Türk bilim insanları, Kovid-19 teşhisinde önemli bir çalışmaya imza atarak, idrardan alınan örnek ile koronavirüsü teşhis eden bir tanı kiti geliştirdi. Test kitini geliştiren Uzman Dr. Mehmet Serhan Kurtulmuş, Kovid-19 Tarama Test Kiti “Foaming Testi” bir grup gazeteciye anlattı. Testin Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü ve TİTCK tarafından onaylandığını, Sağlık Bakanlığı’nca da ruhsatlandırıldığını açıklayan Kurtulmuş, “Etik Kurul onaylı çalışmalar yapıldı. Bu çalışmalar hem sağlıklı bireyler üzerinde hem de Kovid-19 hastalarında gerçekleştirildi. Etik Kurul onaylı olarak 160 hasta üzerinde test yapıldı. Onun dışında yine hastanede yapılmış test sayısı yaklaşık olarak 5 binin üzerinde. Bunların içerisinden randomize seçilenler Etik Kurul onayıyla çalışmaya tabi tutuldu. Örneğin serviste 50 kişi yatıyor. Biz 50’sine de test yapıyoruz ama 5 tanesini rastgele seçiyorlar, onu yayın için hazır hale getiriyorlar. Türkiye Kuzey Klinikleri Dergisi’nde bir çalışma olarak yayınlandı. PubMed tıp dünyasının ansiklopedisi gibidir. Pubmed’de de yayınlarımız mevcut” dedi.
YÜZDE 96 DOĞRULUK
Kurtulmuş, testinin işleyip ve uygulanışına ilişkin bilgi verirken şunları söyledi:
“Virüsün kendine ait bazı protein, aminoasit yapıları var. Özellikle SARScoV-2’nin protein ve aminoasit yapıları serin ve arjin aminoasitlerinin üzerine kurulu. Mesela domuz gribi olarak bildiğimiz H1N1’de bu lizin ve glutamin ağırlıklıdır. Bunlara virüslerin kendi kimlikleri diyelim. Virüs vücuda girdikten sonra hücrelerde kontrolsüz biçimde hızlıca çoğalıyor. Sonra virüse ait protein yapıları bir şekilde büyük tuvaletle, idrarla, tükrük ile ve diğer vücut sıvılarıyla atılıyor. Bizim burada baktığımız, idrardaki canlı ya da cansız virüs değil, esasında virüsün kendine ait yapıların idrarla çıkıp çıkmadığı yani vücudunuza ne kadar virüs girerse ona ait aminoasit yapılar o kadar çok idrarda çıkar ve reaktanımız bu yapılarla birlikte reaksiyona girerek belli bir köpük oluşturuyor. Bu köpüğü tüpün üzerindeki renk skalasına göre değerlendirip, hastanın virüs yükünü tespit ediyoruz. Yani ‘Senin vücudunda virüs yükü var, virüs yükün az veya çok fazla’ diyebiliyoruz. Diğer testlerden çok önemli farkı var, klinik takip yapabiliyorsunuz. Yani Kovid olsanız da tedaviniz iyiye mi gidiyor kötüye mi gidiyor bu testle görmek mümkün. Onun dışında testin diğer avantajı da testin yüzde 96 gibi yüksek oranda doğruluk payı var. Kalan yüzde 4’lük kısımda da diyelim ki hastanın hiçbir semptomu yok, ancak test pozitif çıktı. O zamanda o kişiye ‘Senin üriner sistemde bir protein kaçağın var’ diyebiliyoruz. O yüzde 4’lük kısım bile hastanın lehine. Testin kullanımı çok kolay. Yaklaşık 15 saniyede sonuç veriyor. Türkiye’de böbrek rahatsızlığı olup olmadığını bu testle de tarayabiliriz.”
KIRMIZIDA ALARM
Köpük seviyesi yeşil alanda kalırsa, bunun kişinin virüs yükünün olmadığı anlamına geldiğini belirten Kurtulmuş, “Sarı alanda ise az miktarda virüs yükün var. Turuncuda ise çok virüs yükün var. Kırmızı da ise alarm. Kırmızı yoğun bakım hastalarında çıkıyor. Yine 300 kişilik bir çalışmamız vardı. Orada şunu gördük; kırmızı çıkanların yüzde 54’ü vefat etti” dedi.
Testi kullananlar arasında KKTC Cumhurbaşkanı Ersin Tatar’ın da olduğu bilgisini veren Kurtulmuş, “KKTC’ye gittik. O zaman Ersin Tatar başbakandı. Makamında kendisine test yaptık. İdrarı koyar koymaz inanılmaz bir reaksiyon oldu. Testini tamamladık yeşil çıktı. ‘Ersin bey idrarınızı tahlile yollayalım’ dedim. Yolladık, biz havaalanına gittik. Danışmanı tahlil sonuçlarını attı. Testi şüphelendiğimiz gibi çıktı. ‘Hemen şu ilaçları kullanın’ dedik” ifadesini kullandı.
YERLİ VE MİLLİ OLARAK ÜRETTİK
Testin üretimini yapan Sıla Grup Yönetim Kurulu Başkanı Dr. İhsan Şahin de, testi bir insanın evinde rahatlıkla tek başına kendine uygulayabileceğine dikkati çekti. Şahin, şunları kaydetti:
“Bu test bu ülkenin bilim insanları tarafından bulunan ve bu ülkenin teknolojisi ile üretilen bir test. Testi Ankara’da TTT World Medikal Üretim Tesisleri’nde üretiyoruz. Dünyanın her yerine gönderebiliyoruz. Brezilya’dan Portekiz’e, Polonya’dan Almanya’ya kadar, Afrika ile Orta Asya ülkelerine kadar bu testi bir kez deneyen ülkeler bu testi talep ediyorlar. Biz şu anda testi yetiştirmeye çalışıyoruz. Testle hem ülkemize katkı sağlamış olduk hem de bilimsel açıdan Türkiye’yi bir adım daha ileri götüren bir buluş sergilemiş olduk. Günlük 150 bin test üretme kapasitemiz var. Bunu yakında günlük 300 bine çıkaracağız. Vatandaşlarımızda testlere medikal bayilerden ulaşabilirler.”