Afrika'nın hayalet filmi: Atlantique

10 Kasım 2020 01:00:00

Konusu Dakar'da geçen ve hayalet karakterlerin de hayat bulduğu film Atlantique; gençlerin hayali, göç, genç bir kızların zorla evlendirilmesi, çalışanların haklarını alamaması gibi sosyal konuları ele alıyor.

MEHMET BAYDEMİR

Tek filmde çok mesaj verme kaygısı sadece ülkemiz yönetmen ve yapımcılarıyla sınırlı değil anlaşılan. Mati Diop’un yönetmenliğini üstlendiği Senegal yapımı Atlantique (2019) de çok yönlü mesaj kaygısı veren filmler arasındaki yerini çoktan aldı. Hayalet karakterlerini bünyesinde barından film, bu yönüyle Afrika sinemasında ayrı bir yere konabilir.

Okyanus, fırsat sunacak mı?

Senegal asıllı Fransız yönetmen Mati Diop’un ilk uzun metrajlı filmiAtlantique, Dakar’ın popüler bir bölgesinde inşa edilen devasa gökdelende çalışan işçileri ve aradıkları hak mücadelesiyle ilk mesajını veriyor. Alın terlerini almak için grev yapan işçiler paralarını alamadıkları için iş bırakır ve yaşadıkları yerlere dönerler. Bu işçilerden biri de Ada’nın sevdiği Süleyman’dır.Süleyman’ın Ada’ya dönüşüyle farklı bir konu gün yüzüne çıkar. Ada, ailesinin baskısıyla zengin Ömer ile görücü usulüyle evlenecektir. Ailesinden habersiz geceleri dışarı çıkan Ada gittiği kulüpte şok edici bir sürprizle karşılaşır. Süleyman, binlerce Senegalli gibi daha iyi fırsatlar sunduğunu düşündüğü İspanya’ya ulaşmanın yollarını aramak için arkadaşlarıyla birlikte tekneyle Atlantik Okyanusu’na açılmıştır.Yönetmen Diop, Süleyman ve arkadaşlarına ne olduğu konusunda açık bilgi vermez. Ancak dolaylı yollardan ve intikam için geri döndüklerinde Okyanus’ta neler olduğu anlaşılır.

Gizemli olaylar zinciri

Diğer yandan sevdiği adamın habersiz bir şekilde tehlikeli sulara atılmasının şokunu yaşayan Ada, bir yandan da düğün hazırlıklarına başlar. Düğün günü ise garip ve açıklanamayan olaylar silsilesi ortaya çıkarç. İlk olay da yeni evli çift Ada ve Ömer’in yataklarının ateşe verilmesidir. Polisin hiçbir zorlama ve delil bulamadığı olayın sorumlusu olarak Süleyman görülür. Ada’nın arkadaşları da Süleyman’ı düğün evinin çevresinde gördüklerini söylerler. Polisin de devreye girmesiyle Ada ve Süleyman arasındaki aşk açığa çıkarken Ömer’in ailesi Ada’dan bekaret testi yapmasını ister. Toplumsal bir olaya vurgu yapılan bu testin sonucu Ada’yı ve ailesini hiç şüphesiz derinden etkileyecektir. Ada, artık yalnız bir kadın olarak ailesi ve Ömer de dahil herkesi geride bırakarak Süleyman’ın peşinden koşacaktır.

Polis baskısı, sömürü düzeni

Diğer yandan Diop, polis baskısını da filminde işlemektedir. Ortada hiçbir somut delil yokken Süleyman’a ulaşmak isteyen Issa, Ada’yı zorla alıkoyar. İlerleyen süreçte genç bir dedektif olan Issa’nın gizemli bir rahatsızlığı ortaya çıkar. Diğer yandan Süleyman’ın ve diğer inşaat işçilerinin paralarını ödemeyen müteahhit de esrarengiz bir ziyaret yaşar. Bu ziyaretçiler paraları müteahhitten alırlar ancak bir de mezar kazdırırlar.

Aşk mı para mı?

Göç filmi olarak Atlantique, başladığı yerde –Dakar’da- bitiyor. Daha iyiye kavuşmak için Okyanus’a açılan Süleyman ve arkadaşlarının yolculuğunun nerede son bulduğuna dair hiçbir iz yok. Atlantik Okyanusu’nun ekranda uzun süre yer alması umut ve huzuru sembol ederken aynı zamanda tehdit edici bir unsur olarak görülür. İspanya’da daha iyi bir yaşam bulmak için yolculuğa çıkan Süleyman’ın tersine zengin Ömer, İtalya’dan lüks hediyelerle dönmüştür. Bu iki zıt unsur “aşk mı, para mı?” sorunsalını da gün yüzüne çıkarır.Diop’un karmaşık filmi, aile hayatından Dakar’ın sosyal ve dini yapısına, kitlesel göç, eşitsizlik, sömürü düzeni gibi çok katmanlı konuları ele alırken bazı noktaları da atlıyor ve bütünlüğü koruyamıyor. Buna karşın geçtiğimiz yıl Cannes Film Festivali'nde Grand Prix ödülünü kazanan Atlantique, yeni gösterime giren Afrika filmleri arasında ilgiyi fazlasıyla hak ediyor.

afiş (1)