KORAY TAŞDEMİR
ABD'nin başındaki Donald Trump'ın sözde bir rahibi bahane ederek Türkiye'ye dolar silahıyla köşeye sıkıştırmak istemesi büyük tepki topluyor. Kendi ülkesinde de Türkiye yaklaşımı nedeniyle muhaliflerin eleştirilerine maruz kalan Trump, uluslararası hukuka ve sisteme ihanet etmekle suçlanıyor. Trump'ın Türkiye'ye yönelik hasmane tutumunun arkasında çok derin nedenlerin yattığı açık bir gerçek olarak ifade edilirken Brunson meselesinin bunu sadece kamufle etmek için kullanıldığı dile getiriliyor. ABD'nin düşmanca ve hukuk tanımaz tavrını Milat'a değerlendiren Bilgi Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölümü Öğretim Görevlisi Emre Gönen, " ABD şu anda ne yaptığını bilmeyen bir yönetim tarafından idare ediliyor. Kendi kurdukları sisteme ihanet ediyorlar. Türkiye diğer paydaşlarıyla görüşmeli, ABD ile konuşacak bir şey yok" diye konuştu.
Büyüttükleri ağaca balta sallıyorlar
Bilgi Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölümü Öğretim Görevlisi Emre Gönen, ABD'nin ne yaptığını bilmediğini söyleyerek "ABD 2. Dünya Savaşı'ndan sonra kendi kurduğu sisteme ihanet ediyor. Şerif kasabayı haraca bağlamak istiyor. 1944'ten itibaren bütün sistem kuruldu. IMF, dünya Bankası kuruldu, Bretton Woods Anlaşması yapıldı, dolara endeksli bir sistem getirildi. Hepsinden önemlisi GATT imzalandı. Bunun temelinde yatan ABD'nin sistemi çok taraflı bir düzene oturmak istemesiydi. Bunu yaptı da. Bu sistem hakikaten dünyada büyük istikrarsızlık oluşturacak sapmaları önlemeye değil ama azaltmaya yaramıştı. Şu anda ABD Dünya Ticaret Örgütü'nün kurallarına aykırı davranıyor" diye konuştu. ABD'nin kendi diktiği, beslediği ve büyüttüğü ağaca balta salladığını kaydeden Gönen, "Dolayısıyla ABD, Türkiye'ye olan bu son derece hasmane ve düşmanca tavrı Rusya ve İran'a da yapıyor" dedi.
ABD kural tanımaz bir halde
Gönen, ABD'nin eski yönetiminin İran'la daha önce beğensin beğenmesin bir anlaşma imzaladıklarını hatırlatarak "Devletlerde süreklilik esastır, Trump iktidara geldi, 'Ben bu anlaşmayı beğenmiyorum' dedi. Biz de Trump'u beğenmiyoruz ne yapalım? Uluslararası ilişkiler beğenme beğenmeme üzerine kurulmaz. Trump bunları elinin tersiyle itebiliyor. Ne yapacağı belli değil" dedi. 1970'lerde de ABD ile sorunlarımız olduğunu, Kıbrıs konusu olsun, haşhaş ekimi olsun ABD ile çok karşı karşıya geldiğimizi dillendiren Gönen, "Ama bunları o zaman aşmak mümkündü, nihayetinde karşılıklı olarak uluslararası hukuka asgari olarak riayet eden iki ülke vardı. Bugün bambaşka bir durum söz konusu. ABD kural tanımaz bir halde" ifadelerini kullandı.
Trump ne yaptığını bilmiyor
"ABD şu anda hukuka hiçbir saygısı olmayan bir yönetim tarafından idare ediliyor" diye sözlerine devam eden Gönen, "Kendi hukukuna da saygılı değil ama bizi asıl ilgilendiren uluslararası hukuka saygılı olmaması. Burada daha derin bir sorun var. Bugün bir sebepten Türkiye'ye tavır alır yarın başka bir nedenden tavır alır yine bu sorunlarla uğraşmak zorunda kalırız" dedi. Gönen, "Bu sorunun çıkışını tam kestiremiyorum. Çünkü ilişkiler hiç bu düzeye inmemişti. Türkiye'nin şu anda ABD'nin dışında farklı paydaşlarla örneğin Avrupa Birliği başta olmak üzere konuşması lazım. ABD ile konuşup anlaşacağımız hiçbir şey yok. Adam ne yaptığını bilmiyor. Diğer müttefiklerimizle konsolide bir tavır belirleyip ondan sonra da tavrımızı göstermeliyiz" şeklinde konuştu.