Yetersiz, fazla, kalitesiz uyku çok ciddi sorunlar doğurabilir.Sağlıksız uyku vücuttaki bütün sistemi olumsuz etkiliyor. Peki Sağlıksız uykunun zararları nelerdir? Sağlıksız uyku düzenine karşı ne yapılmalı? Günde kaç saat uyumalı? Verimli bir uyku için neler yapılmalı? İşte sağlık uyku hakkında her şey...
Sağlılı bir uyku için öneriler
Yatak odası serin ve karanlık olmalı.
Sadece uyku geldiğinde yatağa gitmek, yatakta çalışmamak, yemek yememek ya da düşünmek için yatakta yatılmamalı.
Uykunuz kaçtığında hemen kalkıp daha sakinleştirici bir şeyler yapıp uykunuz gelince yatağa dönmek daha rahat uykuya dalmayı sağlar.
Uykudan 2-3 saat öncesinde egzersiz yapılmamalı, sigara ya da kafeinli içecekler içmemeli ve ağır yemekler yenmemeli.
Uykuyu en sık bozan etkenlerden biri de strestir. Bunun için gece rahatlayıcı bir aktivite sonrası uyumak ve baş edilemeyen stresli dönemlerde ise vakit kaybetmeden bir psikiyatriste görünmek önemli.
Pek çoğumuz, hayatlarımızın bir döneminde yetersiz uykunun oluşturduğu semptomları yaşamışızdır. Birçok insan yetersiz uyku uyumanın uzun vadede birçok ciddi rahatsızlığa sebep olacağını bilmez.
Ancak kalitesiz uyku uyumak veya uyumanız gerekenden az miktarda uyuyor olmanız, konsantrasyon bozukluğuna ve kendinizi sakar, uykulu ve fiziksel olarak yorgun hissetmenize sebep olur. Buna ilaveten, ertesi sabah da zor bir gece geçirmiş olduğunuz yüzünüzden okunur.
Dünya Sağlık Örgütüne (WHO) göre; ortalama bir insan, fiziksel, duygusal ve zihinsel sağlığını koruyabilmek için, geceleri 7-8 saat boyunca uyumalıdır. Buna rağmen, iş hayatı, yaşam tarzı ve teknoloji, her gece uyku süresini biraz daha azaltır. Bu da gün geçtikçe daha fazla insanın, uyku kalitelerinin düşmekte olduğundan yakınmalarına sebep olur.
Teksas Üniversitesi’nin yakın zamanda yaptığı bir araştırmaya göre, uyunması gereken minimum saat uykuyu, üst üste yedi gün uyumayan insanlarda obezite, kalp hastalıkları, hafıza kaybı ve benzeri ciddi hastalıklar ortaya çıkabilmektedir. Altı saat veya daha az uyuyan bir insansanız yaşayabileceğiniz ciddi sağlık problemlerinden haberdar olmalısınız.
Yetersiz uyku inme riskini arttırır
ABD’de bulunan Mayo Clinic tarafından yapılan bir araştırmaya göre, iyi uyumayan insanlarda inme görülme riski artmaktadır. Günde altı saatten az uyuyan yetişkinlerde inme görülme riski, diğerlerine oranla dört kat daha fazladır.
Sağlıksız uyku sonucu obezite
Geceleri uyumakta zorlanan veya gecede altı saatten daha az uyuyan insanların iştahlarında artış ve daha yüksek kalorili yiyecekleri yeme isteği ortaya çıkmaktadır. Daha az uyumaktan kaynaklanan birçok hormonal değişiklik yaşarlar ve bu da iştah açıcı etkiler doğurur.
Ayrıca kalitesiz uyku, uzun vadede özellikle obezite gibi sorunlara yol açar. Bugüne dek yapılmış olan sayısız araştırmaya göre, düzenli ve kaliteli uyku uyuyamayan kişilerin ghrelin ve leptin seviyelerinde ciddi değişiklikler görülmüştür. Bu hormonların görevi ise iştahı düzenlemektir.
Sağlıksız uyku ve diyabetdiyabet riski
Center for Disease Control (Hastalık Kontrol Merkezi) isimli kurum tarafından yapılan bir araştırmaya göre, düşük kaliteli uyku, kişide tip II diyabet gibi kronik hastalıkların oluşma riskini arttırır. Ayrıca, yetersiz uyku çeken insanlar insüline karşı daha az duyarlı olur.
Sağlıksız uyku hafıza kaybına sebep olabilir
Kalitesiz ve yetersiz bir gece uykusu, sizi şüphesiz daha unutkan ve zor konsantre olabilen biri haline getirir. Ancak işin çok da bilinmeyen diğer bir tarafı var: yetersiz uyumak, uzun vadede kavrama ile ilgili ciddi problemlere yol açar.
Arada sırada uykusuz bir gece geçiriyor olmak dahi, beyin dokusunda kayıplara yol açmaktadır; uyumadığımız zamanlarda beyin moleküllerimizdeki kan miktarı artar ve bu da beyin hasarına yol açar. Kaliforniya Üniversitesi tarafından yapılan bir araştırmaya göre, yetersiz uyuyor olmak beyin hasarına yol açmaktadır.
Yetersiz uyku soğuk algınlığına yakalanma riskini arttırıryetersiz uyku ve soğuk algınlığı Uyumanız gerekenden daha az uyuyor olmanız, bağışıklık sisteminizi zayıflatır. Bu da, gribe veya soğuk algınlığına yakalanma riskinizi arttırır. Bu bilgi, Carnegie Mellon Üniversitesi tarafından yapılan araştırmalar sonucu elde edilmiştir.
Sağlıksız uyku ve kalp hastalığı
Yetersiz uyku uyuduğunuz zamanlarda, vücudunuz daha fazla kimyasal madde ve hormon üretme eğilimindedir. Bu durum da kalp hastalığına yakalanma riskinizi arttırır. Bu bilgi, Avrupa Kalp Bülteni tarafından yayımlanmış olan bir araştırmaya dayanan bir bilgidir. Buna göre; gecelik altı saatten daha az uyku uyuyan kişilerin kalp hastalığına yakalanma riski, diğer kişilere nazaran %48 daha yüksektir.
Diğer yandan, Harvard Sağlık Yayınları tarafından yayımlanmış olan bir araştırmaya göre, yetersiz uyku uyumak; yüksek tansiyon, damar tıkanıklığı ve kalp yetmezliği ile ilişkilendirilen rahatsızlıklardır.
Sağlıksız uyku kansere yakalanma riskini etkiler
Amerikan Kanser Derneği tarafından gerçekleştirilen bir araştırmaya göre, yetersiz uyku kolon veya göğüs kanseri ile ilişkilendirilebilir. Bu araştırma, günde altı saat veya daha az uyku uyuyan 1240 kişi üzerinde yapılmıştır ve sonuçlara göre bu kişilerde, uzun vadede kötü huylu olabilecek bağırsak polipleri görülme riski %50 daha yüksektir.
Uykusuzluk nedir? Uyku bozukluğu nedir? Neden kaynaklanır, nasıl geçer?
Çocuklarda uyku sorunu nasıl geçer?