Merkez Bankası Başkanı Hafize Gaye Erkan, yılın üçüncü enflasyon raporuna ilişkin bigi verirken , "Temel amacımız fiyat istikrarı. Enflasyonu kalıcı düşürmek için parasal sıkılaştırma sürecine başladık. Enflasyonda belirgin iyileşmeye kadar parasal sıkılaştırmayı gerektiği ölçüde kademeli güçlendireceğiz. Faiz artırımının yanı sıra seçici kredi ve miktarsal sıkılaştırma kararları aldık ve devam edeceğiz." ifadelerini kullandı.
Enflasyon kısa vadede geçici yükseliş gösterecektir. 2024 dezenflasyonun başlamasını sağlayacak zemini dikkatle oluşturuyoruz. 2025 sonrası ise istikrar döneminin başlangıcı olarak görüyoruz. Bu dönemde enflasyondaki gerileme hızlanırken öngörülebilirlik de artacaktır.
Dezenflasyon sürecinde enflasyonun ana eğilimi ve beklentiler tutarlı şekilde iyileşmeye başlayacak. Kararlar 2024'ün ikinci çeyreğinde enflasyona yansıyacak.
Enflasyonun gerilemesine en büyük katkı temel mal, gıda ve enerji kalemleri olmuştur. Hizmet grubunun katkısı 15 puan civarında yatay seyretmektedir. İktisadi faaliyetteki güçlü seyirde özellikle iç talep etkili. İç talebe karşın toplam arz daha ılımlı seyrediyor.
Yılın ikinci yarısında cari işlemlerde elirgin iyileşmesi öngörmekteyizEnflasyonun gerilemesine en büyük katkı temel mal, gıda ve enerji kalemleri olmuştur. Hizmet grubunun katkısı 15 puan civarında yatay seyretmektedir. İktisadi faaliyetteki güçlü seyirde özellikle iç talep etkili. İç talebe karşın toplam arz daha ılımlı seyrediyor. Seçici kredi sıkılaştırması kararlarımızın iç talebi dengeleyeceğini öngörüyoruz. Çıktı açığının kapanması dezenflasyon sürecinin önemli birleşeni olacaktır. Yılın ikinci yarısında parasal sıkılaştırmanın etkileriyle cari işlemler hesabında belirgin iyileşmesi öngörmekteyiz.
Ücret artışları maliyet artışlarına yol açmaktaDöviz kuru geçişkenliği son dönemde yükselmeye başlamıştır. Mevcut durumda geçişkenlik yüzde 25 civarında. Geçişkenlik talep koşullarının güçlü olduğu dönemde hızlı gerçekleşir. Parasal sıkılaştırma süreci döviz kuru istikrarını da destekleyecek.
Ücret artışları maliyet artışlarına yol açmaktadır. Ücret artışlarının çoğu birkaç ayda fiyatlara yansıyacak. Hizmet sektöründe fiyat artışları yüksek seviyelerini sürdürmekte.
Rezervler hazirandan itibaren güçlü artış gösteriyorRezervleri hazirandan itibaren güçlü artış gösteriyor. Rezervler güçlenmekte finansman koşulları güçlenmekte ve kur oynaklığı azalmaktadır.
Yıl sonu enflasyon tahmini yüzde 58'e yükseltildi.Enflasyon patikamızda önemli güncelleme gerçekleştirdik. Yıl sonu enflasyon tahminini yüzde 58'e (önceki yüzde 22,3), 2024 yüzde 33'e (Önceki yüzde 8,8) yükselttik.
TL tasarruf enstrümanlarını çeşitlendireceğizPara politikası tepkimizi enflasyonun ana eğilimini düşürmeye odaklı veriyoruz. Çalışmalarını başlattığımız TL tasarruf enstrümanlarını çeşitlendireceğiz. Sermaye piyasalarının derinleşmesini destekleyeceğiz.
Enflasyon nedir neden yükselir?Enflasyon, bir ekonomide genel mal ve hizmetlerin fiyatlarının sürekli ve geniş kapsamlı olarak artmasıdır. Yani, belirli bir dönemde tüketici sepetindeki çeşitli ürünlerin fiyatları ortalama olarak yükseliyorsa, bu duruma enflasyon denir. Enflasyon, genellikle yıllık olarak ifade edilir ve yüzde olarak ölçülür.
Enflasyonun yükselmesine birkaç ana neden vardır:
Talep Enflasyonu: Ekonomideki talep, mal ve hizmetlere olan talebin, üretim kapasitesinin üzerine çıkması durumunda artar. Talep artışı fiyatları yukarı çeker. Bu genellikle hızlı ekonomik büyüme, düşük işsizlik ve artan tüketici harcamaları gibi durumlarda ortaya çıkar.
Maliyet Enflasyonu: Üretim maliyetlerindeki artışlar, üreticilerin maliyetleri yükselttiğinde, bu artışlar nihai ürün fiyatlarına yansır. Enerji, işgücü ve hammadde maliyetlerindeki artışlar maliyet enflasyonuna neden olabilir.
Parasal Enflasyon: Para arzındaki artış, ekonomide toplam talebi aşabilir ve fiyatların yükselmesine neden olabilir. Merkez bankalarının para politikaları ve para arzını kontrol etme yetenekleri, enflasyonun kontrol altında tutulmasında kritik rol oynar.
Döviz Kuru Etkisi: Bir ülkenin para biriminin değer kaybetmesi (döviz kurunda düşüş), ithal ürünlerin fiyatlarının artmasına yol açar. Bu da ülkenin ithal edilen mal ve hizmetlerinin fiyatlarını yükseltir ve iç talep üzerinde baskı oluşturabilir.
Vergi ve Düzenlemeler: Vergi artışları ve düzenlemeler, maliyetlerin yükselmesine ve bu da nihai ürün fiyatlarında artışa neden olabilir.
Enflasyonun yükselmesi ekonomik istikrarsızlığa ve alım gücünün düşmesine yol açabilir. Merkez bankaları ve hükümetler, enflasyonu kontrol altında tutmak için para politikaları, mali politikalar ve diğer araçları kullanır. Enflasyon hedefleri, ekonomik büyümeyi desteklerken fiyat istikrarını korumayı amaçlayan birçok ülke tarafından belirlenir.
Sadeleşme süreci faiz artırımının yanı sıra politika faizinin etkinliğini dengeli şekilde artırdı. Kredi genişlemesinin enflasyon üzerindeki etkilerini kontrol etmekteyiz. Kredilere ek olarak miktarsal sıkılaştırma ile faiz artışlarının etkisini kuvvetlendiriyoruz. Politika faizi yükselirken mevduat faizleri geriledi, enflasyon beklentileri ile daha uyumlu hale geldi. Mevduat faizlerinin dolarizasyonu artırmayacak seviyede bulunmasını önemsiyoruz.