Mevsimsel depresyon belirli mevsimlerde ortaya çıkan ve tekrarlayabilen bir depresyon türüdür. Genellikle sonbahar-kış aylarında görülse de, mevsim geçişlerinde ve ilkbahar-yaz aylarında da ortaya çıkabilir. Mevsimsel depresyonun nedenleri tam olarak bilinmemekle birlikte, genellikle ışık düzeylerindeki değişikliklerin, mevsimlerin etkisiyle uyku-uyanıklık döngüsünün bozulması ve biyolojik saat üzerindeki etkilerinin rol oynadığı düşünülmektedir. Gün ışığının az olması, vücudun melatonin ve serotonin gibi hormonlarını etkileyebilir, bu da depresyon belirtilerini artırabilir. Medicana Ataköy Hastanesi Psikoloji Bölümü Uzmanı Uzm. Klinik Psikolog Ezgi Uzun, mevsimsel depresyon ve tedavi yöntemleriyle ilgili açıklamalarda bulundu:
“Sürekli yorgun, halsiz hissetme, iştah ve kiloda belirgin değişimler, fazla uyuma veya uykusuzluk gibi uyku düzeninde bozulmalar, ilgisizlik, motivasyon kaybı, içe kapanma, sosyal geri çekilme, değersizlik hissi, suçluluk duyguları, konsantrasyon güçlüğü, sıkıntı, endişe veya huzursuzluk hissi, duygusal dalgalanmalar, sinirlilik mevsimsel depresyonun göstergesi olabilir.”
İlkbahar ve yaz aylarında da mevsimsel depresyonun yaşanabildiğini vurgulayan Uzm. Klinik Psikolog Ezgi Uzun, “Bu nedenle mevsimsel depresyonun belirtilerini sadece soğuk havalarda değil genel olarak belirli dönemlerde görmeyi bekleyebiliriz” diye konuştu.
Nasıl tedavi edilir?Mevsimsel depresyonun tedavisinde Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT)’nin etkili bir yaklaşım olarak görüldüğünün altını çizen Uzm. Klinik Psikolog Ezgi Uzun, “BDT kişinin düşünce kalıplarını ve davranışlarını değiştirerek yaşadığı belirtileri hafifletmeye odaklanır. Mevsimsel depresyon genellikle tekrarlayan bir durum olduğundan, BDT bireyin bu tekrarlanan döngüyü kırmasına yardımcı olur” açıklamasında bulundu.
BDT seansları sırasında bireyin mevsimsel depresyonla ilişkilendirdiği olumsuz düşünceler, inançlar ve davranışların tanımlandığını belirten Uzm. Klinik Psikolog Ezgi Uzun, “Psikoterapist bu düşüncelerin gerçekçi olup olmadığını sorgular ve daha dengeli bir bakış açısı geliştirmeye yardımcı olur. Bununla birlikte kişi mevsimsel depresyon belirtilerini hafifletmeye yardımcı olacak daha sağlıklı ve etkili davranışlar geliştirmeye teşvik edilir” dedi.
BDT'nin etkili olabilmesi için düzenli olarak terapi seanslarına katılmanın önemini vurgulayan Medicana Ataköy Hastanesi Psikoloji Bölümü Uzmanı Uzm. Klinik Psikolog Ezgi Uzun, “Bu süreçte bireyin gösterdiği belirtiler izlenir ve tedavi planı düzenlenir” diye konuştu.
Mevsimsel depresyona neler iyi gelir?Medicana Ataköy Hastanesi Psikoloji Bölümü Uzmanı Uzm. Klinik Psikolog Ezgi Uzun, mevsimsel depresyona karşı alınabilecek önlemleri şöyle sıraladı: “Düzenli egzersiz yapmak vücutta endorfin salınımını artırarak depresyon belirtilerinin hafiflemesine yardımcı olur. Güneş ışığına maruz kalmak da serotonin seviyelerini artırarak ruh halini iyileştirmeye destekçi olacak, bu nedenle dışarıda zaman geçirmeye çalışmak mevsimsel depresyon yaşayan kişilere iyi gelecektir. Yeni hobiler edinmek veya size iyi geldiğini bildiğiniz hobilerinize daha çok zaman ayırmak zihninizi rahatlatacak ve depresyon belirtilerinizde azalmalar olmasını sağlayacaktır. Bununla birlikte sosyal etkileşimler ve çevrenizden destek almak moralinizi yükseltmeyi sağlar. Meditasyon ve nefes egzersizleri stresi azaltır ve zihni sakinleştirir. Dengeli ve sağlıklı bir yeme düzenini benimsemek, yeterli uyku almak zihinsel ve fiziksel sağlığına destekçi olur.”