TÜPRAŞ nerede, hangi şehirde?

Türkiye Petrol Rafinerileri (TÜPRAŞ) tesislerinde bugün öğle saatlerinde bir patlama meydana gelirken, patlamanın hangi şehirde olduğu ortaya çıktı. İzmit’te meydana gelen patlamanın ardından siren sesleri yükseldi.

Patlamanın tatbikat esnasında meydana geldiği belirtildi. Patlamadan sonra oluşan yangının ekipler tarafından kontrol altına alındığı bildirildi.

Yapılan açıklamada "12 çalışma arkadaşımız ilk tespitlere göre hafif şekilde yaralanmış ve tetkikler için hastaneye sevk edilmiştir. Yangın kontrol altına alınmış olup, ünite kontrollü bir şekilde devre dışı bırakılmıştır. Rafineride diğer faaliyetlerimiz normal bir şekilde devam etmektedir" denildi.

TÜPRAŞ hangi şehirlerde var sorusunun yanıtı dört farklı şehirde yatıyor. İzmit, İzmir, Kırıkkale ve Batman’daki dört rafinerisinde yılda toplam 30 milyon ton ham petrol işleme kapasitesine sahip olan Tüpraş, Türkiye’nin en büyük sanayi şirketi ve enerji sektörünün lider kuruluşu olmasının yanı sıra, Avrupa’nın yedinci, Akdeniz bölgesinin ise en karmaşık rafineri şirketlerinden biridir. Ditaş Denizcilik, Körfez Ulaştırma, Tüpraş Trading UK, Entek Elektrik ve Tüpraş Ventures iştirakleriyle ülkenin enerji ihtiyacını karşılamaktadır.

TÜPRAŞ hakkında bilgi sahibi olmak için şirketin tarihine bakmak gerekiyor. 20 Mayıs 1983’te yayımlanan 60 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile Türkiye Petrol Kurumu (PETKUR) kuruldu ve aynı kararnameyle TÜPRAŞ'ın kuruluşu da kararlaştırılarak PETKUR’a bağlı bir kamu iktisadi teşebbüsü (KİT) olarak faaliyete geçti.

18 Haziran 1984’te çıkarılan 233 sayılı KHK ile PETKUR feshedildi ve yerine TPAO (Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı) geçti. Bu dönemde TÜPRAŞ, TPAO’nun bağlı ortaklığı olarak faaliyetlerine devam etti.

5 Temmuz 1990’da TÜPRAŞ, Kamu Ortaklığı İdaresi Başkanlığı’na bağlanarak özelleştirme sürecinin ilk adımı atıldı. 28 Ekim 1983’te çıkarılan bir kanunla, İPRAŞ, Batman ve İzmir Rafinerileri ile inşaatı süren Kırıkkale Rafinerisi TÜPRAŞ’a devredildi. 16 Kasım 1983’te TÜPRAŞ, TPAO’dan ayrılarak Enerji Bakanlığı’na bağlı yarı-özel bir kuruluş olarak çalışmaya başladı.

TÜPRAŞ'ın hisselerine bakıldığında, şirketin geçtiği aşamalar göze çarpıyor. 28 Mayıs 1991’de TÜPRAŞ’ın ilk halka arzı yapıldı ve %2,5 oranında hisse İstanbul Menkul Kıymetler Borsası’nda işlem görmeye başladı. 1999 yılına gelindiğinde halka açıklık oranı %3,58’e ulaştı.

13 Ocak 2004’teki özelleştirme ihalesini Tatneft - Zorlu Grubu 1,3 milyar dolarlık teklifle kazandı ancak Petrol-İş Sendikası'nın açtığı dava sonucu Danıştay, ihaleyi iptal etti. 12 Eylül 2005’te yapılan ikinci ihalede Koç-Shell Grubu 4,14 milyar dolar ile en yüksek teklifi vererek ihaleyi kazandı ve 26 Ocak 2006’da TÜPRAŞ yönetimi Koç-Shell ortaklığına devredildi.

Kasım 2005’te özelleştirme tamamlanmadan önce Shell'in hissesi %10'dan %2'ye düşürüldü. Aralık 2013’te Koç Holding, Shell’in kalan %2 hissesini de satın alarak bu kısımda tam sahiplik sağladı.