BOR TEKNOLOJİNİN TEMELİ
Ulusal Bor Araştırmaları Enstitüsü Başkanı Doç. Dr. Abdulkerim Yörükoğlu, “2020’den sonra insanlığın hayatında borlu malzemeler önemli bir yer tutacak. Almanya, Japonya, Çin, Rusya, ABD gibi ülkelerde de bor ile ilgili enstitü ve araştırma merkezleri kuruldu. Savunma için zırh, insansız hava araçları ve elektrikli araçlarda menzil artırımı, tümör tedavileri, fren balatası, yanmaz çadır, pil üretimi gibi çalışmalarını yürütüyoruz” dedi.
NEŞAT GÜNDOĞDU/ANKARA
Mimarlar Mühendisler Grubu (MMG)’nun düzenlemiş olduğu konferansta Bor madenine ilişkin akıllardaki tüm soruları cevaplayan BOREN (Ulusal Bor Araştırma Enstitüsü) Başkanı Doç. Dr. Abdulkerim Yörükoğlu “Bor'un Hayatımızdaki Yeri ve Önemi” konulu bir bilgilendirme toplantısı yaptı. Bor'un aslında dünyada çok fazla bulunan bir maden olmadığı bilgisini veren Yörükoğlu, Türkiye'nin dünyadaki Bor rezervinin yüzde 73'üne sahip, şanslı bir ülke olduğunun altını çizdi. Çin, Rusya, ABD, Şili, Peru, Bolivya, Arjantin, Kazakistan'da da bulunan Bor'un Türkiye'deki toplam rezervinin 3 milyar tondan fazla olduğunu belirten Yörükoğlu, Bor'un özelliklerinden dolayı 250'den fazla alanda kullanıldığı bilgisini paylaştı.
Birçok alanda kullanılıyor
Yörükoğlu, Bor’un tarım, kimya, malzeme, inşaat, nükleer enerji, askeri teknolojiler, sağlık gibi alanlarda önemli derecede kullanıldığını ifade ederek, Bor'lu alet, eşya üreten şirketlerin toplam değerlerinin 50 milyar dolara yaklaştığını dile getirdi. “Bor gibi zengini olduğumuz bir madeni, katma değeri yüksek teknolojik ürünler halini getirmemiz gerekiyor” diyen Doç. Dr. Yörükoğlu sözlerini şöyle sürdürdü: “Bana göre Bor'un en önemli özelliği atom çapı. O kadar küçük ki malzemelerin bünyesine girmesi kolaylaşıyor. Bu özelliği sayesinde birçok ürünün yapısında yer alıyor ve o ürüne sertlik ve başka birçok özellik kazandırıyor. 2020’den sonra insanlığın hayatında borlu malzemeler önemli bir yer tutacak. Almanya, Japonya, Çin, Rusya, ABD gibi ülkelerde de bor ile ilgili enstitü ve araştırma merkezleri kuruldu. Borik asit gibi bir madde; bilgisayar, TV, cep telefonu ekranlarından tıpta göz damlasına kadar birçok üründe kullanılıyor. BOREN'in bu anlamda çeşitli alanlarda faaliyetleri var. Savunma için zırh, insansız hava araçları ve elektrikli araçlarda menzil artırımı, tümör tedavileri, fren balatası, yanmaz çadır, pil üretimi gibi çalışmaları yürütüyoruz. Bunun yanında dünya Bor tüketiminin yüzde 15 kadarı tarım alanında gübre olarak gerçekleşiyor.”
Uçak teknolojisi için büyük başarı sağlandı
Bor fiyatlarının saflığına göre kg başına 300-2.500 dolar arasında değişmekte olduğunu söyleyen Yörükoğlu, işlenerek nitelikli ürün haline getirilince kilosunun 6 bin dolara kadar ulaştığını ifade etti. BOREN desteğiyle yapılan Bor Fiberi isimli projede pilot bir sistemde amorf bor tozlarının üretiminin gerçekleştiğini dile getiren Yörükoğlu proje hakkında şu detayları paylaştı: “Uçak üretimi için de önemli olan proje sonucunda elde edilen amorf bor tozları yüzde 99,97 saflıktadır. Bu saflıktaki amorf bor tozunun üretimi, sadece BCl3 gibi gaz fazdaki maddelerle yapılabilmektedir. Bu yöntem aynı zamanda Bor fiberleri üretimi içinde uygun olup, aynı laboratuvarda Bor fiberleri de üretilmiştir. Bor fiberinin kilogram fiyatı 15.000-20.000 dolar arasında. TAI ile ortak üretim görüşmeleri devam ediyor. Bu saflıktaki (yüzde 99,91-99,99) elementel Borun fiyatları kilogram başına 30.000-60.000 Euro arasında değişmektedir.”
Türkiye’nin önemli projelerinde özel bir yeri var
Elektrikli Araçta Menzil Artırımı projesi ile sodyum bor hidrürden üretilen hidrojenin YP’de elektriğe dönüştürülmesi ile elektrikli araçlarda menzil artırmaya uygun sistem geliştirilmesi ve SUV tipi araca entegrasyonuna yönelik çalışmalar devam etmekte olduğunu kaydeden Yörükoğlu şöyle devam etti: “Yaklaşık 300 km’lik menzil, geliştirilen sistemle 450 km’ye çıkarılacaktır. İnsansız Hava Aracı (İHA) projesi kapsamında yerli üretilen İHA (200 W), batarya ile 3 saat uçabilirken geliştirilen HÜS ve YP sistemi ile 4-5 saat uçabilmektedir. Bor bileşiklerinin mantar ve böceklere karşı çok etkili olması, yanmayı geciktirici özellikte ve ucuz olması; odunun direncinde olumsuz etki meydana getirmemesi gibi olumlu özellikleri vardır. Kalsiyum ve Magnezyumun insan kemiğinde tutunması için Bor'a ihtiyaç duyduğunun tespit edildi. Çeşitli Bor içerikli vitamin ve haplar satılıyor artık.”