Türkiye'nin enerji filosuna yeni gemi katılıyor!

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 21 Temmuz'da Türkiye'nin enerji filonuna yeni bir doğal gaz gemisi kazandırıldığını duyurdu. Sakarya Gaz Sahası'ndaki gaz üretiminde kullanılacak bu yeni yüzer gaz işletme platformu gemisi, önümüzdeki hafta Türkiye'ye doğru yola çıkacak. 300 metre uzunluğunda ve 58 metre genişliğinde olan geminin, yaklaşık iki ay içinde Türkiye'ye ulaşması bekleniyor.

Gemi, faaliyete geçtiğinde 5 milyon haneye yetecek kadar doğal gaz üretebilecek kapasiteye sahip olacak ve Karadeniz'de bir üs gibi 15-20 yıl boyunca hizmet vermesi planlanıyor. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar, Kasım 2023'te, filoya denizde konumlanarak üretim yapabilecek yüzer üretim, depolama ve tahliye (FPSO) gemisinin ekleneceğini belirtmişti.

Bayraktar, "Dünyada fazla olmayan ama önümüzdeki süreçte FPSO dediğimiz, platform yerine denizin ortasında lokasyon üzerinde konumlandıracağımız bir gemiyi filomuza katıyoruz." ifadesini kullanmıştı.

Enerjide bağımsızlık hedefine kararlı adımlarla ilerleyen Türkiye, karasularında dört sondaj gemisi ve iki sismik araştırma gemisi ile çalışmalarına devam ediyor.

Türkiye'nin denizlerde doğal gaz ve petrol arama faaliyetleri için oluşturduğu enerji filosu, dört sondaj gemisinden oluşuyor: Fatih, Yavuz, Kanuni ve Abdülhamid Han. Ayrıca, sismik araştırmalar için Barbaros Hayrettin Paşa ve MTA Oruç Reis isimli iki gemi de filoya dahil. Toplamda, bu filoda altı gemi bulunuyor.

Türkiye, deniz araştırma, arama ve işletme ruhsatları kapsamında sismik veri toplama projelerini sürdürürken, bu alanda yerli envanter oluşturmaya başladı. 2012'nin sonunda, Türkiye'nin ilk sismik arama gemisi olan Barbaros Hayreddin Paşa'nın devreye girmesiyle yerli sismik araştırma kapasitesi güçlendirildi.

31 Aralık 2012'de satın alınan Barbaros Hayreddin Paşa gemisi, denizin 8 kilometre derinliğindeki jeolojik yapıları inceleme yeteneğine sahip. İki ve üç boyutlu sismik veri toplama kapasitesine sahip olan gemi, brüt 4,711 ton ağırlığında olup, yön ve pozisyon tayinini uydu haberleşmesi ile otomatik olarak gerçekleştirebiliyor. 84 metre uzunluğunda ve 21,6 metre genişliğindeki gemide bir helikopter pisti bulunuyor. Şu an Kastamonu açıklarındaki İnebolu Limanı'nda görev için hazır durumda.

Diğer sismik araştırma gemisi MTA Oruç Reis'in inşasına 2012'de tamamen yerli imkanlarla başlandı. İleri teknolojiyle donatılan bu gemi, 2017 Ağustos ayında operasyon testleri ve eğitim faaliyetlerine başladı. MTA Oruç Reis, açık denizlerde iki ve üç boyutlu derin sismik araştırmalar yapabilecek kapasitede modern sevk ve manevra sistemlerine sahip. Ayrıca, petrol ve doğal gaz araştırmalarının yanı sıra kara alanlarının deniz altındaki devamlılıklarının izlenmesi gibi stratejik bilimsel araştırmalar da gerçekleştirilebiliyor.

MTA Oruç Reis, deniz tabanından 15 bin metre derinlikteki jeolojik yapıları görüntüleyebilirken, modern uzaktan kumandalı su altı aracıyla 1,500 metre derinlikteki deniz tabanını detaylı olarak izleyebiliyor ve deniz suyundan ve tabanından numune alarak analiz yapabiliyor. 87 metre uzunluğunda ve 23 metre genişliğinde olan gemide, çeşitli açılarda aktif 35 kamera bulunuyor.

Şu anda Zonguldak açıklarındaki Filyos Limanı'nda bulunan MTA Oruç Reis, destek gemileriyle birlikte eylül sonunda Somali'ye gitmeye hazırlanıyor.

Türkiye'nin ilk milli sondaj gemisi olan Fatih, 2017'de Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı (TPAO) envanterine katıldı. Fatih, İstanbul'un fethinin 567. yıl dönümü 29 Mayıs 2020'de Karadeniz'deki ilk milli sondajı gerçekleştirmek üzere Haydarpaşa Limanı'ndan uğurlandı. Fatih, 20 Temmuz 2020'de Zonguldak açıklarındaki ilk olarak Tuna-1 olarak isimlendirilen lokasyonda 3 bin 500 - 4 bin metre derinlik hedefiyle Karadeniz'deki ilk milli derin deniz sondajına başladı.

Güney Kore'de 2011'de inşa edilerek denize indirilen Fatih sondaj gemisi, 6. nesil teknolojiyle çalışmalarını sürdürüyor. Gemi, 229 metre uzunluğunda, 36 metre genişliğinde ve 51 bin 283 groston ağırlığa sahip. Fatih'in 12 bin 200 metre derinlikte ve çok yüksek basınç altında dahi deniz sondajı yapabilme kabiliyeti bulunuyor.

İki kulesinin toplam yük kaldırma kapasitesi 1750 ton olan Fatih, aktif konumlandırma sistemi sayesinde 6 metre yükseklikteki dalga boyunda bile sabit kalarak operasyonlarını sürdürebiliyor.

Fatih'le Karadeniz'de yapılan Türkiye tarihinin en büyük doğal gaz keşfi, aynı zamanda 2020'de denizlerdeki en büyük keşif olarak kayıtlara geçti. Fatih, 23 Mayıs 2024'te Karadeniz'deki Göktepe-2 kuyusunda başladığı sondaj çalışmalarına devam ediyor.

Yavuz sondaj gemisi 2011'de yapımının tamamlanmasının ardından Tanzanya, Kenya, Malezya ve Filipinler başta olmak üzere farklı ülkelerde görev aldı. Türkiye'nin ikinci sondaj gemisi Yavuz, TPAO tarafından 2018'de satın alınarak envantere katıldı.

Yaklaşık 230 metre uzunluğa ve 36 metre genişliğe sahip gemi, deniz seviyesinden yaklaşık 103 metre yükseklikte sondaj kulesine sahip. 12 bin 200 metre derinliğe kadar çok yüksek basınç altında dahi sondaj yapabilen gemi, dinamik pozisyonlama sistemiyle 6 metreye ulaşan dalgalarda sondaja devam edebiliyor. Yavuz gemisi çift kuleli tasarımla hem asıl hem yardımcı işlerin yapılabildiği eş zamanlı operasyona imkan sağlıyor.

Dünya genelinde bu konseptteki 16 gemiden biri olma özelliğini taşıyan Yavuz'da spor ve sinema salonu, dinlenme odaları bulunuyor. Gemide tam zamanlı bir doktorun görev aldığı 4 yataklı mini bir hastane de yer alıyor. Elektrik ihtiyacını 42 megavat kapasiteli dizel jeneratörlerden karşılayan Yavuz'un 7,5 milyon litre yakıt kapasitesi bulunuyor.

Yavuz sondaj gemisi, Karadeniz'de doğal gaz arama çalışmalarını sürdürüyor.

Türkiye'nin üçüncü sondaj gemisi olan Kanuni, 2020 başında filoya dahil oldu. 2012'de inşa edilen gemi 227 metre uzunluğa ve 42 metre genişliğe sahip. Mart 2020'de Taşucu Limanı'na ulaşan gemi, bakım, güncelleme ve reaktivasyon işlemlerinin ardından 13 Ekim 2020'de Taşucu'ndan ayrıldı.

19 Ekim 2020'de Haydarpaşa Limanı'na ulaşan Kanuni, 13 Kasım 2020'de Haydarpaşa Limanı'ndan Karadeniz'e doğru yola çıktı. Kanuni, Filyos Limanı'ndaki kule montajı, deniz seyir testi, sondaj ekipmanlarının montajı ve kuyu dibi emniyet sistemi bakım işlerinin tamamlanmasının ardından Sakarya Gaz Sahası'ndaki görevine başladı.

Kanuni sondaj gemisi, ilk görevi için 5 Mayıs 2021'de Karadeniz'e açıldı. İlk sondajını Sakarya Gaz Sahası'nda yapan gemi, Türkali-2 kuyusunda derin deniz kuyu testlerini gerçekleştirdi.

Kanuni, Karadeniz'de doğal gaz arama çalışmalarına devam ediyor.

- Abdülhamid Han sondaj gemisi

Abdülhamid Han sondaj gemisi 2022 yılında Türkiye'nin filosuna katılan dördüncü gemi oldu.

TPAO tarafından Kasım 2021'de 180 milyon dolara satın alınan gemi, Güney Koreli Daewoo Shipbuilding & Marine Engineering firması tarafından "Cobalt Explorer" adıyla Okpo Tersanesi'nde inşa edildi. Güney Kore'deki Okpo Limanı'ndan 7 Mart 2022'de yola çıkan gemi, Mayıs 2022'de Mersin'in Taşucu Limanı'na ulaştı. Yedinci nesil üstün teknolojiye sahip 238 metre uzunluğunda ve 42 metre genişliğinde olan geminin kule yüksekliği 104 metre.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 13 Haziran 2022'de geminin adının "Abdülhamid Han" olarak belirlendiğini açıkladı.

Aktif konumlandırma sistemi bulunan 200 mürettebat kapasiteli gemi, kontroller ve boyama çalışması gibi sondaja hazırlık süreci için yaklaşık 2 ay limanda kaldı. 12 bin 200 metre derinlikte sondaj yapabilen gemi, teknik donanımı ve fiziki özellikleriyle filonun "en güçlüsü" olarak görev yapıyor.

Gemi, 9 Ağustos 2022'de limanda düzenlenen uğurlama töreni ile Yörükler-1 Kuyusu'na sondaj için gönderilmiş ve 17 Ağustos 2022'de ilk sondajını gerçekleştirmişti.