Tıp literatüründe skolyoz olarak geçen omurilik eğrili nedir? Omurilik eğriliği kendini nasıl belli eder? Omurilik eğriliği belirtileri nelerdir? Omurilik eğriliği kişinin yaşına yaşam koşullarına göre evrelendilir. İşte omurilik eğriliği belirtileri...
Omurganın çoğunlukla göğüs (thoracic) ve/veya bel (lumbar) bölgelerinde görülebilen, yana doğru eğriliğidir. Tek başına olabileceği gibi, kifoz (kamburluk; arkadan öne doğru anormal bir eğrilik) ile beraber de görülebilir (Kifoskolyoz). Normal omurgada yukarıdan aşağıya düz bir şekilde uzanan omurlar (omurgayı oluşturan kemikler) skolyozlu omurgada sağa, sola doğru ve/veya kendi eksenleri etrafında dönerler.
Hastalık kız çocuklarında çok daha sık görülür. Özellikle 30 dereceyi geçen skolyozlar genç kızlarda erkeklere oranla on kat fazla görülmektedir. Kesin sayı tam olarak bilinmemekle birlikte Türkiye’de yaklaşık 2,5 milyon skolyoz hastası olduğu düşünülmektedir.
Skolyoz omurganın sırt veya bel bölgelerinin yana doğru eğilmesidir. Bazen normalde var olan sırttaki kamburluk veya beldeki çukurluğunda artması ile beraber olur. Skolyoz oluşumunun nedeni; çok farklı sebeplere bağlı olabilir. Doğumsal, spastik çocuklar, idiopatik (sebebi belli olmayan) enfeksiyona bağlı veya tümöre bağlı olabilir.Ailesel yatkınlık idiopatik olan tümünde mevcuttur.
Skolyoz neden oluşur? Skolyoz birçok farklı nedene bağlı olarak ortaya çıkabilmektedir. Ancak bizim günlük yaşamımızda sıklıkla karşılaştığımız skolyozlar, daha çok 10’lu yaşlarda ortaya çıkan ve nedeni henüz tam olarak bilinmeyen (idiyopatik) skolyozlar ile anne karnındaki etmenler nedeniyle ortaya çıkan ve doğuştan itibaren bulgu veren doğumsal (konjenital) skolyozlardır. Konjenital skolyozda başlıca etkenlerin gebelik sırasında geçirilen enfeksiyonlar, şeker hastalığı ve bazı vitamin eksikliklerinin olduğu düşünülmektedir.
Başlıca skolyoz tipleri Doğuştan (konjenital); genellikle omurgadaki bir gelişim kusuruna veya birbirine kaynamış kaburgalara bağlı, Polio (çocuk felci), beyin felci veya kas distrofisi (erimesi) gibi durumlara bağlı olarak kasların felci sonucu oluşabilir. Nedeni bilinmeyen (İdiyopatik); Daha önce düzgün olan bir omurgada, bilinmeyen bir nedenle ortaya çıkabilir.
Skolyoz belirtileri
Omurganın yana doğru eğriliği Omurganın yan ve öne doğru eğriliği Bir omuzun (sağ-sol) öne ilerlemesi Omuz ve kalçaların simetrik durmaması Birinci eğriliği karşılayıcı ikinci bir eğri varlığı Sırt ve/veya bel ağrısı Nefes darlığı, yorgunluk
Skolyoz tanısı
Skolyozun erken tespit edilmesi ve skolyoz takibi yapılacak bir fizik tedavi ve rehabilitasyon kliniği veya hastaneye yönlendirilmesi şarttır. Birçok skolyoz ilerlemeden tespit edilirse cerrahi girişim yapılmadan tedavi edilebilir. Onun için okul taramaları çok önemlidir. Tedavi olarak yapılan egzersizler tek tedavi seçeneği olarak kabul edilmemelidir. Yani hastayı, eline egzersiz programlarını verip gönderemezsiniz. Çünkü bu hastalardaki eğikliğin derecesine göre breysleme (ortez) yapılmalıdır veya gerekiyorsa cerrahiye yönlendirilmelidir. İyi yapılan breysleme hasta ve hasta ailesi ile işbirliği sağlanabilirse yüzde 70 oranında düzelme sağlayabilir.
Hem muayene bulguları hem de radyolojik incelemelere (Röntgen, Manyetik Rezonans Görüntüleme, Bilgisayarlı Tomografi, vb.) göre tanı konulur. Fizik muayene sırasında, hasta öne doğru eğildiğinde eğrilik ayakta durur pozisyondan daha belirgin gözükür. Farklı pozisyonlarda omurga röntgenleri (Ön-arka, yan, yanlara eğilerek,…) ve skolyozometre (omurganın eğrilik miktarını ölçen bir alet) ölçümleri, skolyozun miktarını belirlemede kullanılan en önemli tanı yöntemleridir.
Skolyoz tedavisi Tedaviye karar vermede etkili; eğriliğin miktarı (derece), skolyozun tipi ve kemik büyümesinin hangi aşamada olduğu gibi bir çok faktör vardır. Tedaviye erken başlama sonuçları olumlu yönde etkilediği için tanının erken konulması skolyoz hastalarının tedavilerinin başarılı olmasında oldukça önemlidir. Skolyoz tanısı tüm omurgayı gösteren röntgen grafiği ile konur beraberinde başka bir sorun olup olmadığını araştırmak içi MR gereklidir. Tedavisinde her hasta için farklı olabilir fakat temel olarak skolyozun ilerleme hızına, eğriliğin derecesine ek patolojilerin varlığına göre değişebilir.
CERRAHİ OLMAYAN TEDAVİ Eğriliği 20 derecenin (40°) üzerinde olduğu hastalarda cerrahi en uygun tedavi yöntemidir. Cerrahi tedavi de sırt ve/veya bele yerleştirilen vida ve çubuklar yardımıyla omurgada düzletme yapılmaktadır. Günümüzde cerrahi tekniklerde ki gelişmeler ve cerrahi sırasında uygulanan omurilik fonksiyonlarının görüntülenmesi (nöromonitorizasyon) gibi yardımcı yöntemler, cerrahi sırasında hastada meydana gelebilecek sorunları azaltmakta oldukça faydalı olup cerrahinin başarısını artırmaktadır. Kliniğimiz modern omurga cerrahisi merkezlerinde bulunan bu alt yapılara sahip olup, kliniğimizde skolyoz ameliyatları başarıyla yapılmaktadır.
Korse Tedavisi: 25 derecenin ütünde olduğu ve büyümenin devam ettiği çocuklarda yapılır. Korsenin etkisi 40 derecenin üzerindeki eğriliklerde ve büyümesini tamamlayanlarda etkin değildir.
CERRAHİ TEDAVİ Büyümenin devam ettiği ve eğriliğin 40 derecenin (>40°) üzerinde olduğu hastalarda cerrahi en uygun tedavi yöntemidir. Bu eğriliklerde komplikasyonları önlemek ve kozmetik sonuçlar açısından cerrahi tedavi yapılmaktadır.
Konjenitel skolyoz tedavisi daha küçük yaşlarda ve derecelerde yapılabilmektedir.Cerrahi tedavi de sırt ve/veya bele yerleştirilen vida ve çubuklar yardımıyla omurgada düzletme yapılmaktadır.
Günümüzde cerrahi tekniklerde ki gelişmeler ve cerrahi sırasında uygulanan omurilik fonksiyonlarının görüntülenmesi (nöromonitorizasyon) gibi yardımcı yöntemler, cerrahi sırasında hastada meydana gelebilecek sorunları azaltmakta oldukça faydalı olup cerrahinin başarısını artırmaktadır. Kliniğimiz modern omurga cerrahisi merkezlerinde bulunan bu alt yapılara sahip olup, kliniğimizde skolyoz ameliyatları başarıyla yapılmaktadır.