Bursa'nın Cumhuriyet caddesindeki elektriksiz dükkanında 37 yıldır süpürge üreten Yüksel Başak (54), ilkokul yıllarında babasının yanında çırak olarak başladığı süpürge üretimiyle ailesinin geçimi sağlıyor.
2 metrekarelik dükkanında, önce köylerden aldığı süpürge otlarını "içlik", "dışlık" ve "kapak" olarak ayıran Başak, daha sonra bir araya getirdiği süpürge tellerini bağlayarak yapacağı ürünün taslağını oluşturuyor. Ardından sap kısmına tepelik yapan ve bunu birkaç yerinden telle bağlayan Yüksel Başak, taslağa tezgahta tokmakla vurup sıkarak süpürge biçimi veriyor. Başak, en son, süpürgeyi birkaç yerinden dikiyor, tarıyor ve ucundaki süpürge tellerinin fazlalıklarını kesip temizleyerek satışa hazır hale getiriyor.
Süpürge üretimiyle 50 yılı aşkın süredir ailece uğraştıklarını söyleyen Başak, baba mesleğini ailede temsil eden son kişi olduğunu ifade etti.
Gelişen teknolojiyle birlikte el süpürgesine eskisi kadar ilgi gösterilmediğini, satışların azalsa da devam ettiğini anlatan Başak, "Köylüler eskisi kadar süpürge otlarını üretmiyor. Süpürge otları Türkiye'nin her yerinde yetişiyor. Eskisi kadar ekilmiyor tabi. Bizim gibi eski nesil olanlar ekiyor, yeni nesil uğraşmak istemediği için ekmiyor." dedi.
Süpürge yaparken zorluk çekmediğini söyleyen Başak, "Bu yaptığımız bir sanat el becerisidir. Zevkle yapılan bir şeydir. Güzellikleri çoktur. Bir şey üretiyoruz ve karşımızdakileri mutlu ediyoruz. Bunun haz ve zevki farklıdır." ifadelerini kullandı.
Süpürge üretiminin eskisi gibi rağbet görmediğini aktaran Başak, "Eskiden daha fazla rağbet vardı. Eskiden, teknoloji fazla gelişmemişti, bunun yeri farklıydı. Şu an teknoloji ilerledi bizim iş biraz geride kaldı. Diğer süpürge ile otlu süpürge arasındaki fark çok fazladır. Naylon süpürge tüketicinin kullanımında fazla rağbet görmüyor. Ot süpürgeler daha fazla rağbet görüyor. Ot süpürge ile temizlik yapıldığında tozun en ince ayrıntısına kadar alır. Fakat naylon süpürgede o olmaz, sadece kaba tozları alır. Elektrik süpürgesi ise belli bir yere kadar işlev görüyor. Balkon, kapı önünün temizlenmesinde elektrikli süpürge kullanılmıyor." diye belirtti.
Başak, işlerinin genellikle ilkbahar ve yaz aylarında olduğunu kış aylarında işlerinin durgunlaştığını belirtti.
Süpürge üretimin zamanla sona ermesinden duyduğu endişeyi dile getiren Başak, "Eleman artık yok, kalmamış. Günümüzdeki gençlere şu 'süpürgeciliği öğren yarın sana lazım olur' diye getiremiyoruz. Getirirsek bizi yolda terk eder. Bizimki aileden gelen bir şey, benim babam da amcalarım da süpürgeciydi. Biz bunları görerek büyüdük. Burada süpürgeciliğin son demi benim yani. Benden sonrası olmaz. Belki devam eden vardır. Fakat artık gittikçe bitiyor." şeklinde konuştu.
Süpürgenin ömrünün, yapan ustaya göre değiştiğini söyleyen Başak, iyi bir süpürge yapılmışsa aşağı yukarı bir yıl kullanabileceğini ve fiyatının 10 ile 20 lira arasında değiştiğini sözlerine ekledi. (İLKHA)