Mor Gabriel (Deyrulumur) Manastırı, dünyanın ayakta duran en eski Süryani Ortodoks manastırı. Büyük bir alana kurulu olan manastır. Süryanilerin anayurdu olarak bilinen Turabdin platosunda, Midyat'ta bulunuyor.
5 bin yıllık inanç
Hıristiyanlığı ilk kabul eden kavim olan Süryaniler, yaklaşık 5 bin yıldır bu topraklar üzerinde varlığını sürdürüyorlar. "İkinci Kudüs" olarak adlandırılan Mor Gabriel Manastırı, Süryani'lerin en önemli merkezlerinden biri.
1200 azizin mezarına ev sahipliği yapıyor
Manastırın 5. ve 6.yy'dan kalma tarihi geçmişi olan kısmı turistik ziyarete açık. Theodora Kubbesi ve Meryem Ana Kilisesi'nin yanında Azizler Evi diye adlandırılan ve farklı dönemlerde vefat etmiş 1200 azizin mezarına ev sahipliği yapan anıt mezar da Mor Gabriel Manastırında bulunuyor.
Güneşin doğduğu topraklar
Meryem Ana Kilisesi'ndeki, tarihi 5.yüzyıla dayandığı tahmin edilen sunak, diğer Süryani kiliselerinde olduğu gibi kilisenin doğu cephesinde bulunuyor. Hıristiyanlığı kabul etmeden önce güneşe tapan Süryaniler için güneşin doğuşu hala büyük önem arz ediyor. İnançlarına göre İsa peygamber kıyamet gününde doğudan yeryüzüne gelecek. Bu sebeple sunaklar ve aziz mezarları doğuya bakacak şekilde konumlandırılır.Manastır bünyesinde, eğitimlerini sürdüren öğrencilerin ve manastır görevlilerinin yaşam alanlarını da barındırıyor. Bu yapılar manastıra sonradan eklenmiş; fakat mimari görünüşleri itibarıyla genel görünümü bozmayacak şekilde tasarlanmış.
Haklarının iade edilmesini istiyorlar
Mor Gabriel 2008'den beri yasal sorunlar ile yüzyüze. 2008'deki Kadastro çalışmaları sırasında manastırın yakınında bulunan 330 dönümlük alana "orman arazisi" denildi ve dava açıldı. Yargıtay'ın da müdahil olduğu yasal süreç halen yüzyıllardır o topraklarda yaşayan Süryani'lerin talep ettiği boyuta getirilmiş değil. Söz konusu arazilerin kiralama ya da ihaleyle satış formüllerine pek sıcak bakmayan Süryani liderleri, konunun Türkiye'de çözülmemesi durumunda AİHM'e başvurulacağını bildirdi.