Türkiye, 5 yıl boyunca görev yapacak yerel yöneticileri seçmek için sandık başına gidiyor. 31 Mart 2019 mahalli idareler seçimlerinde, yaklaşık 57 milyon seçmen, 194 bin 390 sandıkta oy kullanacak. Her seçmen, kanunda sayılan istisnalar dışında, hangi sandık seçmen listesinde kayıtlı ise ancak o sandıkta oy kullanabilecek. Bir seçmen, aynı seçim türü için birden fazla oy kullanamayacak. Bir seçmen, hangi seçim çevresinin seçmeni ise ancak o seçim çevresinde yapılan seçimler için oy kullanabilecek. Peki seçmenin dikkat etmesi gereken hususlar neler?
1- OY VERME SAATİNE DİKKAT EDİN
Adıyaman, Ağrı, Artvin, Bingöl, Bitlis, Diyarbakır, Elazığ, Erzincan, Erzurum, Gaziantep, Giresun, Gümüşhane, Hakkari, Kars, Malatya, Kahramanmaraş, Mardin, Muş, Ordu, Rize, Siirt, Sivas, Trabzon, Tunceli, Şanlıurfa, Van, Bayburt, Batman, Şırnak, Ardahan, Iğdır, Kilis olmak üzere 32 ilde seçmenler 07.00-16.00, diğer illerde 08.00-17.00 saatleri arasında oyunu kullanabilecek.
2- OY VERME SAATİ BİTSE BİLE SIRADA BEKLEYİN
Oy verme saati bittiği halde sandık başında oylarını vermek üzere bekleyen seçmenler, başkan tarafından sayıldıktan sonra sırayla oylarını kullanacak.
3- SANDIĞA GİTMEDEN ÖNCE NEREDE OY KULLANACAĞINIZI ÖĞRENİN
Vatandaşlar, ilk olarak nerede ve hangi sandıkta oy kullanacağını öğrenecek. Bu bilgileri içeren seçmen bilgi kağıdı eline ulaşmayanlar, YSK'nin internet sitesinden, e-Devlet kapısından veya Seçmen Sorgulama mobil uygulamasından oy kullanacağı yer ve sandık numarasını öğrenebilecek.
4- ÜZERİNDE T.C. KİMLİK NUMARASI OLAN KİMLİK BELGENİZİ UNUTMAYIN
Seçmenlerin oy verme günü yanına Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarasını taşıyan, Türkiye Cumhuriyeti kimlik kartı, geçici kimlik belgesi, nüfus cüzdanı, resmi dairelerce verilen soğuk damgalı kimlik kartı, pasaport, evlenme cüzdanı, askerlik belgesi, sürücü belgesi, hakim ve savcılar ile yüksek yargı organı mensuplarına verilen mesleki kimlik kartı, avukat, noter ve askeri kimlik kartı gibi kimliğini tereddütsüz ortaya koyan resimli, resmi nitelikteki bir belgeyi yanında bulundurması gerekecek.
5- SEÇMEN BİLGİ KAĞIDI OLMASA BİLE OY KULLANIN
Seçmenin nerede oy kullanacağını gösteren seçmen bilgi kağıdının getirilmesi zorunlu olmayacak. Seçmen bilgi kağıdı gelmeyenler nerede, hangi sandıkta oy kullanacağını YSK'nin internet sitesinden de görebilecek.
6- CEP TELEFONUYLA KABİNE GİTMEYİN
Sandık kurulu görevlisi, seçmenin kimliğini alarak seçmen listesinde ismini bulacak ve kontrollerini yaptıktan sonra birleşik oy pusulası, zarf ve mührü seçmene vererek kabinde oyunu kullanmasını isteyecek. Cep telefonu, fotoğraf veya film makinesi gibi görüntü kaydedici veya haberleşme sağlayıcı cihazlarla oy verme yerine girilmesi yasak olacak. Bu tür cihazlar, oy verme işlemi bittikten sonra iade edilmek üzere sandık kuruluna bırakılacak.
7- OY PUSULASINI KONTROL EDİN
Oy pusulasında yırtık, işaret veya yazı olmamasına dikkat edilecek. Oy pusulasına, ''TERCİH'' veya ''EVET'' mührü dışında, herhangi bir yerine imza atılması veya işaret konulması halinde oy geçersiz sayılacak. Birleşik oy pusulasından başka, zarfa hiçbir şey konulmayacak, aksi halde kullanılan oy geçersiz olacak. Yanlış oy kullandığını düşünen ve yeni pusula isteyen seçmene yenisi verilmeyecek.
8- PUSULALARI TEK ZARFA KOYUN
Adana, Ankara, Antalya, Aydın, Balıkesir, Bursa, Denizli, Diyarbakır, Erzurum, Eskişehir, Gaziantep, Hatay, İstanbul, İzmir, Kahramanmaraş, Kayseri, Kocaeli, Konya, Malatya, Manisa, Mardin, Mersin, Muğla, Ordu, Sakarya, Samsun, Şanlıurfa, Tekirdağ, Trabzon ve Van'daki seçmenler, "büyükşehir belediye başkanı", "belediye başkanı", "belediye meclis üyeliği" ile "muhtarlık ve ihtiyar heyeti" için oy kullanacak.
Büyükşehir olmayan illerde ise "il genel meclisi üyeliği", "belediye başkanı", "belediye meclis üyeliği" ve "muhtarlık ve ihtiyar heyeti" için oy verilecek. Köylerde ise "il genel meclisi üyeliği" ile "muhtarlık ve ihtiyar meclisi" için oy atılacak. Tüm oy pusulaları tek zarfa konulacak.
9- OY VERME KABİNİNDE FAZLA KALMAYIN
Seçmen, kapalı oy verme yerinden dışarı çıkmadıkça hiç kimse oraya giremeyecek. Ancak oy pusulasını hazırlamak için, kapalı oy verme yerinde, normal süreden fazla kalan seçmenler, kurul başkanı tarafından makul bir süre verilerek uyarılacak. Bu uyarıya rağmen kapalı oy verme yerinden çıkmayan seçmen oradan çıkarılacak.
10- OY KULLANDIKTAN SONRA İMZA ATMAYI UNUTMAYIN
Seçmen, zarfı sandığa attıktan sonra sandık seçmen listesinde adının bulunduğu yerin karşısını imzalayacak.
OYLAR HANGİ DURUMLARDA GEÇERSİZ SAYILACAK?
YSK Genelgesi'ne göre, şu şekildeki oy pusulaları geçersiz sayılacak:
- Sandık kurulunca verilen biçim ve renkte olmayan, arkasında sandık kurulu mührü ve Türkiye Cumhuriyeti Yüksek Seçim Kurulu filigranı bulunmayan oy pusulaları.
- Hiçbir yerine "evet" ya da "tercih" mührü basılmamış oy pusulaları.
- Siyasi partilere veya bağımsız adaylara ayrılan alanlardan birden fazlasına mühür basılmış oy pusulaları.
- Birden fazla siyasi partiye veya bağımsız adaya ayrılan alana taşmış "tercih" veya "evet" mührü basılan oy pusulaları.
- Sandığın ait olduğu seçim çevresinden başka bir seçim çevresi için düzenlenmiş oy pusulaları.
- Bütünlüğü bozulacak şekilde yırtılmış veya koparılmış oy pusulaları.
- "Tercih" veya "evet" mührü dışında herhangi bir özel işaret, herhangi bir isim, imza kaşesi, mühür veya parmak izi basılmış oy pusulaları.
- Siyasi partilere veya bağımsız adaylara ait bölümleri belirgin bir şekilde ve özel olarak karalanmış, çizilmiş veya işaretlenmiş oy pusulaları.
- Pusulada yer alan matbu yazıların ve şekillerin dışında yazılar, harfler, sayılar yazılmış veya şekiller çizilmiş birleşik oy pusulaları.
YSK genelgesinde, oy pusulalarını geçersiz kılmayacak durumlar da şöyle sıralandı:
- Zarfların açılması veya oyların okunması sırasında oy pusulasının yırtılması, bütünlüğü bozulmaksızın bir kısmının kazayla yırtılması.
- Herhangi bir şekilde pusulanın lekelenmiş olup da bunun özel olarak işaret koymak amacıyla yapıldığının anlaşılamaması.
- Pusulanın katlanarak zarfa konulması sebebiyle "tercih" veya "evet" mührü veya arkasına basılan sandık kurulu mühür izinin oy pusulasının diğer kısımlarına geçmesi.
- Bir siyasi parti veya bağımsız aday alanına basılan "tercih" veya "evet" mührünün alanları ayıran çizgili bölgeye taşmış olması.
- Başka bir siyasi parti veya bağımsız adayın alanına taşmamak kaydıyla siyasi parti veya bağımsız aday alanına birden çok "tercih" veya "evet" mührü basılması.
- Yetkili seçim kurullarınca gönderilen ve Türkiye Cumhuriyeti Yüksek Seçim Kurulu filigranı bulunan oy pusulalarının arkasının sandık kurullarının ihmaliyle mühürlenmemiş olması.
Öte yandan, zarftan çıkan oy pusulalarında bir seçim türüne ait olanının geçersiz olması, diğerinin geçersiz sayılmasını gerektirmeyecek.
YSK'DAN BİLGİLENDİRME "MAİL"İ
YSK, seçimlerde oy kullanırken dikkat edilmesi gerekenleri seçmenlere gönderdiği e-mail ile duyurdu.
1. Oy Verme Saatleri
Saat 07.00 - 16.00 arası : Adıyaman, Agˆrı, Artvin, Bingöl, Bitlis, Diyarbakır, Elazıgˆ, Erzincan, Erzurum, Gaziantep, Giresun, Gümüs¸hane, Hakkâri, Kars, Malatya, Kahramanmaras¸, Mardin, Mus¸, Ordu, Rize, Siirt, Sivas, Trabzon, Tunceli, S¸anlıurfa, Van, Bayburt, Batman, S¸ırnak, Ardahan, Igˆdır ve Kilis I·llerinde 07.00 ile 16.00 arasında oy kullanılacaktır.
Saat 08.00 - 17.00 arası : Yukarıdaki illerin dıs¸ında kalan digˆer illerde 08.00 ile 17.00 arasında oy kullanılacaktır.
2. Nerede Oy Kullanacaksınız?
a) Sadece Kayıtlı Oldugˆunuz Sandıklarda Oy Kullanabilirsiniz
b) Nerede ve hangi sandıkta oy kullanacagˆınız, adresinize gönderilen seçmen bilgi kagˆıdında yer almaktadır. Egˆer seçmen bilgi kagˆıdınız elinize ulas¸madıysa; https://secmen.ysk.gov.tr adresinden, e-devlet kapısından veya "Seçmen Sorgulama" mobil uygulamasından kendinizin ve sizinle aynı hanede oturan yakınlarınızın oy kullanacagˆı yer ve sandık numarasını ögˆrenebilirsiniz.
3. T.C. Kimlik Numaralı Kimligˆinizi Unutmayınız!
Oy verme günü yanınıza Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarasını tas¸ıyan; Türkiye Cumhuriyeti Kimlik Kartı, Geçici Kimlik Belgesi, nüfus cüzdanı, resmî dairelerce verilen sogˆuk damgalı kimlik kartı, pasaport, evlenme cüzdanı, askerlik belgesi, sürücü belgesi, hâkim ve savcılar ile yüksek yargı organı mensuplarına verilen mesleki kimlik kartı, avukat, noter ve askerî kimlik kartı gibi kimligˆini tereddütsüz ortaya koyan resimli, resmî nitelikteki belgelerden birini yanınızda bulundurmayı unutmayınız.
Üzerinde Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarası olmayan resimli ve resmî bir kimlik belgesi ibraz eden seçmenin oy kullanabilmesi için, bu belgelerin yanında ayrıca seçmen bilgi kâgˆıdını veya nüfus müdürlüklerince verilmis¸ nüfus kayıt örnegˆini ibraz etmesi s¸arttır. Bu belgelerden birini vermeyen seçmen oy kullanamaz.
4. Oyunuzu Kullanırken
Önemli : Cep telefonu, fotoğraf veya film makinesi gibi görüntü kaydedici veya haberleşme sağlayıcı cihazlarla oy verme yerine girilmesi yasaktır ve cezası bulunmaktadır. Bu tür cihazların oy verme is¸lemi bittikten sonra iade edilmek üzere sandık kuruluna bırakılması gerekmektedir.
5. Engelli Seçmenler
Görme engelliler, felçliler, elleri eksik olanlar veya bu gibi bedeni engelleri açıkça belli olanlar o seçim çevresi seçmeni olan ve o sırada sandık çevresinde bulunan akrabalarından birinin, akrabası yoksa digˆer herhangi bir seçmenin yardımı ile oylarını kullanabilirler. Bir seçmen birden fazla engelliye yardım edemez. Sandık kurulu bas¸kan veya üyeleri, engelli seçmenlere yardım etmek amacıyla oy verme kabinine giremez, oy kullanma sırasında yardım edemez.