4/a statüsünde çalışanlara her yıl için 30 günlük brüt ücret tutarında kıdem tazminatı ödeniyor. Ancak, yüksek ücretlilerin kıdem tazminatında tavan uygulanıyor. Kıdem tazminatı tavanı, her 6 ayda bir artırılıyor.
2018’in temmuz-aralık döneminde kıdem tazminatı tavanı 5 bin 434 lira olarak uygulandı. Yeni yılla birlikte kıdem tazminatı tavanı, 6 bin 17 liraya çıktı. Kıdem tazminatındaki yeni tavan, 2019’un ocak-haziran döneminde geçerli olacak. Böylece, yüksek ücret elde eden ve 10 yıl hizmeti bulunan bir kişi için ödenecek kıdem tazminatı 54 bin 340 liradan 61 bin 700 liraya çıkacak.
KIDEM TAZMİNATI TABANI DA ARTTI
Kıdem tazminatında tavanın yanı sıra düşük ücretliler için geçerli olan taban rakam da arttı. Asgari ücretle çalışan yaklaşık 7 milyon kişiyi ilgilendiren en düşük kıdem tazminatı tutarı, asgari ücretteki yüzde 26’lık artıştan olumlu etkilendi.
Aralık ayında emekliye ayrılan veya işten çıkartılan asgari ücretliye her yıl için 2 bin 29 lira kıdem tazminatı ödenirken, ocak ayından itibaren bu yıl emekliye ayrılan veya işten çıkartılan işçilere en az 2 bin 558 lira kıdem tazminatı ödenecek. On yıl hizmeti bulunan asgari ücretli için ödenecek kıdem tazminatı da böylece 22 bin 900 liradan 25 bin 580 liraya yükselecek.
KIDEM TAZMİNATI NASIL HESAPLANIR?
Kıdem tazminatı hesabında, brüt ücrete ilaveten işçiye sağlanmış olan para ve para ile ölçülmesi mümkün akdi ve kanundan doğan menfaatler de göz önünde tutulur. Bordroda yer alan brüt ücrete “çıplak ücret” deniliyor. Ayni veya nakdi olarak ödenen ücret dışındaki para veya para ile ölçülebilen menfaatler ise “giydirilmiş ücreti” oluşturuyor.
Bu noktada, “Hangi ödemeler giydirilmiş ücrete dahildir? İş yeri yemekhanesinde verilen yemek tazminat hesabında dikkate alınır mı?” soruları gündeme geliyor.
Bir menfaat veya ödemenin giydirilmiş brüt ücrete dahil edilebilmesi için devamlılık arz etmesi gerekiyor. Yemek, servis-yol-ulaşım, barınma-kira yardımları, bayram harçlığı, yakacak-aydınlatma bedeli, giyim yardımı, kıdem ücreti, teşvik primi, ikramiyeler ve primler devamlılık arz etmek kaydıyla ihbar ve kıdem tazminatı hesabında giydirilmiş ücrete dahil ediliyor.
Yemek yardımına, işverenin iş yerinde verdiği yemek veya yemek karşılığı nakit para ya da yemek çeki dahil ediliyor. İşçinin işe geliş gidiş saatlerinde verilen servis hizmeti de dahil olmak üzere ulaşım parası şeklindeki ödemeler hesaba katılıyor. İş yerinde kullanılmak üzere verilenler dışındaki giysi yardımları, işçiye sağlanan özel sağlık sigortası yardımı ya da hayat sigortası primi ödemelerinin de kıdem tazminatına esas ücrete eklenmesi gerekiyor.
Buna karşılık, işçiye sağlanan koruyucu elbise, iş yerinde kullanılmak üzere havlu, sabun yardımı, arızi fazla çalışma, ulusal bayram, genel tatil, hafta tatili ödemeleri hesaba katılmıyor.
Bir yıl içinde ödenen ayni ve nakdi ödemelerin tamamı toplandıktan sonra 365 güne bölünüyor. Hesaplanan 1 günlük ayni ve nakdi ödemenin 30 katı, brüt ücrete eklenerek giydirilmiş ücret bulunuyor.
KIDEM TAZMİNATI KOŞULLARA NELERDİR?
Aynı işverenin bir veya değişik iş yerlerinde bir yıl çalışan işçiler, kıdem tazminatına hak kazanıyor. Kıdem tazminatı, işçinin emekli olması, hayatını kaybetmesi, askerlik nedeniyle işten ayrılması, kadın işçilerin evlendikten sonra bir yıl içinde işten çıkması, işverenin işten atması, işçinin haklı nedenle iş akdini feshetmesi durumunda veriliyor.