yürütmenin sorumlusudur ve meclise karşı sorumludur. Başkanlık sisteminde başkan millete karşı sorumludur, çünkü millet seçiyor. Peki bir dönem görev yapan başkan, başkanlık yetkilerini kullanarak yaptığı eylem ve işlemlerden nasıl hesap verecek; ikinci kez aday olarak seçimlerde hesap verecek. Şimdi 'aday olamaz' diyenler ne demiş oluyor; mevcut cumhurbaşkanı yetkilerini kullanmış, hesap vermesin demiş oluyor. Bir kere bu başkanlık sistemi mantığına aykırıdır. Bir kimse en fazla iki defa cumhurbaşkanı seçilebilir ifadesinin anlamı aslında başkanlık sistemi mantığı içerisinde başkan olan kişinin birinci döneminin hesabını dönemin sonundaki seçimlerde vermesidir. O yüzden iki defa seçilme kuralı vardır."
'YSK'nin bağımsızlığı ve tarafsızlığı verdiği kararlarla ölçülür'
YSK ile ilgili de bazı yanlış görüşlerin var olduğunu anlatan Eren, şu ifadeleri kullandı:
"YSK üyelerini Cumhurbaşkanı atamıyor. YSK'nin 6 üyesi Yargıtay, 5 üyesi Danıştay'dan oluşuyor. Yargıtayın genel kurulu ve Danıştayın genel kurulu. Şimdi bazı kişiler, meclis seçiyor, eleştiriyor, HSK seçiyor, eleştiriyor, Cumhurbaşkanı atıyor, eleştiriyor. Şimdi ise YSK'yi, Yargıtay ve Danıştayın genel kurulları seçiyor. Onu da eleştiriyor. O zaman biz bu yani yargıyı hiçbir şekilde bağımsız, tarafsız yapamayacağız. Çünkü nereden seçilirse seçilsin hepsine itiraz var. Dolayısıyla yargının bağımsızlığı ve tarafsızlığı kimin tarafından atandığı ve seçildiği ile kararlaştırılamaz. Yargının bağımsızlığı ve tarafsızlığı, verdiği kararlarla ölçülür. Tabii ki verdiği kararları eleştirebiliriz."
