Milat gazetesi yazarı Mehmet Burhan Hedbi'nin başkanlığını yaptığı Ohak-Der, İçişleri Bakanlığı tarafından desteklenen, kan davalarının sebep ve sonuçlarına odaklanan proje kapsamında çekilen belgesel filmin gösterimi ve Artuklu, Derik, Nusaybin, Midyat, Yeşilli, Mazıdağı, Ömerli, Savur ve Kızıltepe'de gerçekleştirilen tematik konferansların ardından uluslararası bir çalıştayla sonlandırdı. İran, Irak ve Suriye'den gelen uzmanların katılımıyla 18 Mayıs 2015 Pazartesi tüm gün süren çalıştay, Ohak-Der ile Mardin Artuklu Üniversitesi işbirliğiyle düzenlendi.
ÇÖZÜM YOLLARI VE BU SORUNLA MÜCADELEYE ODAKLANDI
Kan davası olgusunu, bölge ülkelerinden gelen çok sayıda uzmanın katılımıyla konuyu tarih, dil, töre, kültür, devlet, hukuk, din, coğrafya, şiddet vb. açılardan ele alan çalıştay, bölgenin bu kadim soruna dair çözüm yolları ve bu sorunla mücadele araçlarına odaklandı.
Çalıştay, gün boyu süren tartışmaların ardından Türkçe, Arapça ve Kürtçe dillerinde sonuç bildirgesinin okunması ve basınla paylaşılmasının ardından sona erdi.
Çalıştay'da yapılan sunum, değerlendirme, katkı, tartışma ve müzakerelerin sonuçları 'nedenler' ve 'çözüm önerileri' başlıkları altında toplanmıştır.
KAN DAVALARI NEDEN ÇIKIYOR?
u25cf Kimi ülkelerin hukuk sistemlerinde görülen 'önleme tutuklaması müessesesi'nin olmaması u25cf İslam hukukunda ve pozitif hukukta da mevcut olan suç ve cezadaki 'şahsilik' ilkesinin pratikte göz ardı edilmesi u25cf İslam hukukundaki 'Sizin için kısasta hayat var' şeklinde tarif edilen kısas kavramının, kurumsal süreçler işletilmeksizin halk nezdinde 'Seni öldüreni sen de öldürebilirsin!' şeklinde yorumlanıp davranışa dönüştürülmesi u25cf Sorunlara taraf olan kişi ve grupların kendi 'adalet'lerini sağlamak istemeleri u25cf Bölgedeki arazilerin kahir ekseriyetinin hala tapu ve kadastro işlemlerinin yapılmamış olması u25cf Yargılama sürecine duyulan itimatsızlık u25cf Muhakemelerin uzun sürmesi ve geç neticelenmesi u25cf 'Töre hukuku'nun, pozitif ve İslam hukuku yanında varlığını hala sürdürmesi u25cf Değişik odakların türlü sebep ve bahaneler altında itibarsızlaştırma çabalarının neticesinde Ulemanın etkisinin zayıflamış olması u25cf Mu00eeru00ee'liğin kaldırılmasından dolayı ortaya çıkan göreli otorite boşluğu u25cf Şiddet kültürünü üreten kan davası eylemlerini icra edenlerin toplumda 'itibar' görmesi ve bu anlayışın beraberinde oluşturduğu toplumsal baskı u25cf Kan davasını teşkil eden en büyük nedenlerden biri olan kibrin, özenti yaratan şatafatlı barış yemekleri ile beslenip büyütülmesi u25cf Medyanın kan davası olaylarını haberleştirirken kullandığı dilin özensizliği u25cf Bireyin yaşama hakkı, tarafsız otorite olarak devlet tarafından güvence altına alınmaması
KAN DAVALARININ ÇÖZÜM YOLLARI
u25cf Okul ve Kur'an kurslarında farkındalık yaratıcı eğitim içeriklerine yer verilmesi u25cf Aşiretler arasında diyaloğun güçlendirilmesi u25cf Sorunlar ortaya çıkmadan ve/veya kan davasına dönüşmeden önce müdahale edebilecek sulh ve çözüm müesseselerin inşası ve işletilmesi u25cf Hukukun, adaletin kamu vicdanında karşılığı olacak şekilde sağlanması u25cf u00c2limlerin zayıflanan etkinliğinin yeniden canlandırılarak güçlendirilmesi u25cf Bu konuda farkındalık yaratan projelerin süreklilik arz edecek şekilde ve yaygınlaştırılarak tüm bölgede devam ettirilmesi u25cf Hukuk sistemine bir enstrüman olarak 'önleme tutuklaması müessesesi'nin getirilmesi ve işletilmesi u25cf İnsanları kolektif saldırı ve kolektif savunmaya iten ortak kaygı ve korkuların giderilmesi. Bu konuda bölgesel değerlerle beraber dünyadaki tecrübelerden de istifade edilmesi. u25cf Pozitif hukuk ve İslam hukukunun yasakladığı 'kan davası'nın Müslüman toplumlarda hala görülmesinin nedenlerin araştırılması u25cf İslam hukukunda ve pozitif hukukta olan suç ve cezadaki 'şahsilik' ilkesinin vurgulanması u25cf Devletler, gruplar, spor kulüpleri vb. arasındaki güncel/modern kan davası retoriğinin ifşa edilmesi u25cf Kamuoyunu ilgilendiren güncel sorunların dillendirilmesine içkin 'intikamı misliyle alınacak', 'kanı yerde kalmayacak' vb. retoriklerin ifşa edilmesi u25cf Mevcut kan davalarının çözümü ve yenilerinin engellenmesi için alim, hukukçu, psikolog, sosyolog, felsefeci, kanaat önderlerinden vb. oluşan bir sulh ve çözüm komisyonunun kurulması ve bu komisyonu denetleyecek oluşumun resmi bir hüviyet kazanması. u25cf Bir sorun ve/veya problem oluştuğunda, bu sorun büyümeden ve birilerinin davetini-çağırmasını beklemeksizin uzlaşı için bir ekip ile müdahil olması u25cf Herkesin gücü nispetinde üzerine sorumluluk alması ve bu sorumluluğu sadece bilmekle veya söylemekle yetinmeyip gereklerini de yerine getirmesi.
Sonuç olarak bu sorun, bir sosyal varlık olan biz insanlardan kaynaklı bir sorundur ve çözecek olan da bizleriz. Bu bağlamda işlenen şiddet vb. suçlarda direk veya dolaylı kendimize de pay çıkarmalıyız. Sadece ötekiyi, başkalarını ve işleyenleri suçlayarak kangrenleşen bu kısırdöngüden kurtulamayız.
OHAK-DER