Haber: Marina Mussa
Otomobil ticaretiyle ilgili önemli değişiklikler yürürlüğe girdi. Artık oto galerilerinin iş yeri açma ve çalışma ruhsatı gerekliliği kaldırıldı ve otomobil ticareti herhangi bir dükkanda yapılabilecek.
Yeni düzenlemeyle birlikte, ikinci el motorlu kara taşıtlarının satışında yetki belgesi zorunluluğu getirildi. Yetki belgesi olmayanlar, ticari faaliyet kapsamında ikinci el araç satışında bulunamayacak. Ayrıca, bir takvim yılı içinde doğrudan veya aracılık yoluyla üçten fazla ikinci el araç satışı yapılan işlemler, Ticaret Bakanlığı tarafından ticari faaliyet olarak değerlendirilecek.
Yetki belgeleri, işletmenin bulunduğu il müdürlüğü tarafından Bilgi Sistemi üzerinden düzenlenecek, yenilenecek ve iptal edilecektir. Belge, MERSİS numarası, işletme adı ve adresi ile işletme sahibinin bilgilerini içerecek. Her işletme için ayrı ayrı düzenlenecek olan yetki belgeleri devredilemeyecek.
Distribütörlere yeni kriterDistribütörlerin haksız ticari uygulamaları ve yükümlülükleri kapsamında, distribütörlerin, yetkili satıcıların ticari faaliyetlerini önemli ölçüde bozan, makul karar verme yeteneğini azaltan veya normal şartlarda taraf olmayacağı bir ticari ilişkinin tarafı olmasına sebep olan faaliyetleri haksız ticari uygulama olarak kabul edilecek.
Distribütörler, yetkili satıcıyı bir ay içinde son üç yıllık satışlarının aylık ortalamasından fazla taşıt almaya zorlamak, fatura tarihinden sonra taşıt fiyatında artış yapmak veya taşıtı on beş gün içinde yetkili satıcıya teslim etmemek, taşıt satışını, kendisinin veya bir başkasının mal veya hizmetini alma şartına bağlamak, yetkili satıcının taşıt satışlarına ilişkin kampanyalardan faydalanmasını diğer ürün ve hizmetlerin satışı, fiyat indirimi, yetkili satıcının kâr marjının kısıtlanması ve taşıt satış kotası gibi şartlara bağlamak, distribütörler, tavsiye edilen taşıt satış fiyatının elektronik ortam üzerinden erişilebilir olmasını sağlayacak.
15 gün içinde taşıtı teslim alma zorunluluğuYetkili satıcıların yükümlülüklerinde önemli değişiklikler yapıldı. Artık, tescilsiz motorlu kara taşıtlarının vergileri alıcı tarafından ödendiğinde, taşıtın satış fiyatını artırmamak ve alıcıya taşıt fiyatını sabitleme hakkını bildirmek zorunlu olacak. Ayrıca, alıcı vergileri ödediği tarihten itibaren 15 gün içinde taşıtı teslim almak zorunda kalacak.
Motorlu kara taşıtı ticareti yapan işletmeler, sigorta, finansman, aksesuar, yedek parça satışı, servis ve satış sonrası hizmetler dışında herhangi bir ticari faaliyet gerçekleştiremeyecek.
On gün içinde ekspertiz raporu alınacakTSE hizmet yeterlilik belgesine sahip ekspertiz işletmesi bulunmayan illerde faaliyet gösteren işletmeler hariç olmak üzere, işletme tarafından, tescil belgesinde araç sınıfı M1, M1G, N1 ve N1G olan taşıt satışlarından önceki on gün içinde ekspertiz raporu alınacak.
Ekspertiz raporu ücreti, satış işleminin alıcıdan kaynaklanan bir nedenle gerçekleşmemesi durumunda alıcı, diğer hallerde işletme tarafından ödenecek. Ekspertiz raporu, ilgili standarda göre verilen TSE hizmet yeterlilik belgesi bulunan ekspertiz işletmeleri tarafından düzenlenecek.
Üç nüsha düzenlenen raporun iki nüshası satıcı işletmeye verilecek. Rapor, satıcı işletme ile ekspertiz işletmesi tarafından en az beş yıl süreyle saklanacak. Model yılına göre sekiz yaşın veya yüz altmış bin kilometrenin üzerindeki taşıtlar için ekspertiz raporu alınması zorunlu olmayacak.
Ekspertiz raporunda asgari olarak, taşıtın markası, ticari adı, cinsi, tipi, model yılı ve kilometresi, ekspertiz raporunu düzenleyen ticari işletmenin hizmet yeterlilik belgesi ve MERSİS numaraları ile MERSİS'e kayıtlı ticaret unvanı ve işletme adı veya ekspertiz raporunu düzenleyen esnaf ve sanatkâr işletmesinin hizmet yeterlilik belgesi numarası ve ESBİS'e kayıtlı işletme adı ile işletme sahibinin adı, soyadı ve T.C. kimlik numarası veya yabancı kimlik numarası,
Ekspertiz raporunu alan işletmenin yetki belgesi numarası ile MERSİS numarası, MERSİS'e kayıtlı ticaret unvanı ve işletme adı veya ESBİS'e kayıtlı işletme adı, işletme sahibinin adı, soyadı ve T.C. kimlik numarası veya yabancı kimlik numarası, ekspertiz raporunu alan işletmenin yetki belgesinin bulunmaması durumunda, yetki belgesinin bulunmadığı hususu, TSE'nin ilgili standardı ile belirlenen diğer hususlar yer alacak.
Ekspertizler sorumlu olacakEkspertiz işletmesi, ekspertiz raporundaki bilgilerin taşıtın gerçek durumunu yansıtmamasından sorumlu olacak.
Taşıtın gerçek durumuna aykırı ekspertiz raporu düzenleyen ve Ticaret Bakanlığı'nda yapılan uyarıya rağmen aynı takvim yılı içinde bu aykırılığı tekrarlayan ekspertiz işletmesinin hizmet yeterlilik belgesi Bakanlıkça yapılan bildirim tarihinden itibaren on gün içinde TSE tarafından iptal edilecek.
Hizmet yeterlilik belgesi iptal edilen ekspertiz işletmesine ve ekspertiz işletmesinin sahibi ile işletmeyi temsile yetkili olanların sahibi veya temsile yetkili olduğu diğer ekspertiz işletmelerine iptal tarihinden itibaren bir yıl süreyle yetki belgesi verilmeyecek. Aldatıcı ve yanıltıcı ekspertiz raporları ile ilgili olarak tüketicilerin 7/11/2013 tarihli ve 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunun ayıplı hizmete ilişkin hakları saklı tutulacak.
Bakanlık, TSE hizmet yeterlilik belgesine sahip işletme sayısını ve taşıt türleri itibarıyla ekspertiz hizmetinin yaygınlaşmasını dikkate alarak ekspertiz raporu alma zorunluluğu bulunan diğer araç sınıflarını, ekspertiz raporunda yer verilecek diğer bilgileri, TSE hizmet yeterlilik belgesi verilecek ekspertiz işletmelerinde ve bu işletmelerde çalıştırılan kişilerde aranan nitelikleri,Ekspertiz raporu düzenleyenlerin yükümlülük ve sorumluluklarını, hizmet yeterlilik belgesi ile ekspertiz raporu ücretinin üst sınırını ilgili kamu kurum ve kuruluşları ile üst meslek kuruluşlarının görüşünü alarak belirlemeye yetkili olacak.
İkinci el araçlarda yeni düzenlemeModel yılı sekiz yılın veya kilometresi 160.000'in altında olan, tescil belgesinde araç sınıfı M1, M1G, N1 ve N1G olarak belirtilen motorlu kara taşıtlarının motor ve şanzımanı ile elektrik ve elektronik sistemleri, satış tarihinden itibaren üç ay veya beş bin kilometre işletmenin garantisi altında olacak.
Üretici tarafından yenilenmiş ikinci el motorlu kara taşıtlarının satışında garanti süresi bir yıl veya yirmi bin kilometre olarak belirlenecek. İşletme, garanti kapsamındaki riskleri sigorta yoluyla karşılayabilir.
Motor, şanzıman ve elektrik ile elektronik sistemlerde meydana gelen arızalar, garanti süresi veya kilometresi içinde azami kırk beş iş günü içinde giderilecek. Bu sürenin hesaplanmasında, taşıt sahibinin arızalı taşıtı işletmeye teslim ettiği tarih veya ilgili il müdürlüğüne yapılan yazılı başvuru tarihi dikkate alınacak.
İl müdürlüğüne yapılan başvuruya, satış sözleşmesinin bir örneği ve arızaya ilişkin belgeler eklenecek. Arıza giderme masrafları işletmeye ait olacak.
Garanti süresi veya kilometresi içinde arızalanan taşıt, işletmeye veya işletmenin belirleyeceği onarım noktasına teslim edildiğinde, işletme iki nüsha belge düzenleyecek; bir nüsha taşıt sahibine verilecek. Bu belgede, taşıtı teslim edenin adı, soyadı ve imzası, taşıtı teslim alanın adı, soyadı ve imzası, taşıtın arıza şikâyet ve talepleri, taşıtın markası, ticari adı, cinsi, tipi ve model yılı ile arıza bildirim ve teslim tarihi yer alacak. İşletmeler, belirtilen garanti şartlarının ötesinde ek garantiler verebilir.
Garantisi devam eden taşıtlar hakkında işletmelere garanti verme zorunluluğu kaldırıldı6502 sayılı Kanunun 56'ncı maddesi kapsamında üretici veya ithalatçı garantisi devam eden taşıtlar hakkında işletmelere garanti verme zorunluluğu olmayacak.
Garanti kapsamı dışında kalanlarModel yılına göre sekiz yaşın veya yüz altmış bin kilometrenin üzerindeki taşıtlar, satış sırasında alıcı tarafından bilindiği işletme tarafından belgelendirilen arıza ve hasarlar, ekspertiz raporunda belirtilen arıza ve hasarlar, taşıtın olağan kullanımı nedeniyle kayışlar, egzoz, amortisör, debriyaj, ön dişli takımı, fren balataları ve pabuçları, diskler, contalar gibi parçalarda meydana gelen aşınma ve yıpranmalar, garanti kapsamındaki bir parçada meydana gelen arızanın doğrudan sonucu olarak hasar görmedikçe veya zayi olmadıkça; bujiler, katalitik konvertörler, hava filtresi, yağ filtresi, yakıt filtresi, cam silecek lastikleri, klima devresinin doldurulması için kullanılan maddeler, ilave edilen yağlar, soğutma sıvıları, fren sıvıları ve diğer katkı maddeleri, garanti kapsamındaki bir parçada meydana gelen arızanın doğrudan sonucu olarak hasar görmedikçe veya zayi olmadıkça, koltuk aksesuarlarının temizlenmesi ve onarılması dâhil olmak üzere kaportanın ve kabinin olağan bakımı için yapılan masraflar, kaporta işleri, süslemeler, paspas, lastikler, jantlar, akü, farlar, park lambaları, camın ve farların kırılması veya çatlaması, parça değişimi yapılarak veya yapılmaksızın düzenli önleyici işlemler, kontroller ve ayarlamalar,
İkaz lambaları sistem arızası gösterdiği halde taşıtı kullanmaya devam etmenin veya bilerek veya bilmeyerek uygun olmayan yakıtın kullanılmasının sebep olduğu arızalar, hatalı kullanım, kaza, hırsızlık, hırsızlık girişimi, yangın, infilak, vandallık veya doğal afetler nedeniyle hasar gören veya zayi olan parçalar, taşıtın ihmal edilmesinin veya uygun olmayan bir şekilde kullanılmasının veya taşıtın gereği gibi çalışması için lüzumlu olan sıvıların donmasının sebep olduğu arızalar, bakım işlemlerinin muayene ve bakım planına uygun olarak yapılmaması nedeniyle meydana gelen arızalar, satış sonrasında taşıta yapılan herhangi bir eklenti nedeniyle oluşan hasar ve arızalar, tescil belgesinde "Trafikten çekilerek tescil kaydı kapatılmıştır." şerhi bulunan taşıtlar garanti kapsamına alınmayacak.
Altı ay ve altı bin kilometre kararıİkinci el motorlu kara taşıtı ticaretiyle iştigal edenler, motosiklet, otomobil ve arazi taşıtlarının pazarlanmasını veya satışını ilk tescil tarihinden itibaren altı ay ve altı bin kilometre geçmedikçe 1/1/2025 tarihinden önce doğrudan veya dolaylı olarak yapamayacaklar.