Anadolu şaha kalkacak

25 Ağustos 2023 00:00:00

TOMTAŞ Havacılık İcra Kurulu Üyesi Ali Ekşi, Savunma sanayisinde Anadolu'yu şaha kaldıracak projeleri hayata geçirdiklerini söyledi. Ekşi, havacılık ekosistemine Kayseri'yi de dahil etmek için TOMTAŞ'ın 200 milyon dolarlık yatırım ve 2 bin kişilik doğrudan istihdamı hedeflediğini söyledi.

Haber: Özlem Doğan

Türkiye'nin ilk uçak fabrikası TOMTAŞ, 6 Ekim 1926'da Kayseri'de açıldı. Savunma sanayii sektöründe ve özellikle havacılık alanında atağa geçen, kendi milli savaş uçağını üretmek için düğmeye basan Türkiye'nin, birçok projesi gibi TOMTAŞ da daha sonra kapatıldı. Türkiye’nin ilk uçak fabrikasını yeniden açmak için çalışan TOMTAŞ Havacılık İcra Kurulu Üyesi Ali Ekşi ile konuştuk….

ASFAT, TUSAŞ ve Erciyes Teknopark’la ortak girişim sözleşmesi imzalayan TOMTAŞ, ‘Yeni Yüzyıl’ında Türkiye’ye neler kazandıracak?

Her şeyden önce “Anadolu’da yüksek teknoloji olmaz, sürdürülemez” algısı ile oluşturan öğrenilmiş çaresizlik yerini tecrübe edilmiş başarı hikâyesine ve Anadolu insanı için yeni bir özgüven kaynağına dönüşecek. Kayseri ile beraber birçok başka şehirde geniş katılım ve konsolidasyonla yüksek teknoloji alanında yatırımlar hızlanacak. Hem şehir içinde hem ülke genelinde insanların ve kurumların imrenme ile motivasyonu sağlanacak.

Bundan önce farklı sektörlerdeki geniş katılımlı/ortaklı tecrübeler içeren iş birliktelikleri bu sefer kamunun da dahil olmasıyla hem havacılık sektörüne hem kamunun sahip olduğu potansiyele hem de şehir ve ülke ekonomisine kontrollü dinamizm sağlayacak. Havacılık alanında oluşturulacak yeni kapasitenin yanında mevcut kapasitenin de sahip olduğu potansiyeli gerçekleyecek.

Savunma sanayisinde etkili firmalar genelde metropol şehirlerimizde faaliyet gösteriyor. Bunun Anadolu’ya genişleyeceğini mi söylüyorsunuz?

Kayseri ile beraber pek çok şehrimizde de yüksek teknoloji alanında yatırımların hızlanacağını ifade ediyorum. Kalkınmanın ülke geneline yayılması adına kritik bir hamle ile havacılık gibi yüksek teknoloji içeren bir alan İstanbul, Ankara’nın dışında Anadolu’nun göbeğinde Anadolu’nun girişim, insan kaynağı ve alt yapı potansiyeliyle buluşacak.

200 milyon dolarlık yatırım 2000 istihdam

İstihdam ve ihracatta TOMTAŞ’ın faaliyetlerinin Türkiye ekonomisine nasıl bir getirisi olur?

TOMTAŞ planlamalarında 200 milyon dolarlık yatırım ile 2000 kişilik doğrudan istihdamı hedeflerken, ilerleyen aşamada ise TOMTAŞ dışında havacılık ekosistemine dahil olacak ulusal ve küresel firmalar ve bu firmalara hizmet üretecek diğer kobi ve start-uplar eklendiğinde ise milyar doların üzerinde ciro ve 5000’in üzerinde nitelikli istihdam öngörmekteyiz.

Milli ve yerli savunmaya dev destek

Savunma Sanayimiz Cumhurbaşkanımızın liderliğinde altın çağını yaşıyor. Savunma sanayimizde yerli ve millilik oranı yüzde 80’leri aşmışken, bir zamanlar önü kesilen Vecihi Hürkuş, Nuri Demirağ, Nuri Killigil, Şakir Zümre gibi isimler ve projeleri de yeniden gündeme geldi, hayal ettikleri birçok proje hayata geçirildi. Kurulduğu tarihten bir süre sonra çeşitli nedenlerden ötürü âtıl kalan TOMTAŞ’ın dünü ve bugününü nasıl değerlendiriyorsunuz?

Türkiye’nin ilk yüzyılı birçok acı tecrübelerle dolu bunlardan bir tanesi de TOMTAŞ, 1926’da kurulan ülkemizin ilk uçak fabrikası 1950’de kapatılıyor. Bu yarışta aynı dönem havacılık sektöründe üretime başlayan İngiltere, Fransa ve Canada bugün havacılık sektörünün öncü ülkeleri haline gelmiştir. Türkiye TOMTAŞ eğer üretimine devam etmiş olsaydı son yıllarda insansız hava platformlarında, elde ettiğimiz başarıyı çok daha öncesinde tüm hava platformlarında yakalamış olacaktık. Türkiye Yüzyıl’ında TOMTAŞ Kuatum Liderliği anlayışıyla geleceği bugünden yönetmeye çalışacak, Kayseri Erkilet Hava Limanının çevresinde tüm havacılık sektörünün gelecekte ihtiyaç duyacağı alt sistemlerin üretileceği, uçak bakım faaliyetlerinden motor parçalarına kadar tüm isterlerin karşılanacağı havacılık ve teknoloji bölgesini oluşturacağız. İnsan kaynağı, alt yapı, knowhow gibi alanlarda yatırım yaparak milli platform üreticilerinin ve havacılık şirketlerinin destek merkezi olacağız.

Havacılık bakım ve modernizasyon projelerine devam

1926’da Almanlarla ortak olarak kurulan TOMTAŞ’ın bugün hiçbir ülkeye ihtiyacı olmadan Türkiye’nin kurumlarıyla uçak üretebilecek kapasiteye gelebilmesindeki faktörler nelerdir?

1926 yılında Almanlarla yapılan ortaklık teknoloji transferine yönelik zorunlu birliktelik iken günümüzde ülkemiz kendi bilgi ve teknolojilerini üreten işleyen ve pazarlayan firmalarına ve insan kaynağına sahip bir ülkedir. TOMTAŞ bunun en son örneklerinden bir tanesidir. TOMTAŞ yerli ve milli firmalarımızdan TUSAŞ, ASFAT ve Erciyes Teknopark ortaklığı ile yoluna devam etmektedir. Bu birliktelik Uluslararası havacılık firmalarının hem üretim bandını, hem hizmet alanlarını Türkiye’ye taşımaya taliptir. Bunun en güzel örneklerinden biri ASFAT’ın 2’inci hava bakım fabrikasında A400 M uçaklarının retrofit işlemlerini gerçekleştirmesidir. TOMTAŞ uluslararası pazarda havacılık bakım ve modernizasyon projelerinde bayrağı daha yukarıya taşıyacaktır.

Havacılığa yeni can suyu

TOMTAŞ olarak hedefiniz ve hayaliniz nedir? “Türkiye’nin şu ihtiyacını TOMTAŞ olarak biz üreteceğiz, artık Türkiye şu parçayı vs başka ülkeden almak zorunda kalmayacak” şeklinde bir iddianız var mı?

Kayseri hatta ülkemiz için vizyon proje olarak değerlendirilebilecek proje Kayseri Erkilet Havaalanının çevresinde Havacılık ve uzay teknoloji ekosistemi olarak can bulacaktır. Havacılık ekosisteminin üzerinde bulunacağı yaklaşık 800 dönüm civarındaki arazinin tahsisi için ilk adım Büyükşehir Meclis’inde muhalefet temsilcileri dahil tüm meclis üyelerinin oy birliği ile atılmıştır.

Yerleşkenin üzerinde inşa edileceği arazi taksi yoluyla piste erişim imkanı olan, hem askeri hem sivil havaalanının yanı başında yer alan, Kayseri gibi 3 saat uçuş yarıçapıyla dünya havacılık network’ünün yüzde 80’ine hizmet verebilir durumda olan konumuyla global pazarda hizmet edecek rekabetçi bir havacılık ve uzay ekosistemi için benzersiz durumdadır.

İçerisinde yer alacak hangarlar, arge merkezleri, test laboratuvarları, rüzgar türbinleri, simülasyon merkezleri, deneme uçuşlarına elverişli pistler ile entegre bir kampüs içerecek proje uçak yapısalı imalatından, uçak bakımına, genel havacılık faaliyetlerinden, uçuş eğitim programlarına, alt birim montajından retrofite ve nihayetinde özgün ve milli platform üretimine kadar bir çok temel alanda faaliyet gösterilmesine fırsat verecektir.

Erdoğan'ın liderliğinde Türkiye markalar üretti

Savunma sanayi alanında faaliyet gösteren TOMTAŞ Havacılık İcra Kurulu Üyesi Ali Ekşi, Ankara Temsilcimiz Özlem Doğan’a, TOMTAŞ’ın hedeflerini anlattı. Ekşi, “Türkiye, Cumhurbaşkanımızın liderliğinde havacılık sektöründe marka değeri yüksek BAYKAR, TUSAŞ, THY, LENTATEK gibi firmalarının katma değerli üretimlerine şahit oldu. TOMTAŞ bu firmalarımızın rakibi değil, destekçisi olma amacını taşıyor. Havacılık sektöründe firmalarımızın ihtiyaç duyduğu alt ürünlerin tamamını üretmeyi hedefliyoruz. Ulusal ve uluslararası sektörel iş birlikleriyle dünya ekosisteminde öngörülen 430 milyar dolar cirodan maksimum katkıyı ülkemize kazandırmak istiyoruz” ifadelerini kullandı.