Yeni Zellanda'nın ChristChurch kentinde Bulunan iki camiye cuma namazı vaktinde silahlı saldırı düzenlendi. Saldırıda 49 kişi hayatını kaybetti. Yeni Zellanda Başbakanı saldırganın Hristiyan olduğunu söyledi. Peki Yeni Zellanda'nın ne kadar Müslüman? Müslümanlar Yeni Zellanda'da nasıl yaşıyor? Müslümanların dini yaşamına engel olunuyor mu? Yeni Zellanda'da İslamiyet nasıl? İşte Yeni Zellanda ve İslamiyet...
Yüz ölçümü : 268,670 km.kare
Nüfus : 3,8 milyon
Başkent : Wellington (nüfusu 345,000)
Etnik Köken : Avrupalı Beyaz %88%; Maori Yerlisi %8.9; Adalı Yerliler %2.9; Diğer % 0.2
Dil : İngilizce ( Resmi Dil ) ve Maori dili
Din :
Dinsiz veya bilinmeyen %33
Anglikan %24
Presbyterian %18
Roman Katolik %15
Baptist %2
Protestan %3
Yeni Zelanda'da 37 bin Müslüman vardır.
Hükümet : İngiliz Milletler Topluluğu Bağımsız üyesi
Gayri Safi Milli Hasıla : 85 milyar US$
Fert Başı GSMH : 22,360 US$
Yıllık büyüme : %2
Enflasyon : %2
Para Birimi : Yeni Zellanda Doları
Eğitim ve Okur Yazar Oranı : 10 yıllık temel eğitim zorunlu. Okur yazar oranı %99
Yabancı Öğrenciye Çalışma İzni : Haftada 20 saate kadar çalışma izni var
Önemli Endüstriler : Gıda, ağaç ve kağıt ürünleri, pamuk, tekstil, demir çelik, kümes hayvanları
Uçuş süresi : Aktarmalı 17 saat
Saat farkı : Doğusu 7 saat, batısı 5 saat ileri
Yaz ortalama sıcaklık : 15-35 C / Kışın ortalama sıcaklık: 0-15 C
Giyim : Çöl iklimi hakim olduğundan gündüzleri için rahat ve yazlık giysiler, güneş gözlüğü, mayo; geceleri ise serin olabileceğinden sweatshirt bulundurmakta yarar var. Bazı restoranlarda ceket kravat zorunludur.
Mevsimler : Yeni Zelanda, ekvator çizgisinin güneyinde yer aldığından iklimler Türkiye'nin tersidir.
İlkbahar ayları : Eylül, Ekim, Kasım Yaz ayları : Aralık, Ocak, Şubat Sonbahar ayları : Mart, Nisan, Mayıs Kış ayları : Haziran, Temmuz, Ağustos
Genel anlamda ülkenin iklimi ılımandır. İklimler ve mevsimler arasında çok büyük değişikliklere rastlanmaz. Yaz aylarında ortalama sıcaklık 30 derece civarıdır. Kış ayları rüzgarlı ve çok nadiren sıfırın altındadır.
Christchurch : Bir milyonun üçte biri kadar olan nüfusuyla Christchurch idari ve kültürel başkent konumundadır. Biraz sıkıcı da olsa medeni bir şehirdir. Geniş bir merkezi, neo-Gotik tarzı taş binaları ve bazılarının kendini beğenmişlik olarak da tanımlayabileceği soğuk bir kendine güven havası vardır. Christchurch’te hava sıcaklığı orta derecelerdedir. Sıcaklık yazın 25 dereceye kadar yükselebilir ve kışın da çoğu zaman sıfırın üstünde olmakla beraber ara sıra daha aşağıya düşer ve böyle zamanlarda kar yağabilir. Güney enlemlerde yaz günleri elbette daha uzundur, Noel’de güneşin sabah 6’dan önce doğup akşam 9’dan sonra battığını görebilirsiniz. North Island şehirleri gibi Christchurch de yerli insanların özelliklerinden tanıdığı her mevsim sert esen rüzgarlar görülür.
Güney Yarımkürede, Okyanusya'daki Güney Pasifik adaları arasında, Avustralya'nın yaklaşık 1.500 km güney doğusunda yer alan Yeni Zelanda, iki büyük ada (North Island ve South Island) ve birçok küçük adadan oluşur.
Başkenti Wellington'dur. Üzeri kar kaplı dağ manzaraları ile bilinen bir ülkedir. En büyük şehri Auckland'dır.
Ülkenin yerlileri olan Maorilerin kendi dillerinde Aotearoa yani "Uzun Beyaz Bulut Ülkesi" olarak isimlendirilir. 1769-1779 yılları arasında ülkeyi 4 kez ziyaret eden İngiliz kâşif James Cook tarafından New Zealand olarak adlandırılmıştır. Tüm kolonileri arasında en çok Maorilerden çeken İngiliz Kraliyeti, 1840’da Maori şefleri ile Waitangi anlaşmasını yaparak Yeni Zelanda’yı İngiltere'nin kolonisi olarak ilan etmiştir.
YENİ ZELANDA'DA İSLAMİYET
Kilbirnie Camisi'nde Müslümanlar biraraya gelip, namaz kılıyor, yemek yiyip, sohbet ediyorlar.
Yeni Zelanda'da 37 bin Müslüman var. Bunlardan 4 bini adanın yerlisi olan Maori'dir.
İlk bölgesel Müslüman kuruluş, Yeni Zelanda Müslüman Derneği, 1950 yılında Auckland'da kuruldu. İlk İslam merkezi yine Auckland şehrinde 1959 yılında kurulmuştur. İlk cami 1979-1980 tarihinde inşaa edilmiştir.
Ülke çapında ilk Müslüman toplum kuruluşu, Yeni Zelanda İslami Dernekler Federasyonu 1979 yılında tescil edilmiştir.
Yeni Zelanda’da müslümanlarla alâkalı ilk kayıtlar 1874 yılına aittir. Bunlar, muhtemelen ülkenin güneyinde Dunstan’da altın yataklarında çalışmak üzere gelen Çinli müslümanlardı. Ancak günümüzde ülkedeki müslüman topluluğunun ilk nüvesini 1907’de Auckland’ın güney kasabalarına yerleşen Gucerât kökenli Hintliler oluşturmaktadır. Aynı tarihlerde Güney Asya’dan, özellikle Fiji’den gelen çok sayıda göçmen de Yeni Zelanda’ya yerleşmiştir. Zamanla göçmenlerin sayısının artması üzerine Yeni Zelanda hükümeti 1920’de uygulamaya koyduğu bir göçmen yasasıyla Asyalı göçmenlerin ülkeye girişini engelledi. Bu sebeple Yeni Zelanda’daki müslümanların sayısı 1950’lere kadar oldukça sınırlı kaldı. 1950’li yıllarda ikinci nesil Güney Asyalı göçmenlerin eşlerini ve çocuklarını da Yeni Zelanda’ya getirmeleriyle birlikte müslüman nüfus yeniden artmaya başladı. II. Dünya Savaşı’nın ardından hükümetin sınırlı da olsa başka ülkelerden göçmenlere kapılarını açması üzerine Türkiye’den ve Balkanlar’dan giden müslümanlar özellikle Auckland bölgesine yerleştiler. 1950’lerde yapılan nüfus sayımlarına göre ülkede 200 civarında müslüman mevcuttu. 1960’larda Yeni Zelanda hükümetlerinin liberal göç politikaları sonucunda Güney Asyalı müslümanların ülkeye girişi kolaylaştı. 1980’lerde gerek Fiji gibi yakın ülkelerdeki siyasî istikrarsızlık gerekse hükümetlerin göç politikalarını değiştirmesi neticesinde müslümanların sayısı hızla arttı ve 1986’da 2500’ü aştı. 1993’te Somali’den 2000’den daha fazla bir göçmen grubu ülkeye giriş yaparak birkaç şehirde önemli topluluklar meydana getirdi. Bu dönemde Yeni Zelanda yerlilerinden olan Kiwiler’den küçük bir grup da Müslümanlığı kabul etti. Bugün ülkedeki müslümanların % 23’ü Yeni Zelanda’da doğmuştur. Ülke genel nüfusuna göre müslümanlar daha genç bir nüfusa sahiptir. XX. yüzyılın başlarında Yeni Zelanda’ya gelen Gucerât kökenli müslümanların hemen hepsi küçük dükkân sahibi esnaftır. Birçok müslümanın da küçük çaplı işyeri vardır. Günümüzde Araplar, Malaylar, Endonezyalılar, İranlılar, Somali’den ve Balkan ülkelerinden gelenler olmak üzere kırka yakın etnik gruptan müslümanın varlığı söz konusudur. Son otuz yılda artış gösteren müslüman nüfus 30.000’i aşmıştır.
Yeni Zelanda’da kendi kültürel ve sosyal örgütlerini kuran müslümanlar 1999 yılından itibaren birkaç milletvekiliyle parlamentoda temsil edilmektedir. Ülkedeki müslümanların kurduğu ilk dernek 1950’de Auckland şehrinde açılan Yeni Zelanda Müslüman Birliği’dir (New Zealand Muslim Association [NZMA]). Gucerât kökenli müslümanların teşkil ettiği bu derneğe daha sonra Türkiye ve Balkanlar’dan gelen müslümanlar da üye oldular. Sünnî müslümanların 1970’ten itibaren kurduğu yedi dernek Yeni Zelanda İslâmî Kuruluşlar Federasyonu (Federation of the Islamic Associations of New Zealand [FIANZ]) çatısı altında toplanmıştır. Bunun yanında öğrenci dernekleri, vakıflar ve iki okul faaliyetlerini sürdürmektedir. 1970’lerin ortalarından itibaren diğer müslüman gruplar da Auckland’da teşkilâtlarını oluşturdular. Bunlardan ilki Fiji kökenli müslümanlara ait Anjuman Himayat al-Islam’dır. Arnavut bir iş adamı tarafından kurulan Dünya Müslüman Kongresi Yeni Zelanda Konseyi (The New Zealand Council of the World Muslim Congress), buradaki müslüman topluluğu uluslar arası kamuoyuna tanıtmayı ve kendilerine karşı uluslar arası ilgiyi çekmeyi hedeflemiştir. Ayrıca yerli müslümanlar arasında faaliyet gösteren tasavvufî bir grup vardır. 1976’da Anjuman Himayat al-Islam teşkilâtı Yeni Zelanda Müslüman Birliği’ne katıldı. Ardından Yeni Zelanda Müslüman Birliği bir mescid yapımı için çalışmalar başlattı.
1989’da Yeni Zelanda Müslüman Birliği’nden ayrılan bir grup Güney Auckland Müslüman Birliği (The South Auckland Muslim Association [SAMA]) adıyla bir teşkilât kurdu. Teşkilât bölgede büyük bir cami inşa ettirerek 2003’te ibadete açtı. Yeni Zelanda Müslüman Birliği’nin yaptırdığı cami ise aynı yılın sonlarında hizmete girdi. Mescid-i Ömer ismiyle bilinen Mount Roskill İslâm Merkezi 1989’dan beri faaliyetini sürdürmektedir. Ayrıca bazı küçük İslâm merkezleri de vardır. Bunların arasında 1990’larda kurulan al-İkra İslâm Vakfı, el-Fârûkī Merkezi, 2003’te açılan Doğu Auckland İslâm Merkezi (Mescid-i Ebû Bekir es-Sıddîk), 2001’de kurulan Manukau şehrindeki Takvâ Vakfı ve 2003’te açılan Kelston’daki Ebû Hüreyre İslâm Merkezi yer almaktadır. Güney adasında 1970’lerden beri faaliyet gösteren bazı müslüman kuruluşlar daha sonra Auckland’daki Yeni Zelanda Müslüman Birliği teşkilâtı ile birleşti. Güney adasında Dunedin ve Christchurch şehirlerinde de İslâm cemaat birlikleri vardır. 1971’de kurulan Canterbury İslâm Birliği (Muslim Association of Canterbury [MAC]) 1985 yılında şehirde bir cami inşa ettirdi. Müslümanların uluslar arası ölçekte ilk teşkilât çalışmaları, 1966’da Wellington’da kurulan Yeni Zelanda Uluslararası İslâm Birliği ile (The International Muslim Association of New Zealand [IMAN]) başladı. Porirua İslâm Merkezi bu teşkilâtın şubesiydi. Palmerston Nortan Müslüman Topluluğu’nun ortaya çıkışı 1970’lere kadar uzanır; bu teşkilât da Yeni Zelanda Uluslararası İslâm Birliği’ne katıldı.
Ülkedeki müslümanlar 1988’den itibaren yılda üç veya dört sayı çıkan Al-Mujaddid adlı bir haber bülteni yayımlamaktadır. Birçok konferans düzenleyen ve kitap dağıtımı yapan Yeni Zelanda İslâmî Kuruluşlar Federasyonu (FIANZ), Dünya Müslüman Birliği, Dünya Müslüman Gençlik Teşkilâtı, İslâm Kalkınma Bankası ve İslâm Konferansı Teşkilâtı gibi uluslar arası teşkilâtlarla yakın ilişki içerisindedir. Yeni Zelanda’da bulunan müslüman derneklerinin çoğunluğu Sünnî ağırlıklıdır. 1993’te İran’ın da desteğiyle Şiî Ehl-i Beyt Vakfı kuruldu. Bu vakıf Auckland’da bir cami ve dört merkezle faaliyet göstermektedir. Müslümanların kültürel açıdan farklı değerlere sahip bir toplumla uyum sağlamada ciddi problemleri vardır. Bunun yanında ülkedeki ırkçı ve dinî ayrılıkçı illegal grupların baskısı ve saldırıları da müslümanları zor durumda bırakmaktadır. 1998’de bir kundaklama sonucunda Hamilton’daki cami, açılışından sadece altı ay sonra yakılarak tahrip edildi. Amerika Birleşik Devletleri’ndeki 11 Eylül 2001 terör saldırısı ve Avrupa’da bazı bombalamaların ardından Yeni Zelanda’da ayrılıkçı grupların müslümanlar üzerindeki baskı ve saldırıları daha da artmıştır.