DOÇ. DR. DURAK PUSMAZ
Ramazan ayı dinimizce yüce ve kutsal kabul edilmiş bir aydır. Onbir ayın sultanıdır. Onun bu kutsiyet ve fazileti Kur'an-ı Kerimde ve hadis-i şeriflerde belirtilmiştir.
Sevgili Peygamberimiz bir Şaban ayının sonunda Ramazan ayına girerken ashabına hitabederek Ramazan ayının kutsiyet ve faziletini şöyle belirtmiştir:
"Ey insanlar! Yüce ve mübarek bir ayın gölgesi üzerinize bastı.
O ayda bir gece vardır ki bin aydan daha hayırlıdır.
Allah o ayda oruç tutmayı farz kıldı. Geceleyin ibadet yapmayı (teravih namazı kılmayı) nafile kıldı.
O ayda bir hayır işleyen kimse diğer aylarda bir farz işlemiş gibi olur.
O ayda bir farz işleyen ise diğer aylarda yetmiş farz işlemiş gibi sevap alır.
O, sabır ayıdır. Sabrın karşılığı ise cennettir.
O, yardımlaşma ayıdır.
O ayda müminin rızkı bollaştırılır.
O ayda kim bir oruçluyu iftar ettirirse bu, günahlarının bağışlanmasına ve cehennemden kurtulmasına sebep olur. Aynı zamanda oruçlunun sevabı kadar sevap verilir. Oruçlunun sevabından da hiç bir şey noksanlaşmaz. Ashab:
"- Ya Resu00fblellah! Hepimiz oruçluyu iftar ettirecek bir şey bulamıyoruz." deyince Resu00fblellah (s.a.v.):
"- Allah bu sevabı oruçluyu kuru bir hurma ile veya bir yudum su ile ya da bir yudum süt karışığı ile iftar ettirene de verir.
O öyle bir aydır ki evveli rahmet, ortası mağfiret ve sonu cehennem ateşinden kurtuluştur.
O ayda köle ve hizmetçilerin yükünü hafifleten kimseyi Allah bağışlar ve cehennem ateşinden kurtarır.
Ramazan ayında şu dört şeyi çokça yapınız. Bunlardan ikisini yapmakla Rabbinizi razı edersiniz, diğer ikisini yapmaktan da müstağnu00ee sayılmazsınız. Rabbinizi razı edeceğiniz iki haslet şunlardır:
a- Allah'tan başka hiç bir ilah olmadığına şehadet getirmek.
b- Allah'ı anıp istiğfar etmek.
Müstağnu00ee olmadığınız iki haslete gelince:
a- Allah'tan cenneti istersiniz.
b- Cehennemden O'na sığınırsınız.
Kim bir oruçluya su verirse, Allah da ona havzımdan öyle bir şerbet verir ki, artık cennete girinceye kadar hiç susamaz." (Tergu00eeb ve Terhu00eeb (tercüme), II, 429)
Görüldüğü gibi Ramazan ayı çok faziletli, bereketli ve kutsu00ee bir aydır. Ona bu fazilet ve kutsiyeti kazandıran şey hiç şüphesiz ki o ay içerisinde inmeye başlayan yüce kitabımız Kur'an-ı Kerimdir. Yüce Allah bu konuda şöyle buyurur:
"İnsanlara doğru yolu gösteren, hidayeti ve hakkı batıldan ayırmayı açıklayan Kur'an Ramazan ayında indirildi." (Bakara Su00fbresi, 2/185)
Kur'an-ı Kerim Ramazan ayı içerisinde Kadir gecesinde Peygamber efendimize indirilmeye başlanmıştır. Kur'an-ı Kerimin inzali Allah'ın insanlığa en büyük lütfu ve nimetidir. Bundan daha büyük bir lütuf ve nimet düşünülemez. Çünkü Kur'an'ın hidayeti sayesinde insanlar küfürden imana, sapıklıktan hidayete, karanlıktan aydınlığa, cehaletten ilme, zulümden adalete kavuşmuşlardır.
Kur'an sayesinde insanlar insanlıklarını öğrenmişlerdir.
Kur'an sayesinde insanlar temel haklarına ve hürriyetlerine kavuşmuşlardır.
Kur'an sayesinde insanlar sömürüden haksızlıktan, zulümden, baskıdan kurtulmuşlardır.
Kur'an sayesinde insanlar cehalet, şirk ve küfür bataklığından kurtulup İslam'ın aydınlığına kavuşmuşlardır.
Ümmetine Beş Şey Verildi
Ramazan ayı rahmet ve mağfiret ayıdır. Yüce Allah'ın lütuf ve ihsanı, rahmet ve mağfireti, feyiz ve bereketi bu ayda her tarafı kuşatır.
Daha önceki peygamberlere ve ümmetlerine verilmeyen faziletler ve güzel meziyyetler Ramazan ayında bizim Peygamberimize ve biz ümmetine verilmiştir. Peygamber efendimiz bir hadis-i şeriflerinde Ramazan'da ümmetine verilen beş şeyden bahsederek şöyle buyurmuştur:
"Ümmetime Ramazan'da beş şey verilmiştir ki bunlar benden önceki hiç bir peygambere verilmemiştir:
1- Ramazan ayının ilk gecesi olunca Allah teala ümmetime (rahmet bakışıyla) bakar. Allah her kime (rahmet bakışıyla) bakarsa, ona ebedu00ee olarak azap etmez.
2- Akşamladıklarında, ağızlarının kokusu Allah katında misk kokusundan daha güzel olur.
3- Melekler her gün ve gece onlara istiğfar ederler, Allah'tan bağışlanmalarını dilerler.
4- Allah teala cennetine emredip: "Kullarım için hazırlanıp süslen. Onların dünya meşakkatlerinden kurtulup, benim yurduma ve ihsanıma istirahat için gelmeleri yaklaştı." buyurur.
5- Gecenin sonu olunca, Allah teala hepsini bağışlar. Orada bulunanlardan biri:
"- O gece Kadir gecesi midir?" deyince:
Hayır, çalışanları görmüyor musun? Onlar çalışıp işlerini bitirince kendilerine ücretleri tam olarak ödenir." (Beyhaku00ee'den naklen Tergu00eeb ve Terhu00eeb, II, 425 ) (6) buyurdu.
Bereket ve Gufran Ayı
Ramazan ayı bereket, rahmet ve gufran ayıdır. Bu ayda Cenab-ı Allah rahmetiyle insanları kuşatır. Günahları bağışlar, duaları kabul eder. Hayır hususunda yarışan mü'min kullarıyla meleklerine karşı iftihar eder.
Oruç tutmayan ve Allah'a karşı kulluk görevlerini yerine getirmeyen kimseler Allah'ın bu sonsuz rahmetinden mahrum kalırlar.
Yüce Peygamberimiz Ramazan ayının yeni girdiği bir gün şöyle buyurdu:
"Size bereket ayı Ramazan geldi. Bu ayda Allah sizi kuşatıp rahmetini indirir. Günahları bağışlar, duaları kabul eder. Allah bu ayda sizin hayır hususunda yarışmanıza bakar ve sizinle meleklerine karşı iftihar eder. Allah'a hayır ameller takdim ediniz. Şaku00ee (günahkar), bu ayda Allah'ın rahmetinden mahrum olan kimsedir."(11) (Tergu00eeb ve Terhu00eeb, II, 436.)
Öyle ise Ramazan'ı oruç tutmak ve diğer ibadet ve taatla ihya ederek bereketinden, feyzinden istifade etmeye çalışmalıyız.
Ramazanda Cömertlik
Ashabın alimlerinden Abdullah İbn Abbas (r.a.) şöyle anlatmıştır:
"Rasu00fblüllah (s.a.v.) insanların en fazla cömert olanı idi. Onun bu cömertliği Ramazan ayı girip de kendisiyle Cebrail (a.s.) karşılaşınca daha da artardı. Cebrail (a.s.) Ramazan ayı çıkıncaya kadar her gece Resu00fblullah (s.a.v.) ile buluşur, Resu00fblullah (s.a.v.) ona Kur'an'ı arzeder / okurdu. Resu00fbllüllah (s.a.v.) Cebrail ile buluşunca insanlara rahmet getiren rüzgardan daha çok cömert ve daha fazla faydalı olurdu." (Tirmizu00ee, Zekat, 28 (III, 51-52))
Enes b. Malik (r.a.)'dan rivayet edildiğine göre Peygamber efendimize:
"- Ramazan orucunun dışında hangi oruç daha faziletlidir?" diye sorulunca:
"- Ramazan ayına tazim için Şaban ayında tutulan oruçtur." buyurmuş,
"- Hangi sadaka daha faziletlidir?" diye sorulunca da:
"- Ramazanda verilen sadaka" (Buharu00ee, Nefekat, 1) buyurmuştur.
İlk hadis-i şeriften:
a- Peygamber efendimizin insanların en fazla cömerti olduğunu, onun bu cömertliğinin Ramazan'da daha da arttığını,
b- Ramazan ayı boyunca Cebrail (a.s.) ile her gece buluştuklarını ve ona Kur'an'ı arzettiğini / okuduğunu öğreniyoruz.
c- İkinci hadis-i şeriften de Ramazan orucundan sonra en faziletli orucun Şaban ayında tutulan oruç olduğunu, en faziletli sadakanın da Ramazan ayında verilen sadaka olduğunu öğreniyoruz.
Öyle ise her hususta olduğu gibi bu konuda da yüce Peygamberimiz'in sünnetine uyarak cömert olmaya çalışmalıyız. Dinimiz sadece Ramazan ayında değil, her zaman cömert olmayı emretmiştir. Bu cömertliğimiz Ramazan ayı içerisinde daha da artmalıdır. Özellikle Ramazan ayının son on gününde. İmam Maverdu00ee demiştir ki: "Kişinin Ramazan ayında, özellikle son on gününde aile fertlerine, akrabasına, komşularına ihsan ve lütufda bulunması müstehaptır".
Fakirleri, yoksulları, kimsesizleri, yetimleri Ramazan ayında daha fazla görüp gözetmeliyiz. Onlara merhamet kanatlarımızı açmalıyız, yardım ellerimizi uzatmalıyız. Peygamber efendimiz bir kutsu00ee hadis-i şeriflerinde haber verdiğine göre Cenabı Allah şöyle buyurmuştur: