Etiyopya'nın Tigray bölgesinde yaklaşık iki yıl süren iç savaşta büyük ölçüde hasar gören Kral Necaşi Eshame'nin Türbesi, camisi ve 15 sahabenin mezarlarının restore edilmesi için Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı Başkanlığı (TİKA) girişimlerini sürdürüyor.
AA muhabirinin derlediği bilgiye göre, Mekele kentine yaklaşık 60 kilometre mesafede bulunan Necaşi köyündeki alan, restorasyonu TİKA tarafından 2018 yılında tamamlanarak, ziyarete açıldı.
TİKA'nın kültürel varlıklar alanında yürüttüğü en prestijli projelerden biri olan ve uzun süreli titiz bir restorasyon sürecinden geçen türbe alanı, peyzaj düzenlemeleri ve inşa edilen ek binalarla dokusu korunarak yeni bir çehreye kavuşturuldu.
Yaklaşık iki yıl boyunca yerli ve yabancı çok sayıda misafirin ziyaret ettiği türbe, ülkenin kuzeyinde Kasım 2020'de başlatılan askeri operasyon sonrasında ağır hasar gördü. Cami minaresi ve türbenin kubbesinin bir kısmı saldırılar sırasında yıkıldı.
Etiyopya ordusunun isyancı Tigray Halk Kurtuluş Cephesi'ne (TPLF) yönelik operasyon kapsamında Necaş kasabasının yeniden ele geçirilmesinin ardından türbenin de içinde bulunduğu alanın onarımı için harekete geçildi.
TİKA, Etiyopyalı yetkililerle görüşerek, alanda restorasyon çalışması yürütmek üzere talepte bulundu.
- TİKA'nın en prestijli projelerinden
TİKA Addis Ababa Program Koordinatörü Enver Resuloğulları, AA muhabirine, İslam tarihinde çok önemli bir yeri olan ve hicret sırasında Müslümanlara ev sahipliği yapan dönemin kralı Necaşi'nin türbesinin ve aynı isimdeki caminin restorasyonu projesinin TİKA tarafından daha önce tamamlandığını hatırlattı.
Kral Necaşi ile 15 sahabenin kabrinin bulunduğu alanın Etiyopya'nın en önemli tarihi ve kültürel mekanları arasında yer aldığını vurgulayan Resuloğulları, şunları kaydetti:
"Başkanlığımızın da en önemli prestij projelerinden olan bu proje ne yazık ki tamamlandıktan sonra 2020-2022 yılları arasında Tigray iç savaşı sırasında hasar görmüştür. Başkanlığımız, bu eserin savaş öncesi durumuna döndürülmesi ve gelecek nesillere aktarılması için çalışmalarını sürdürmektedir. Özellikle federal düzeyde Turizm Bakanlığı, yerelde Tigray Turizm Ofisi yine Federal İslam Yüksek Konseyi ve Tigray İslam Konseyi ile işbirliği içinde bu projenin hak ettiği şekilde savaş öncesi durumuna dönmesi için proje çalışmalarımıza devam etmekteyiz."
Diyanet İşleri Başkanlığı Başmüfettişi Murat Alkan da Habeşistan Kralı Necaşi'nin İslam tarihi açısından dönüm noktalarından biri olduğunu söyledi.
Necaşi Camii İmamı Muhammed İbrahim, daha önce Türkiye'nin girişimleriyle onarılan alanın iç savaş sırasında saldırıların hedefi olduğunu belirtti.
Kubbe kısmındaki yıkım tehlikesi nedeniyle türbenin ziyarete kapatıldığını, minaresi hasar alan caminin ise kullanıldığını ifade eden İbrahim, bölgedeki Müslüman halk için büyük önemi bulunan türbenin yeniden onarımı için Türkiye'den destek beklediklerini dile getirdi.
Köylülerden Abdullah Samad de minare ve kubbenin mevcut haliyle risk oluşturduğuna dikkati çekerek, onarım çalışmalarına en kısa sürede başlanılması gerektiğini bildirdi.
- Kral Necaşi Eshame
Hicretten önceki dönemde Mekke'de gördükleri zulümler nedeniyle vatanlarını terk etmek zorunda kalan ilk Müslümanlar, Hazreti Muhammed'in, "Orada, ülkesinde hiç kimseye zulmedilmeyen bir hükümdar iş başındadır, gidin ve Allah içinde bulunduğunuz durumdan bir çıkış yolu gösterinceye kadar o doğruluk ülkesinde kalın" tavsiyesiyle Habeşistan'a hicret etti.
Farklı tarihlerde iki ayrı kafile halinde yola çıkan sahabeler, Kızıldeniz'i aşarak Afrika topraklarına geçti ve Afrika'nın ilk Müslüman topluluğunu oluşturdu. Hicretin 9. yılında vefat eden Necaşi Eshame'nin cenazesi, Müslümanların yerleştiği bu köye defnedildi ve bu bölge "Necaş köyü" olarak anılmaya başlandı.
Necaşi Türbesi, Etiyopya ile Eritre arasında yıllardır yaşanan savaşın ardından bu yıl sağlanan barış ile iki ülke Müslümanlarının buluşma noktası oldu.
Aşure gününde 25 yılın ardından Eritre'den gelen 300 kişilik ziyaretçi grubu ile binlerce Müslüman türbe ziyaretinde bir araya geldi. Kalabalık olduğu için sırayla türbe ziyaretinde bulunan ziyaretçiler ardından camide ibadet ederek çok amaçlı salonda dua etti.