İSMAİL UĞUR / ANKARA
Demokratikleşme paketinde yer alan seçim sistemi ve eşbaşkanlıkla ilgili düzenlemeler yeni sonuçlar ortaya koyacak. Dar bölge seçim sistemi milletvekili dağılımlarını ciddi oranda etkilerken, eşbaşkanlık statüsü de Başbakan Erdoğan için her durumda partisini yönetebilmesi gibi bir imkan sağlıyor.
% 5 barajlı dar bölge sistemi
Seçim barajının yüzde 5'e çekilerek 5'li gruplandırmayla Daraltılmış Bölge Seçim Sistemini'nin uygulanması durumunda en avatajlı parti AK Parti olacak. Bu sistemin uygulanması durumunda 2011 oy oranları baz alınarak yapılan karşılaştırmalı hesaplamada;
AK Parti %49.9 oy oranıyla 326 vekil çıkarmışken bu uygulamada yaklaşık 392 vekil çıkarabilir.
CHP % 25.9 oy oranıyla 135 vekil çıkarmışken bu uygulamada 102 vekil çıkarabilir.
MHP % 13 oy oranıyla 53 milletvekili çıkarmışken bu uygulamayla 26 vekil çıkarabiliyor.
BDP (bağımsızlar'ın % 91 lik kısmı) 30 vekil çıkarır.
Bu uygulamayla MHP BDP'nin 2 katına yakın oy almışken çıkardığı milletvekili sayısı BDP'den daha düşük kalacak. BDP'nin avantaj nedeni, oy potansiyelinin dar bölgeden çıkması. Ancak; bu durum da da BDP'nin İstanbul benzeri metropollerde vekil çıkarma şansı kalmıyor.
Barajsız dar bölge sistemi
Barajsız dar bölge sistemi, diğer sistemlere göre temsilde adaleti en iyi sağlayabilecek sistem olarak öne çıkıyor. Nüfus artış oranına göre milletvekili sayısı her dönem artırılırsa, temsilde adalet konusunda en iyi sistem olmaya aday. Bu sistemin uygulanması durumunda 2011 oy oranları baz alınarak yapılan karşılaştırmalı hesaplamada;
AK Parti % 49.9 oy oranıyla 326 vekil çıkarmışken bu uygulamada yaklaşık 372 vekil çıkarır.
CHP % 25.9 oy oranıyla 135 vekil çıkarmış iken bu uygulamada 121 vekil çıkarabilir. CHP blok oy bölgesi çok olmadığından daraltılmış bölgeden de daha az vekil çıkaracaktır.
Bu sistemde en ciddi temsil sorununu MHP yaşıyor. MHP mevcut sistemde % 13 oy oranıyla 53 milletvekili çıkarmışken bu uygulamada 29 vekil çıkarabilir.
BDP bu sistemde metropollerde vekil çıkaramıyor ama bağımsızların % 91 lik kısmıyla hesaplandığında 28 vekil çıkarabilir.
Eşbaşkanlık Erdoğan'ın işini kolaylaştırır
Pakette yer alan eşbaşkanlık sistemi Başbakan Erdoğan sonrası AK Parti'nin durumuna ilişkin kaygıları da ortadan kaldıracak nitelikte. Getirilen eşbaşkanlık statüsü, "Erdoğan'sız Ak Parti" hesabı yapanları üzecek sonuçlara yol açabilir. Eşbaşkanlık sistemi, Başbakan Erdoğan'ın milletvekili olmadığı veya Cumhurbaşkanı olduğu durumlarda da Ak Parti eşbaşkanı olarak partisini yönetebilmesine imkan tanıyabilir.