NEŞAT GÜNDOĞDU/ANKARA
Giresun Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Göktürk Tüysüzoğlu, İsrail’de hükûmetin hala kurulamamış olması ve Netanyahu’nun dışarıda bırakılma ihtimali Yüzyılın Anlaşması ve İran’a yönelik baskıları Netanyahu ile beraber yürütmek isteyen Trump’ı memnun etmedi. Evanjelist Trump, Netanyahu için açık desteğini verirken sözde çağdaş olduğunu söyleyen İsrail devletinin siyasi partileri hükûmet kurulması çalışmalarında Arap partilere yaklaşmıyor. Doç. Dr. Tüysüzoğlu, Netanyahu ile bir hükûmet kurulamazsa erken seçimin kaçınılmaz olduğuna vurgu yaptı.
Zorunlu askerlikte anlaşamıyorlar
İsrail'de yapılan seçimlerin ardından Likud önderliğinde ve Netanyahu'nun Başbakanlığında yeni bir hükûmetin kurulmasının kesin gibi görülmesine rağmen hala kurulamadığını belirten Doç. Dr. Tüysüzoğlu, “Bunun temel nedeni Likud'un ortağı olması planlanan sağ-muhafazakâr partilerin anlaşmazlık içinde olması. Ortodoks Yahudi çizgisinde siyaset yürüten Şas ve Birleşik Torah Yahudiliği Partileri toplam 16 (8+8) milletvekiline sahip. Bu partiler, Ortodoks Yahudi din adamları ve öğrencilerin askere alınmasına karşı çıkıyor. Fakat bir başka sağ parti olan Yisrael Beitenu ile anlaşamıyor. 5 milletvekili bulunan Yisrael Beitenu, eski dışişleri/savunma bakanı Avigdor Lieberman'ın önderliğinde seküler milliyetçi bir çizgide hareket ediyor. Daha çok eski Sovyet topraklarından ve Doğu Bloğu'ndan gelen Yahudileri temsil eden parti, Ortodoks partiler ile anlaşamıyor. Bunun temel nedeni ise Lieberman ve partisinin ‘Ortodoks Yahudi din adamları/öğrencileri’ de dâhil herkesin zorunlu askerlik yapmasını isteyen bir yasanın Knesset'te kabul edilmesini istemesi. Bu husus yerine gelmedikçe koalisyon hükûmeti kurulamıyor.” bilgisini verdi.
Netanyahu’nun son saatleri kaldı
Hükûmetin kurulması için 61 sandalyeye ihtiyaç olduğuna değinen Doç. Dr. Tüysüzoğlu, Yisrael Beitenu ikna edilmediği için bu sayının 56'da kaldığını dile getirerek sözlerini şöyle sürdürdü: “60 milletvekili ile azınlık hükûmetinin kurulması önerisi de yine ‘askerlik teklifi’ gerekçesiyle Lieberman tarafından desteklenmiyor. 28 Mayıs'a dek zamanı olan Netanyahu, bu tarihe kadar Lieberman'ı ikna edemezse hükûmeti kuramamış olacak ve görevi Devlet Başkanı Reuven Rivlin'e iade edecek. Bu durumda hükûmeti kurma görevi Mavi-Beyaz Koalisyonu lideri Benny Gantz'e geçecek. Ne var ki, Ortodoks Yahudi partilerinin Gantz'e pek de sıcak olmadıkları ve Netanyahu ile birlikte hareket etmek istedikleri biliniyor. İşçi Partisi'nin güçsüzlüğü ve Arap partileriyle zaten hükûmet kurmayı kimsenin istemediği dikkate alındığında Gantz'ın da işi çok zor. Önümüzdeki günlerde Lieberman'ın ikna edilerek (muhtemelen güçlü bir bakanlık pozisyonu ve çeşitli vaatlerle) hükûmete destek verir hale getirilmesi ve Netanyahu önderliğinde yeni bir hükûmetin kurulması en görünür seçenek gibi duruyor. Bu gerçeklemezse ise yeni bir seçim olası.”
Trump Netanyahu’yu istiyor
Doç. Dr. Tüysüzoğlu, Hiçbir siyasi ittifakın iki ayrı çizgi olarak beliren Arap partileriyle iş birliği ya da koalisyon yapma isteği olmadığına da vurgu yaparak, “Mavi Beyaz Koalisyonu içerisinde yer alan liberal Yesh Atid ve lideri Yair Lapid, özellikle ultra muhafazakâr partilerle hiçbir şekilde ortaklaşamıyor ve bu durum Benny Gantz’in Netanyahu’nun yerine koalisyon hükûmeti hususunda sağ muhafazakâr partilerce tercih edilmesini imkânsız kılıyor. Trump yönetimi de Netanyahu’nun liderliğinde bir koalisyona Yüzyılın Antlaşması’nın yürürlüğe sokulması ve İran hususunda çok katı olmasından dolayı sıcak bakıyor.” değerlendirmesinde bulundu.