Bismillâhirrahmenirrahîm…
Güzel Kardeşlerim! Gündüzleri, geceleri, ayları ve yılları oluşturan, tabîat kanunlarını halk eden yüce Allah'ımızdır. Rabbimizin ayrıcalıklı kıldığı süreçler dışındaki bütün zamanlar, tüm geceler birbirlerine eşittirler. Her gece rahmet gecesidir.
Peygamberimiz şöyle buyurur:
“Gecenin üçte biri geçtiğinde Rabbimiz biz kullarına rahmetiyle tecelli eder ve şöyle buyurur. Ben hâlikım, ben rızıklandırıcıyım, ben duaları kabul ediciyim, ben bağışlayıcıyım. Yok mu bana dua eden, duasını kabul edeyim? Yok mu bağışlanmasını isteyen, affedeyim? Yok mu rızıklandırılmasını talep eden, ona rızık kapılarını açayım.”
O gece başkadır
Her gece, rahmet gecesidir ama Kadir gecesi bir başkadır.
Kadir gecesiyle ilgili olarak yüce Mevla'mız hayat kitabımız Kur'an-ı Kerim'de bir sûre indirmiştir. Kadir Sûresi denilen bu sûrede, Kadir gecesinin özelliği ve güzelliği özetlenmiştir.
Bu surede Rabbimiz şöyle buyurur:
“Biz, Kur'an'ı, (Kur'an'ın insanın yaratılışını ve bilgiye yetenekli kılınışını konu alan ilk ayetlerini) Kadir gecesinde indirdik. (Ey Peygamber/ bu sûreye muhatap olan ey insan!) Sana Kadir gecesinin yüceliğini/hüküm gecesi oluşunu/ büyüklüğünü kim bildirebilir ? Kadir gecesi bin aydan daha hayırlıdır.
“Rabbinin koyduğu yasalar çizgisinde melekler ve (Vahiy meleği Cibrîl olan) er- Rûh (insanlara, canlılarla ve tabiata yönelik) her bir tür görev için bu gecede inerler de inerler. Bu gece fecrin/tan yerinin ağarmasına kadar devam edecek bir Selâmdır (güvenlik, günahlardan arınma ve yücelme gecesidir.)”
Sureyi inceleyelim
Güzel kardeşlerim! Anlamını sunduğumuz bu sureyi, dört bölüm halinde açıklamaya çalışacağız.
I. Kadir, Kur’ân’ın İndirildiği Gecedir
Kadir sûresinin ilk âyetinde şöyle buyrulmaktadır.
“Biz Kur'an'ı, (Kur’ân’ın insanın yaratılışı ve bilgiye yetenekli kılınışını konu alan ilk âyetlerini) Kadir gecesinde indirmeye başladık…”
Güzel kardeşlerim, Kur'an belli bir zaman süreci ile ilgili olarak gönderilmemiştir. Kur'an evrenseldir. Tüm insanlığa hitap eden kitaptır. Kur'an, Kıyamet Günü’ne kadar geçerli ilahi yasalar dizisidir. O'nu bize tebliğ eden ve açıklayan Hz. Muhammed de evrenseldir, Peygamberliği Kıyamet Günü’ne kadar geçerlidir.
Kur’ân Allah’ı ve İnsanı Tanıtır… Kur'an bize bütün varlıkların hâlikı olan yüce Mevla'mızı tanıtır. O, bize evreni açıklar. Kur'an bize insanı ve onun ebediliğe erdirilmiş sorumlu bir varlık olduğunu öğretir. Kur'an bize yeryüzü tarihini, peygamberler örneğinde özetler. Kur'an bize insanın insanı sömüremeyeceği muhteşem bir hayat düzeni de sunar.
Ana Görevimiz Kur’ân’ın Bütününe İnanmak ve Onu Yaşamaktır… Bizim bu kitaba karşı görevlerimiz vardır. Ana görev; bu kitaba inanmaktır ama yalnızca inanç esaslarına değil. İnsan hayatını yönlendiren bütün esaslarına iman etmekle yükümlüyüz. O'nun her bir yasası taptazedir. Çağımızın ihtiyaçlarına cevap verebilecek niteliklidir. O'nun ahiret hayatına iman gibi bir inanç esasını, adalet ve zekât gibi bir emrini veya faiz ve zina gibi bir yasağını ya da aile, miras ve ceza gibi sunduğu sistemlerden birini inkâr, Kur'an'ın bütününü inkârdır. O'nun bütününe iman etmekle yükümlüyüz. O'nda eksiklik yok, O'nda fazlalık yok, O, insanın ihtiyaçlarına cevap verebilecek yüceliktedir.
2. Kadir Bin Aydan Daha Hayırlı Olan Gecedir
Güzel kardeşlerim; sûrenin ikinci bölümünde şöyle buyuruluyor:
“Kadir gecesi bin aydan daha hayırlı bir aydır.”
Sevgili kardeşlerim; bin ay ve fazlası, uzunca bir insan ömrüne tekabül eder. Dolayısıyla ayetin bu bölümünün anlamı şudur: bu gece ömre bedel bir gecedir. Ondan da hayırlıdır.
Bin ay ve daha da fazlasından hayırlı bir gece. Hayırlı bir gece de, nasıl hayırlı bir gece? Kur'an bize bunu açıklamıyor. Ama ‘Hayır’ Kur'an'ın kullandığı kavramlardan biridir. İyi olan, güzel olan, doğru olan, ferde, aileye, topluma yarar sağlayan Allah'ın rızası kazanılabilecek her bir şey hayırdır. Böylesi genel bir anlamı düşünerek ayete bir daha bakabiliriz.
3. Kadir Meleklerin Görevlerle İndiği Gecedir
Sevgili kardeşlerim; Kadir sûresinin üçüncü bölümünde şöyle buyrulmaktadır.
“Rabbinin koyduğu yasalar çizgisinde melekler ve ( Vahiy veya Vahiy meleği Cibrîl olan) er- Rûh (insanlara, canlılarla ve tabiata yönelik) her bir tür görev için bu gecede inerler de inerler.”
İslam bilginleri bu inişin doğumlarla, ölümlerle, rızıklarla, tabiat olaylarıyla ilgili olduğu üzerinde müttefiktirler. Âyetlerin işaretleri de bu yöndedir.
4. Kadir, Fecire Kadar Selâm Olan Gecedir
Bu gece güneşin batışından tan yeri ağarıncaya kadar, Kur'âni ifadeyle fecrin doğuşuna kadar selam olan gecedir:
“Bu gece fecrin/tanyerinin ağarmasına kadar devam edecek bir Selâmdır (güvenlik, , günahlardan arınma ve yücelme gecesidir.)”
Fecir, orucun başlayacağı ve sabah namazının kılınabileceği ilk vakittir.
Kadir Gecesi Ne Yapılabilir?
Sevgili kardeşlerim; evet, Kadir gecesi müstesna mı müstesna bir gecedir. Bu gecede yapılabilir olanlar her bir gecede yapılabilir olanlardır. Yardımlar, namaz, tövbe ve geleceğimizi kuşatan dualar. Ama aziz Peygamberimiz, bu geceyi dua ile özellikle de bir dua şekli ile değerlendirmemizi öğütlemektedir.
Sevgili Peygamberimizin eşi Hz. Aişe validemiz, Peygamberimize sordular:
Ya Rasûlallah, ben kadir gecesine ulaştığımın bilincine erersem nasıl dua edeyim? Peygamberimiz de O'na şöyle dua et buyurdu:
“Allah'ım affedicisin, affetmeyi seversin, beni de affet. Allah'ım affedicisin, affetmeyi seversin, beni de affet. Allah'ım affedicisin, affetmeyi seversin, beni de affet.”
Aziz kardeşlerim; Namaz ibadetine dikkatlerinizi çeker, hepinize içinde Kadir geceleri bulunan nice yıllar niyaz ederim. Allah'a emanet olunuz.
Kadir, Hangi Gecedir?
Sevgili kardeşlerim; Kadir gecesi ne zamandır? Cevabı özetleyeyim:
Kur'an-ı Kerim'deki ilgili ayetlerin işaretleriyle Kadir gecesi Ramazan geceleri arasında bir gecedir ama belirli değildir. (Bakara 185; Kadir 1) Bu konuda Aziz Peygamberimizin bazı hadisleri de var. Onlar Ramazanın son on gününü, son on gününün tek gecelerini işaret ediyorsa da, belirlemiyor. Sakın ha bir gaflete düşüp de Kadir gecesini yalnızca Ramazanın 27. gecesinde aramaya kalkmayalım. Ramazanın 1. gecesi de, 3. gecesi de, 15. gecesi de Kadir gecesi olabileceği gibi, 21. ve 29. gecesi de olabilir. Dolayısıyla biz Ramazanda her gecemize kulluk bilinciyle başlayalım. Ramazan gecelerimiz içinde her bir gece, telefonlar aracılığıyla olsun ana baba, akraba ve dostlarımızdan bir kişiyi arayalım. Maddi ve mânevi yardımlar yapalım. Namaz kılalım. Rabbimizden bağışlanma dileyelim. Geleceğimiz için dualar edelim.
Kur’ân Evrenseldir
Kur'an Allah'ın kitabıdır. Söz ve mâna olarak, 23 senelik zaman süreci içinde aziz Peygamberimiz Hz. Muhammed'e âyet âyet, sûre sûre indirilmiştir, Peygamberimiz tarafından okunmuş, tebliğ edilmiş, yazdırılmış ve hükümleri de uygulanmıştır. Ayrıca Peygamberimiz ve müminler tarafından ibadet dili olarak da kullanılmıştır.