ÖZLEM DOĞAN
Artık herkes Facebook, Twitter ve Instagram hesaplarında binlerce takipçiye ulaşıyor ve bu hesaplar vasıtasıyla yeni arkadaşlıklar kurup iyi birer dost, sevgili hatta eş bulabiliyor. Peki bu durum ne kadar sağlıklı? Sanal dünya gerçekten mutluluk aracı olabilir mi? Toplumda giderek artan yalnızlığa teslim olan insanların içinde bulunduğu bunalıma neden olan faktörler ne? En çok kullanılan sosyal medya hesapları dışında üye olunabilen evlilik sitelerinde insanlar gerçekte ne arıyorlar?
Uzun süren bir çalışma sonucunda elde edilen gözlemlerden yola çıkarak, sosyal medya ve tanışma sitelerinde açılan hesaplar üzerinden bu konuya açıklık getireceğiz.
Facebook, Twitter ve Instagramu2026
Sokakta en çok karşılaştığınız durumlardan biri; elinde cep telefonu ya da profesyonel fotoğraf makinesiyle çeşitli pozlar veren kişiler. Bu çekilen fotoğrafların hemen hepsi; sosyal hesaplardan paylaşmak, takipçi kazanmak ya da yeni insanlarla tanışmak için. Sırf fotoğraflarda daha güzel görünmek için selfie çubuğu bile icat edildi. Telefon ne kadar yukarıdan çekerse yüzdeki kusurlar o kadar az görünüyor ve kişi çok daha düzgün bir ifadeyle ekran görüntüsü alıyor. Çünkü her şey doğru insanı bulabilmek için! Bir de yenilen yemekler, gidilen davetler, eşlerle ve çocuklarla her an, her saatin paylaşıldığı sevgi dolu fotoğraflar var ama bu ayrı bir araştırma konusu. Biz yalnızlığını paylaşacak kişileri internet ortamında bulmaya çalışan insanımızı anlamaya çalışıyoruz.
Bana Facebook hesabını söyle, sana kim olduğunu söyleyeyimu2026
En güzel bakılan, en güzel gülünen ve en genç görünülen fotoğraf, tüm sosyal hesaplara eklendikten sonra, ne kadar entelektüel olunduğunun kanıtı olması açısından çeşitli edebi, tarihi ve düşünce kitaplarının fotoğrafı bir fincan kahve ile birlikte paylaşılıyor. Genelde tüm paylaşımlar toplumsal mesaj taşıyor. Facebook'ta daha fazla arkadaş elde etmenin en kolay yolu, haber sitelerine yorum yapmaktan geçiyor. Yorum yaptığınız andan itibaren sizin gibi arkadaş arayan kişiler derhal ya arkadaşlık isteği gönderiyor ya da diğer kutusuna düşeceğini bildiği halde bir umut mesaj atıyor. Bir insanı tanıyabilmenin en etkili yollarından biri de Facebook hesabı diyebiliriz. Çünkü aktif kullanıcılar sevinçli, hüzünlü ya da agresif hallerini an be an paylaşıyorlar. Bu da o kişiye dair birçok izlenim elde etmenizi sağlıyor. Ayrıca kişinin aldığı beğeni sayısı, onun arkadaşları arasında ne kadar popüler olduğunun da bir göstergesi. Facebook hesabını kullanan birçok kişinin en çok dikkat ettiği konu bu. Eğer arkadaş olduğu kişinin paylaşımları az beğeni almışsa ya da hiç almamışsa o kişinin sıkıntılı biri olduğuna kanaat getiriliyor.
s.a dan k.i.b. ye
s.a ya da slm ile başlayan ilk mesaj, uzun sürecek olan bir arkadaşlığın ilk sinyalleri olabiliyor. Bir de 'seninle teheccüd kılmak istiyorum yar' ya da 'beni sabah namazına kaldıracak bir eş istiyorum', 'ey yar namaz vakti gibi gelsen yüreğime' gibi dini sembolleri absürt komediye çeviren paylaşımlar var ki akıllara zarar. Bu paylaşımlarla takipçilere de istediği sevgili adayının özellikleri ifade edilmiş oluyor.
İslami evlilik sitelerinde arayış
Bir de sosyal medya hesapları kadar revaçta olmasa da, binlerce insan tarafından kullanılan bir başka platform daha var: İslami evlilik siteleri. 17-18 yaşından 70 yaşına kadar her yaştan eş adayını bulabilmenin mümkün olduğu bu sitelerde yaşananlar çok daha ilginç. Çalıntı olup olmadığı konusunda şüpheyle yaklaşılması gereken profil fotoğraflarının altında, sahip olunan özelliklerle, aranılan eş adayı özellikleri yazıyor. Ne hikmetse kadını erkeğiyle bu sitelerde bulunan herkes ya önlisans mezunu ya da lisans. Yine yapılan gözlemler ve fikri alınan kişilere dayanarak şunu söylemek mümkün; bu sitelerde gerçekten eş arayanlar olduğu kadar fake/sahte hesaplarla dolandırıcılık yapan insanların sayısı da bir hayli fazla. Atılan ilk mesajların çoğu dini hayat yaşamak isteyenlerin çektiği özlemle başlıyor. 'Eşim olacak kişiyle İslam'a uygun bir evlilik yapmak istiyorum' sözüyle başlayan konuşmalar, ayet ve hadislerle devam ediyor. Daha sonra 'Facebook hesabınız var mı, Watsapp'tan konuşabilir miyiz' sorularıyla devam eden muhabbet, erkek ya da kadın adayın bir başka eş adayını beğenmesiyle, hali hazırda konuştuğu kişiye bir daha cevap vermemesi olarak sonlanıyor. Ve terk edilen aday, yeni arayışlara kaldığı yerden devam ediyor.
Sanal alemin gerçek yüzü
'Tramvayda bir kızı çok beğendim. O kadar güzeldi ki, nasıl tanışacağımın planlarını yapmaya başladım. Göz göze geldik. Sanırım o da beni beğendi. Telefonunu eline aldı ve Twitter hesabını açıp adresini gösterdi. Ben de hemen kendi hesabımdan onu takibe aldım. Bir durak sonra indim. Birkaç dakika sonra da ona mesaj gönderdim.'
'Metrobüs durağında yanıma bir kız yanaştı. Çok güzeldi. Kalabalık metrobüs yolculuğunda onun yanına düşmek için oldukça çaba sarf ettim. Yan yana geldik. İş konusunda biriyle mesajlaşıyordu. Beni fark etmedi bile. Müdürü olduğunu anladığım kişiyle işle alakalı ters giden bir konuyu tartışıyorlardı. Kız daha sonra Twitter hesabına bakıp metrobüsten indi. Onu önce Twitter'dan takibe aldım. Aynı adla Facebook'ta aradım ama bulamadım. Müdürünün adını gördüğüm için onun hesabını inceleyip bu çok beğendiğim kıza onun hesabında rastlayıp ekledim. Bir müddet sonra Facebook'ta arkadaşlığımı kabul etti. Hemen mesaj atıp durumu izah ettim. Amacımın kötü olmadığını, sadece kendisiyle tanışmak istediğimi söyledim. Çok şaşırdı. Arkadaş olduk.'
Bizzat ilk ağızlardan dinlenilen bu hadiseler ne ilk ne de son. Ayrıca Facebook'ta tanışıp evlenen ve şu an birkaç yıllık evli olan tanıdıkları da hesaba katarsak sosyal medya hesapları sadece toplumsal bir olgu olarak değil, kişisel tanışma ve arkadaşlık kurma aracı olarak da hayatımıza girdi. Sahte hesaplar üzerinden fenomen olanların kalabalık yalnızlığına hiç değinmesek de, internet arkadaşlığı, dostluğu gerçeği artık göz ardı edilemez bir gerçek. Peki bu tür ilişkiler insan psikolojisine ne tür zararlar verir? Bu sorunun cevabını konunun uzmanlarına bırakmak daha doğru olur.