Bu haberimizde çok masummuş gibi görünen oysa o kadar da masum olmayan bir üründen bahsedeceğiz. Süt tozu! Süt tozunun zararları nelerdir? Nerelerde kullanılır? Nasıl elde edilir? Nasıl kullanılır?
Sütün ısıl işlemler ile kurutulmasının ardından geriye kalan katı maddelere süt tozu adı verilir. Yapılmakta olan bu kurutma işlemi, diğer süt ürünlerine oranla daha uzun bir süre raf ömrü vermesi için yapılır. Ayrıca depolama ve saklama açısından diğer süt ürünlerine göre kolaylık sağlar.
Süt tozu ilk olarak Rus Doktor Osip Krichevsky tarafından 1802 yılında üretilmiş bulunuyor. Ülkelerin giderek gelişmesi ile birlikte ürünlerin saklanması ve taşınması konusunda maliyet yüksekliğinin olması bu tür bir maddenin üretilmesini gerek kılmıştır. Zira yaklaşık %87’si su olan sütün kurutulması ile birlikte ürün taşıma sayısı artarken maliyetlerde düşmüş oluyor.
Bununla birlikte suya sahip olmaması sebebiyle mikroorganizmalardan korunmasına gerek kalmadığı için soğutmalı kamyonda taşınmasına gerek olmuyor ve bu da maliyetleri daha da düşürüyor. Bu kurutma işlemi ile birlikte raf ömrü bir yıl kadar uzadığı için süt tozunun süte oranla daha fazla tercih edildiği biliniyor.
Süt Tozunun Elde Edilme Yöntemleri
Süt tozunu elde etmek için en çok kullanılan şey sprey kurutucular olarak karşımıza çıkar. Bu noktada yağlı ya da yağsız süt kullanılıyor. Sütün pastorize edilmesinin ardından buharlaştırıcılar kullanılarak %50 katı madde oranı kalana dek koyulaştırıldıktan sonra sprey kurutucuların yardımıyla birlikte toz haline getiriliyor.
Tamburlu kurucular olan drumların içinde kurutulan süt, ısıtılmış tamburların üzerine döküldükten sonra kurumuş sütlerin katı halleri bıçak yardımı ile kazınarak süt tozuna ulaşılıyor. Fakat bu işlemin ardından süt tozunda yanık tadı ve koyu bir renk gibi olumsuz ve istenmeyen sonuçlar meydana geliyor.
Bu nedenden dolayı da süt tozu elde etmek için dondurularak kurutma yöntemi kullanılabiliyor. Bu işlem ile birlikte sütün besin değerleri biraz önce anlatmış olduğumuz yönteme göre daha fazla korunsa da daha pahalı olduğu için tercih edilmiyor.
Süt Tozunun Kullanımı
Suda çözünebilmekte olan süt tozu tüketiciye doğrudan satılıyor. Süt tozuna 1’e 9 oranda eklenen su ile birlikte normal süt kıvamı elde edilebiliyor. Süt tozu özellikle süt saklama ve teminin zor olduğu yerlerde tercih ediliyor. Sütle aynı aromaya sahip olması ve süte göre daha ucuz olduğu için süt sektörlerinde tercih edilen süt tozunun bozulma gibi bir durumunun olmaması ve saklama konusunda daha elverişli olması nedeniyle tercih edildiği biliniyor. Hamur ve pasta işlemlerinde sıvı sütün ürünü fazla inceltmesi sebebiyle ürün kalitesini koruyabilmek için süt tozu ilave ediliyor. Afrika’da olduğu gibi yoksul olan ülkelere yapılan yardımlarda ekonomik sebeple ve gıda güvenliği açısından süt tozu yardımı yapılıyor.
Bebek mamalarında yer alıyor
Hazır çorbalar ve bu gibi hazır ürünlerin yapımında kullanılıyor.
Hayvanlara verilmekte olan birçok mamanın içinde süt tozu bulunuyor.
Kahve kremalarının içine de konuyor.
Süt tozunun yoğunlaştırılması için %1 ya da 2 oranında pastörize sütün, yoğurt, peynir, şekerleme ve dondurma gibi süt kullanılarak yapılmış olan ürünleri üreten firmalar tarafından da kullanıldığı biliniyor.
Süt Tozunun Zararları Nelerdir?
Süt tozu, sütten elde edilmekte olan bir toz ürünüdür. Sütün içerisinde yer alan suyun alınması ile birlikte geriye kalan maddeye süt tozu adı verilir. Sütün içinde yer alan sıvı, protein ve buna benzer ürünler yok edilmeden alındıktan sonra belirli basınç ve ısı ortamı dahilinde buharlaştırılarak süt tozu elde edilir. Böylelikle sütten 10 kat daha hafif olan süt tozu elde edilmiş olur. Öyle ki 10 lire süt, 1 kilogram süt tozuna denk gelir. Elde edilmiş olan bu ürün maliyetleri düşürmesi, kolay bir şekilde nakledilmesi ve raf ömrünü uzatması gibi sebeplerden dolayı kullanılır. Her ne kadar bazı uzmanlar tarafından saf süt tozunun sütten farklı bir zarar ortaya koymadığını söylese de kolesterolü arttırması ve aşırı yağ kazandırması gibi sebeplerden dolayı da zarara yol açtığını söyleyen uzmanlar da bulunuyor. Bir tatlı kaşığı kahve her ne kadar 1 ya da 2 kalori olsa da kahve kremasından bir tatlı kaşığı kadar koyulması halinde 30 – 35 kalori ilave edilmiş oluyor. Bildiğiniz üzere bu kremanın içinde süt tozu bulunuyor.
Süt Tozunda Yer Alan Katkı Maddeleri ve Bunların Zararları
Katkı maddesi olarak kullanılmakta olan ürünler insan sağlığını oldukça olumsuz bir şekilde etkilediği için süt tozuna eklenmekte olan melamin isimli maddenin de bu katkı maddelerinin arasında yer aldığının bilinmesi gerekiyor. Her katkı ürününün farklı bir zararı bulunuyor. Bağışıklık sistemi, kalp, akciğer, karaciğer ve diğer organlara zarara verebilen katkı maddeleri, vücudun dışarıdan aldığı maddelere karşı farklı şekillerde tepki gösterebiliyor. Şimdi sizlere süt tozunda yer alan maddelerin nelere yol açtığından bahsedelim.
1. Katı Mısır Şurubu Şeker Hastalığına Yol Açıyor
Katı mısır şurubu şeker hastalığına yol açarken aynı amanda kilo almanıza da sebep oluyor. Katı mısır şurubunun bu tür etkilere sahip olmasının nedeni ise genetiği değiştirilmiş olan mısırdan yapılmış olması.
2. İşlenmiş Şeker Bağımlılık Yapıyor
İşlenmiş şekerin tüketilmesi ile birlikte bağımlılığa yol açtığı biliniyor. Bu sebeple de şekerler; şeker hastalığı, astım, ani tepki verme, baş dönmesi, kap hastalığı, sinir sistemi problemleri, eklem iltihabı ve hipertansiyonu tetikliyor ya da bu hastalık ve rahatsızlıkları yol açıyor. Bu eker mineral ve vitamin açısından yoksun olup metabolizmada bozulmalar yol açıyor.
3. Dipotasyum Fosfat Birçok Hastalığa Gebe
Bu maddenin akciğer iltihaplanmasına, böbrek hastalıklarına, kusmaya, yorgunluğa, ishale ve kandaki hemoglobin seviyesinin düşmesine enden olduğu biliniyor.
4. Sodyum Aluminosillicate Komplikasyonlara Yol Açıyor
Bu maddenin karaciğer hastalıklarına, böbrek sorunlarına, kabızlığa ve zehirlenmeye yol açtığı biliniyor.
5. Melamin Kansere Yol Açıyor
Sütün içeriğinde yer alan protein oranını gösteren bir petrol türevi madde olan melamin, aynı zamanda tabak yapımında da kullanılıyor. Melamin kanserojen bir madde olduğu için de kansere davetiye çıkarıyor.
Süt Tozu Nerede Kullanılıyor?
Süt tozu gofret ve bisküvi gibi endüstriyel gıdalarda, hazır çorbalarda, bebek mamalarında kullanılıyor. Bireysel olarak kullanılmakta olduğu alanlar ise dondurma ve pasta hamuru yapımı gibi yemek işleri. Hamurun kıvamını süt gibi etkilemese de süt tadı veren süt tozu bu sebeple tercih ediliyor.