Rejim çöktü, sıra Suriye PKK'sında

HABER: ÖZLEM DOĞAN

Uzun yıllardır süren iç savaşla birlikte ABD, Rusya ve İran’ın yanı sıra İsrail’le perde arkasında İngiltere’nin de çıkarlarının peşine düştüğü Suriye’de son günlerde ardı ardına gelişmeler yaşanıyor. 13 yıldır katliam yapan, milyonlarca insanı yerinden eden, halkının üstünde kimyasal silah kullanan Esad rejimi, muhaliflerin Halep’le Tel Rıfat’ı alıp Hama, Humus ve Şam’a yürümesiyle çöktü. PKK’nın Suriye kolu PYD/YPG’nin ABD ve İsrail desteğiyle kurmayı planladığı terör devleti hayalleri de büyük ölçüde rafa kalkmış oldu. Suriye’deki son durumu ve bölgeye olası etkilerini Akademisyen Doç. Dr. Enes Bayraklı, Siyaset Bilimci Doç. Dr. Oğuzhan Bilgin ve Akademisyen Doç. Dr. Hüseyin Alptekin Milat’a değerlendirdi.

Esad’ın zayıflığının muhaliflerin şehirleri hızlıca almasını sağladığını ifade eden Doç. Dr. Oğuzhan Bilgin, “Rusya, Ukrayna savaşıyla birlikte çok yıprandı ve Suriye’deki hava kuvvetlerinin önemli bir kısmını Ukrayna’ya çekmek zorunda kaldı. 7 Ekim sonrası İran ve vekil unsuru Hizbullah ciddi oranda zayıfladı, güçlerini Lübnan’a çekti. Neticede Esad rejimini ayakta tutan bütün askeri unsurlar Suriye’deki etkilerini minimize etmek durumunda kaldılar. Esad rejiminin askeri varlığının kırıldığını gören çeşitli muhalif gruplar Esad’ın İdlib’de yaptığı saldırıya karşı bir cevap olarak harekete geçti” dedi.

Türkiye’de duruma ABD-İsrail ya da Esad-İran-Rusya gözüyle bakanların psikolojik bir savaş yürüttüğünü belirten Bilgin, “Başta SMO’nun varlığını göz ardı etmek için tüm muhalifleri HTŞ içerisine almaya çalışıyorlar. Böylece Suriye muhalefetini tartışmaya açmak istiyorlar. Oysa SMO Halep’te, Hama’da ve birçok yerde zaten sahadaydı. Türkiye’nin en önemli öncelik noktası Fırat’ın batısında PKK’nın varlığının kalmamasıdır. PKK Münbiç’i terkedebilir. Bununla birlikte Suriye'nin parçalanmasını engellemek gerekiyor. Bir geçiş süreci yaşanacak ve Halep’in nasıl yönetileceği konusu kritik bir nokta. Suriye’nin yeni anayasası meselesinde de dikkatli olunmalı çünkü ABD veya başka batılı güçlerin yazması gibi bir risk söz konusu. Türkiye’nin mutlaka masada olması lazım, başka bir seçeneği de kabul etmemeli” diye konuştu.

Esad’ı zorla ayakta tutan Rusya, İran ve Şii milislerden oluşan üç sacayağı çökünce rejimin de hızla çöktüğünü kaydeden Enes Bayraklı, “Rusya ve İran’ın Esad’ı desteklemeye daha fazla mecali kalmadı. Böylece kukla Esad rejimi devrildi. Terör örgütü PKK tarafında da hızlı bir çöküş olacaktır. Suriye’de kapsayıcı bir hükümetin kurulması gerekiyor. Bu noktada Türkiye’nin etkisi önemli olacaktır. Suriye’de hızlı bir şekilde istikrarlı bir hükümet Türkiye’nin katkılarıyla kurulabilir. Riskler var ama yönetebilirsek Türkiye Suriye kaynaklı istikrarsızlığı ve PKK tehdidini ortadan kaldırmış olacak. Mültecilerin önemli bir kısmı da Suriye’ye geri dönecektir” ifadelerini kullandı.

Muhaliflerin doğru zamanda doğru adım attığını vurgulayan Bayraklı, “Muhalifler savaş sürecinde mücadeleyi nasıl sürdüreceğini öğrendi. Uyuşturucu ticaretinden geçinen mafya devleti Esad rejimi ise sürdürülebilir olmaktan çıkıp tamamen içine çökmüştü. Muhalifler zamanlamayı doğru okudu. ABD desteğini geri çekerse operasyona bile gerek kalmadan Esad rejimi bölgelerinde olduğu gibi YPG de hızla bir çöküşe geçer ve PKK militanları da Suriye’den kaçacaktır. Dolayısıyla PKK için çember daralıyor. Teyakkuzda olan Türkiye Suriye’deki en zor dönemini atlattı, artık Suriye’de işler daha kolay olacak” diye konuştu.

İran’ın kara gücünün devreye girmemesine ve Rusya’nın da hava gücünü kullanmamasına dikkat çeken Doç. Dr. Hüseyin Alptekin, “Irak’tan Yemen’e Suriye’den Lübnan’a kadar vekillerini dolduran İran’ın bunları ikame edip birçok çatışmayı aynı anda yürütmesi ve on binlerce milisi toplaması İran’ı aşan bir durum. Birkaç göstermelik bombardıman yapan Rusya ise daha sert bir hava gücü kullanabilirdi fakat Rusya’ya Suriye’de bulunan deniz ve hava üssünü kullanmaya devam etme garantisi verilmiş olabilir. Ayrıca bunca desteğe rağmen Esad’ın aktörleşememesi, Trump’ın kampanyasında yer alan İran’a yönelik baskı ve Ukrayna’da müzakere söylemi dolayısıyla savaşı rasyonel görmemiş de olabilir” dedi.

Artık Esad rejimi olmadığı için Münbiç’in rahatlıkla temizleneceğini söyleyen Alptekin sözlerini şu şekilde noktaladı: “Tel Rıfat PKK’dan SMO’ya geçti. Münbiç için de şu an doğru zaman. Zaten PKK rejim desteğiyle tutunuyordu. Suriye’de yıllardır bir otoritesizlik vardı. Sıra İsrail işgali altında olan Golan’a da gelecektir. Şam’da iktidara halkıyla barışık yeni bir yönetim gelirse DEAŞ’tan PKK’ya kadar başka bir terör cebi kalmaz. Yapısal süreç merkezileşmeye doğru gidiyor ama yine de dikkatli olmak lazım.”