Uzmanlar nabzın ortalama 60-100 arası olması gerektiğin söylüyor. Normalden yüksek olan nabız kalp, akciğer ve kansızlık gibi işaret ediyor. Peki nabız yüksekliği neden olur? Nabız yüksekliği hangi hastalıkların habercisidir? Detaylar haberimizde...
Tansiyon gibi düzenli olarak nabzınızı da ölçün Normalde kalp atış hızı 60 ile 100 arasındadır. Düzenli spor ya da sürekli egzersiz yapanlarda kalp atış hızı bir dakikada 60’ın altında olabilir. Ancak 50’nin altı kabul edilmez bir durumdur. Ancak 100’ün üzerindeki değer normal dışıdır. Bazen yapısal özellikten dolayı hiçbir hastalık olmasa bile bazı kişilerin nabız sayısı 80 ya da 80’nin üzerinde olabilir. Bazılarının da nabız sayısı dinlenme sırasında 60 ve 60’ın altında seyredebilir. Bu nedenle kişilerin kendisi hakkında karar vermesi doğru olmaz. Kalp atış hızının yüksek olması bazı hastalıklara işaret edebilir. Kalp atış hızının yüksek olmasıyla belirti bulan hastalıklar şöyle sıralanabilir:
Kalp kapak bozuklukları Kalp adalesine ilişkin sorunlar Kalp damarlarında tıkanma ya da daralma Nadiren kalbin elektrik devresinde yaşanan blok bozukluklar Kansızlık Akciğer sorunları Hipertiroit Yüksek ateş Bazı enfeksiyonlar Tok olmak da nabzı yükseltebilir Ancak bir kerelik nabız ölçümü ile hastalık konusunda karar vermek mümkün değildir. Kişinin anlık heyecanı, yorgunluğu ya da tok olması da nabız sayısının yükselmesine sebep olabilir. Kalp atım hızına bağlı bir hastalığa teşhis koyabilmek için birkaç kez ölçüm yapılmalıdır. Bu ölçümler bilekten tansiyon aletleri ya da koldan tansiyon aletleriyle de alınabilir. Bir efordan sonra nabız sayısının yükselmesi ile düşmesi arasındaki sürenin uzun olması bir bozukluk belirtisi olabilir. Bu nedenle dinlenme sürelerinde, efor sırasında, efor sonrasında nabzın normale dönme sürecinde kalp atım sayısını takip etmek gerekmektedir. Bu takipler, bazı belirtiler, bazı teşhisler bir hastalık olup olmadığı hakkında bulgu verebilir.
Nabız hızlıysa hastalıklara açık olunabilir Nabzın daha hızlı çalıştığı bazı kişilerde direncin düşük olduğu, bu kişilerin hastalıklara daha açık olduğunu söylemek mümkündür, bu yönde araştırmalar vardır. Aynı şekilde nabız düşüklüğü probleminde kişinin beyin ve diğer organlarına yeterli miktarda oksijen gitmemektedir. Bayılma veya bayılmaya yakın duruma gelinmesinin yanında; baş dönmesi, zayıflık, yorgunluk, nefes problemi, göğüste ağrı, hafıza problemi ve fiziksel aktivitelerde çabuk yorulma gibi sorunlar yaşanabilmektedir.
Düzenli egzersiz nabız sayısını düşürüyor Düzenli egzersiz yapan kişilerde ve sporcularda kalp güçlenirken dolaşım sisteminin işlevselliği artmaktadır. Kondisyon artmasıyla birlikte bu kişilerin kalbi diğer insanlara göre daha az çalışarak aynı işi yapabilmektedir. Kondisyonu çok yüksek sporcularda nabız sayısının 50’ye inebildiği bilinmektedir. Düzenli egzersiz ve spor yapan kişilerde nabız sayısının düşüklüğü sağlık göstergesidir. Egzersizin nabız sayısını düşürdüğü ve bu açıdan da kalp sağlığını olumlu yönde etkilediği bilinmektedir.
Günde en az yarım saat yürüyün Nabız sayısı ve kalp sağlığı açısından egzersizin önemi büyüktür. Ancak “Bir ay egzersiz yaptım, nabız sayım değişmedi” şeklinde düşünmemek gerekir. Bir kondüsyonun oluşması bir süre gerektirir. Düzenli spor bir damar jimnastiği olarak düşünülmelidir. Spor, damarların elastikiyetini olumlu yönde etkilerken, damar yapısını da güçlendirir. Düzenli spor vücutta oksijenlenmenin daha iyi olmasını, dokuların daha iyi beslenmesini sağlar. Haftanın en az 3 günü, en az yarım saat ortalama 5 km hızla yürümek de yeterlidir. Ancak egzersizde aşırıya kaçmamalıdır. Bir saatin üzerindeki, ağırlık kaldırarak yapılan yorucu egzersizlerin kalp adalesinde kalınlaşma, kalp boşluklarında genişleme, kalp yıpranması etkileri vardır.
Şeker ve yağ kısıtlaması yapın Beslenme nabız atım hızı ve kalp açısından çok önemlidir. Şekerden zengin ağır tatlılardan, yağlı yiyecekler ve şekerli kremalı içeceklerden uzak durulmalıdır. Bu besinler kilo artışına neden olur ve kilo artışı kalp için risktir. Kiloyla birlikte kalp daha büyük bir yük altında kalır. Bunun yanında beslenmede magnezyum, sodyum, potasyumdan zengin sebzeler ve meyveler tüketilmelidir. Ayrıca günlü sıvı alımına dikkat edilmelidir.
Maden suyu kalbe yararlı ama dozunda tüketin Doğal olan maden suyu sodalarının yararı vardır. Ancak burada sodanın içeriğine dikkat edilmelidir. Doğadan çıktığı şekliyle tüketilen, içinde krom ve demir barındıran maden sodaları kalp sağlığını korumada etkilidir.
Yüksek nabız neden olur?
Kalp atış hızının yüksek olması yüksek nabız demektir. Kalbin kasılarak damarlara gönderdiği kanın damarlarda oluşturduğu genişleme ve daralmaların daha hızlı olduğu bu durumun farklı sebepleri vardır. Kalp yetmezliği, tifo, tiroit, guatr gibi pek çok hastalığın sonucu olarak nabız hızlanabilir. Vücutta olan kanamalar da dokuların yeteri kadar kanlanmasını sağlayabilmek için kalbin normalden hızlı çalışmasına sebep olur. Ancak kan kaybının arttığı durumlarda pompalanacak kan az olduğu için nabız düşer. Bu durum hayati tehlike yaratır. Yine yüksek ateşli enfeksiyonlar sonucunda oluşan anormal ısı artışı nabzı yükseltir. Duygusal değişimler, endişe, stres, gerginlik gibi durumların yanı sıra ağır egzersizler, spor, koşu, depar atma, zorlanma gibi fiziksel aktiviteler de yüksek nabza yol açar. Fiziksel aktiviteler sonucu kendiliğinden düzelen bu durum, ilgili hastalık ya da ilaç kullanımı sona erdiğinde normal seviyeye geriler. Bu normal bir durumdur. Ancak sürekli olarak 90 ve üzeri seyreden nabız kalp için yüksek risk oluşturur. Mutlaka sebebi araştırılıp gerekli önlemler alınmalıdır. Ayrıca düzenli spor yapmak zamanla dakikada alınan nabız atımını düşürür. Her gün yapılacak bir saatlik yürüyüş gibi hafif sporların sonucunda dinlenme nabzınızı aşağı çekebilirsiniz.
Düşük nabız neden olur?
Bradikardi yani düşük nabız kalp atım hızının normal kabul edilen değerlerin altında olması durumudur. Nabız ölçme sonucunda dakikada 40 ve altında atan kalp, yeterli miktarda kan pompalayamaz ve vücut yeteri kadar oksijenlenmediği için dokular zarar görür. Baş dönmesi, baygınlık, terleme, sinir sistemi bozuklukları gelişir. Beyin kanaması, tümör, kalp hastalıkları, tiroid bezinin az çalışması ve homonal dengesizlik gibi pek çok durum nabız düşüklüğüne sebep olur. Yaşlılık, doğuştan gelen kalp rahatsızlıkları, bazı mineral eksiklikleri, uyku apnesi ve kullanılan ilaçlar da düşük nabıza sebep olur. Ancak sürekli spor yapan kişilerin kalbi güçlenir. Spor yapmayan insanların kalbine oranla daha yavaş atarak kan pompalama işlemini gerçekleştirir. Bazı sporcuların nabzının 40'a kadar düştüğü görülür. Burada bahsedilen sağlıklı nabız düşüklüğüdür.
Yaşa göre nabız hızı nedir?
Nabız her yaş aralığında regüler yani ritmik ve düzenli olmalıdır. Fiziksel aktiviteler nabzı artırdığından dinleme esnasında ya da 5-10 dakika dinlendikten sonra ölçüm yapılmalıdır. Farklı cinsiyet ve yaş aralıklarında alınan nabız değerleri farklıdır. Örneğin erkeklerde kadınlara oranla 7-8 atım fazla olması normal bir durumdur. Nabız kaç olmalı sorusuna verilebilecek en iyi yanıt yetişkinler için ortalama 80 olsa da bu durum yaş gruplarına göre değişiklik gösterir. Sağlıklı bir yaşam için kontrollerinizi yaptırmayı ihmal etmeyin.
Yenidoğanlarda nabız alt değeri 70, üst değeri 190 ve ortalama 125 olmalıdır.
1-11 aylık bebeklerde nabız alt değeri 80, üst değeri 160 ve ortalama 120 olmalıdır.
12 ay-2 yaş aralığında nabız alt değeri 80, üst değeri 130 ve ortalama 110 olmalıdır.
2-4 yaş aralığında nabız alt değeri 80, üst değeri 120 ve ortalama 100 olmalıdır.
4-6 yaş aralığında nabız alt değeri 75, üst değeri 115 ve ortalama100 olmalıdır.
6-8 yaş aralığında nabız alt değeri 70, üst değeri 110 ve ortalama 90 olmalıdır.
8-10 yaş aralığında nabız alt değeri 70, üst değeri 110 ve ortalama 90 olmalıdır.
10-12 yaş( kız) aralığında nabız alt değeri 70, üst değeri 110 ve ortalama 90 olmalıdır.
10-12 yaş (erkek) aralığında nabız alt değeri 65, üst değeri 105 ve ortalama 85 olmalıdır.
12-14 yaş (kız) aralığında nabız alt değeri 65, üst değeri 105 ve ortalama 85 olmalıdır.
12-14 yaş (erkek) aralığında nabız alt değeri 60, üst değeri 100 ve ortalama 80 olmalıdır.
14-16 yaş (kız) aralığında nabız alt değeri 60, üst değeri 100 ve ortalama 80 olmalıdır.
14-16 yaş (erkek) aralığında nabız alt değeri 55, üst değeri 95 ve ortalama 75 olmalıdır.
16-18 yaş (kız) aralığında nabız alt değeri 55, üst değeri 95 ve ortalama 75 olmalıdır.
16-18 yaş (erkek) aralığında nabız alt değeri 50, üst değeri 90 ve ortalama 70 olmalıdır.
18 yaş ve üzeri aralığında nabız alt değeri 60, üst değeri 100 ve ortalama 80 olmalıdır.