Savaş İsrail'in çöküşünü hazırlıyor

İsrail, abluka altındaki Gazze Şeridi'ne yönelik saldırıları başlattığı 7 Ekim'den bu yana yaklaşık 30 milyar şekel (7,8 milyar dolar) borçlandığını duyurdu.

Filistin direnişi yalnızca İsrail'in iç güvenlik algısını yıkmakla kalmadı, aynı zamanda yabancı yatırımcılar için önemli risk engelleri de oluşturmayı başardı.

İsrailli teknoloji firmalarının yüzde 80'i, ülkenin kötüleşen "güvenlik durumundan" kaynaklanan hasar bildirdi; dörtte biri ise "hem insan kaynaklarında hem de yatırım sermayesi elde etmede çifte hasar" kaydetti.

Teknoloji şirketlerinin yüzde 40'ından fazlasının yatırım anlaşmaları ertelendi ya da iptal edildi.

İsrail Maliye Bakanlığının açıkladığı rakamlara göre, 7 Ekim'den bu yana yarısından fazlası 16 milyar İsrail şekeli dolar cinsi ve uluslararası piyasalarda yapılan ihraçlar olmak üzere yaklaşık 8 milyar dolar borçlanıldı.

Maliye Bakanlığı, dün gerçekleştirdiği haftalık tahvil ihalesinde, yerel piyasadan 3,7 milyar şekel (yaklaşık 1 milyar dolar) daha temin etti.

Bakanlığın genel muhasebe bölümü, borçlanmanın, İsrail'in finansman olanaklarının hükümetin tüm ihtiyaçlarını tam ve en iyi şekilde finanse etmesine imkan sağladığını belirtti.

İsrail'de gerek kamu harcamalarının fırlaması gerek ekonominin yavaşlamasına bağlı olarak eylül ayında 4,6 milyar şekel olarak kaydedilen bütçe açığı, ekim ayında 22,9 milyar şekele yükseldi. Bu durum son 12 aylık bütçe açığını yüzde 2,6'ya yükseltti.

İsrail, 7 Ekim'de geçtiği savaş halinin ardından yoğun bir harcama dönemine girdi. Başbakan Binyamin Netanyahu, "muslukları açma talimatı verdiğini" açıkladı.

Buna karşılık İsrail Merkez Bankası Başkanı Amir Yaron, ekonomiyi desteklemek ve sağlam mali pozisyonu korumak arasında dengeli bir yaklaşımın gerektiğini vurguladı.

İsrail bütçesine, Gazze'ye aralıksız şekilde saldıran ordunun giderleri, silah altına aldığı yaklaşık 350 bin yedek askere vergi muafiyeti, ek mali destek, vergi indirimleri, çatışma bölgelerinden tahliye edilenlerin konaklaması gibi birçok masraf yüklendi. Yedek askerlerin iş gücü ve aktif tüketimden çekilmesi de üretim ve ekonomik hareketliliği zayıflattı.

İsrail'in ekonomi gazetesi "Calcalist", savaşın toplam maliyetinin yaklaşık 51 milyar doları geçeceğini yazdı.

Dolar karşısında düşüş trendine giren şekel, son 10 yılın en düşük seviyesine geriledi.

İsrail Merkez Bankası'nın ülkenin para birimini korumaya çalışmasıyla İsrail'in döviz rezervlerinde azalma kaydedildi.

Merkez Bankası'na göre rezervler 7,3 milyar dolar düşüşle 191,2 milyar dolara geriledi.

Bunun yanı sıra İsrail'in vergi gelirlerinin de ekonomideki yavaşlama nedeniyle düşüşe geçtiği bildirildi.

Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Standard & Poor's (S&P), 25 Ekim'de İsrail'in kredi notunu "AA-" olarak teyit ederken, not görünümünü jeopolitik riskler nedeniyle "durağan"dan "negatif"e çevirmişti.

Fitch Ratings de geçen hafta başında jeopolitik riskler nedeniyle İsrail'in "A+" olan kredi notunu negatif izlemeye aldığını açıklamıştı.

Moody's ise 20 Ekim'de İsrail'in "A1" olan kredi notunu olası bir düşüş için incelemeye aldığını bildirmişti.

İsrail'in girdiği ek harcamalar ve ekonomideki yavaşlamasının 2023 bütçe açığında artışa yol açacağı değerlendirilmişti.