Nefes darlığının , solunum yollarını ve akciğerleri veya kalp veya kan damarlarını etkileyen birçok nedeni vardır . Ortalama 150 kiloluk (70 kilogram) bir yetişkin istirahatte dakikada ortalama 14 nefes hızında nefes alacaktır. Aşırı hızlı nefes alma hiperventilasyon olarak adlandırılır . Nefes darlığı dispne olarak da bilinir. Peki Nefes darlığı neden olur?
Nefes darlığı neden olur?
Kişinin nefes alıp vermekte zorlanması ve yeteri kadar nefes alamaması olarak tanımlanan nefes darlığı, akciğere bağlı sebepler ve akciğere bağlı olmayan sebepler olarak iki ayrı başlık altında incelenir. Nefes darlığı sebepleri çoğunlukla, akciğerde var olan patolojiye bağlı olarak görülür. Akciğere bağlı olmayan nefes darlığı neden olur sorusu ise kalp problemlerine ve psikolojik nedenlere bağlı olarak görülebilir şeklinde yanıtlanır. Soluk alıp vermeyi güçleştiren rahatsızlık, kalp, akciğer ve diğer hayati fonksiyonlara sahip dokuların yeterince oksijenlenememesine ve karbondioksidin vücut içinde birikmesine yol açabilir. Akciğer kanseri, obezite, guillain barre sendromu, myastenia gravis, verem, panik atak ve anksiyete bozuklukları da nefes darlığına yol açan nedenler arasında yer alır. Akut ya da farklı bir deyişle aniden ortaya çıkan nefes darlığının nedenleri ise şu şekilde sıralanır:
Astım Kalp krizi Kalp yetmezliği Tansiyon düşüklüğü Solunum yolu tıkanıklıkları ve yabancı cisim varlığı Pnömoni olarak tanımlanan zatürre Sönmüş akciğer olarak bilinen pnömotoraks Akciğer arterlerinde gelişen ani kan pıhtılaşması sonucu görülen pulmoner emboli Kan kaybı
Kronik olarak görülen nefes darlığının nedenleri şöyledir:
Obezite İnterstisyel akciğer hastalıkları (romatizmal hastalıklar, toz ve gazlara maruz kalma) Tıkayıcı akciğer hastalıkları (sigara kullanımı, KOAH) Restriktif akciğer hastalıkları (kalp yetmezliği, anemi) Yaşlılık Astım
Akciğere bağlı görülen nefes darlığı
Akciğer kapasitesinin düşmesine neden olan astım, akciğere bağlı gelişen nefes darlığı şikayetlerinin başında gelir. Hava yollarında daralmaya sebep olan astım, göğüste daralma hissi ve yeterince nefes alamama şikayetlerine yol açar. Genellikle akciğerlerde hırıltılı ve ıslık sesine benzer bir ses ile karakterizedir. Hava yollarının daralmasına ve dolayısıyla nefes darlığına yol açan diğer etkenler arasında, ağır egzersiz, soğuk algınlığı, grip ve alerji gibi nedenler yer alır. Nefes yollarında yabancı cisim bulunması da nefes darlığı şikayetine neden olur. Özellikle küçük çocuklarda görülen bu durum, aniden soluk alıp vermede güçlük şikayetine yol açar ve acil olarak müdahale edilmesi gerekir. Uzun süre zehirli gaz solumak da benzer şikayetlere yol açar. Özellikle sıcak su ile yapılan temizlik sırasında, deterjandan kaynaklanan kimyasal içerikli buhar, farklı deterjanların karıştırılması sonucu ortaya çıkan gaz, soba ve doğalgaz zehirlenmesi nefes açlığı şikayetlerine yol açabilir. Pnömotoraks olarak tanımlanan akciğerin tamamının ya da bir kısmının sönmesi durumunda ise akciğer bölgesinde yoğun ağrı ile birlikte nefes darlığı görülebilir. Akciğerlerde yer alan kan damarlarında oluşan pıhtılaşma sonucu, kan dolaşımının kısmen ya da tamamen durması olarak bilinen pulmoner emboli; şiddetli göğüs ağrısı, kanlı tükürük, bayılma ve nefes darlığına yol açan bir hastalıktır. Kronik bronşit, sigara kullanımı, KOAH, çevre ve hava kirliliği, sanayi bölgesine çok yakın yaşamak, zararlı kimyasallara maruz kalmak da akciğerlere bağlı olarak görülen nefes darlığına yol açan etkenler arasında yer alır.