Mide bulantısı neden olur? Kusma neden olur? Mide bulantı ve kusman nasıl geçer? Mide bulantı ve kusma hangi hastalıkları işaret eder? İşte mide bulantısı ve kusmanın nedenleri ve tedavisi..
MİDE BULANTISI VE KUSMA NEDEN OLUR?
Mide bulantısı ve kusma bir hastalık ya da sorunun belirtileridir. Mide bulantısı midenin kendi kendini boşaltmak istemesi hissidir. Diğer yandan kusma ya da istifra midenin şiddetli bir biçimde boşalması anlamına gelir. “Öğürme” kavramı ise midede çıkarılacak hiçbir şey yokken, yalnızca temiz salgıların istifra edildiği bir episoddur. Kusma, midenin kendisini ösopagusun (ağızla mideyi birbirine bağlayan boru, yemek borusu) alt kısmına doğru, içinde bulunan yiyecekleri ve salgıları çıkarmaya zorlayarak neredeyse alt üst olması durumudur.
MİDE BULANTISI VE KUSMA NEDENLERİ
Mide bulantısı ve kusmaya neden olan etkenlerden bazıları şunlardır:
Mideyi üşütmek
“Mide virüsü” olarak da bilinen mide üşütmesi bulantı, kusma ve ishal gibi rahatsızlıklara neden olabilir. Ayrıca mide üşütmesi yüksek ateş, titreme ve vücut ağrılarına da neden olabilir. Mide üşütmesine virüssel bir enfeksiyon neden olur ve mide üşütmesi tedavisinde midenin fazla yorulmaması için hafif yiyeceklerle beslenmek önerilir.
Enfeksiyonlar
Sık görülen bir virüs ya da farklı bir enfeksiyon türü olsun, mide yanmasına neden olan şeyler genellikle enfeksiyonlardır. Mide bulantısı ve kusmayla ilişkilendirilen krampsı üst karın ağrıları da enfeksiyonlara eşlik edebilmektedir. Bunun yanı sıra enfeksiyonlarla birlikte ateş ve üşüme de görülebilir. Norovirüsler ve rotovirüs de sık görüle viral enfeksiyonlar arasında sayılmaktadır. Helikobakter ailesinden (H. Pylori gibi) bakterinin neden olduğu enfeksiyon da bulaşıcı ajan olabilmektedir.
Diyabet (şeker hastalığı)
Şeker hastalığı olan insanlarda midenin düzgün bir şekilde boşaltım yapamadığı ve muhtemelen, hastalığın komplikasyonlarından biri olan genelleşmiş nöropatiye (vücuttaki sinirlerin beyinle uygun sinyal alış verişinin olmaması) bağlı olan gastroparezi nedeniyle mide bulantısı görülebilmektedir. Ayrıca vücuttaki şeker ve insülin dengesi bozulduğundan şeker hastalarının kan şeker oranları düşük (hipoglisemi) ya da yüksek (hiperglisemi) olduğunda da mide bulantısı ve kusma görülebilmektedir.
Hastalık ya da rahatsızlıklar
Karın içi organlarıyla ilgili hastalıkların birçoğu mide bulantısı ve kusmaya neden olabilmektedir. Bu hastalıkların arasında hepatit, safra kesesi hastalığı, pankreas iltihabı, Crohn hastalığı, (böbrek taşı, böbrek yetmezliği ya da böbrek iltihabı gibi) böbrek hastalıkları gibi sindirim sistemi organları hastalıklar da sayılabilmektedir.
Gıda zehirlenmesi
Yediğiniz gıdalardan dolayı gıda zehirlenmesine neden olan bakteri toksinleri kusmaya neden olabilir. Gıda zehirlenmesine neden olan bu tür bakteri toksinleri genellikle hazır gıdalardan ve tüketim tarihi geçmiş gıdalardan vücudunuza alınır. Toksin vücudunuza girdikten sonra belirtiler birkaç saat içinde başlayabilir. Gıda zehirlenmesinin belirtileri kusma, bulantı ve karın ağrısıdır. Gıda zehirlenmesi vakalarının çoğu hafiftir ve birkaç gün içinde kendiliğinden kaybolabilir. Ancak bazı aşırı durumlarda ciddi sorunlara ve hatta ölüme bile neden olabilir.
İlaçlar
İlaçlar birçok yan etkiye sahiptirler. İlaçların bir yan etkisi de kusmadır. Kanser hastalarının çoğu kemoterapiye bağlı kusma ve bulantı gibi mide rahatsızlıkları yaşarlar. Bazı ağrı kesicilerde kusmaya neden olabilir.
Gebelik
Gebeliğin erken dönemlerinde kusma, oldukça kötü ve zorlayıcı bir etkiye sahiptir. Gebelik döneminde kusmak vücudunuzda gebelik dolayısıyla meydana gelen değişikliklerden kaynaklanır. Gebelik döneminde sabah bulantıları zaman geçtikçe azalacak ve en sonunda kaybolacaktır. Ancak bazı kadınlarda sabah bulantıları gebelik süresince devam edebilir.
Yeme bozuklukları
Bulimia (olağan dışı miktarlarda yemek tüketimi ve bilinçli dışa atım yöntemlerini içeren bir rahatsızlık) hastaları psikiyatrik rahatsızlıklarının bir parçası olarak bilinçli bir şekilde kendilerini kustururlar.
Kafa travması
Kafa bölgesinden herhangi bir yaralanmada veya darbede kafanız içinde basınç artışı kusmaya neden olabilir. Ayrıca baş travmaları baş dönmesine de neden olabilir.
Stres ve anksiyete
Bazı insanlar çok fazla stres ve anksiyete nedeniyle kusma sorunu yaşayabilirler.
MİDE BULANTISI VE KUSMADA DOKTOR NE ZAMAN ARANMALIDIR?
Belirtiler 24 saatten fazla sürüyorsa, teşhis belirsizse, aşırı sıvı kaybından şüphe ediliyorsa ya da hastayı daha da hassas duruma sokan bir hastalık söz konusuysa, tıbbi yardım derhal aranmalıdır. Ayrıca mide bulantısı ve kusma, ateş, ağrı, ağızdan kan gelmesi ya da dışkıda kan izlerinin bulunması gibi durumlarla birlikte görülüyorsa zaman kaybetmeden doktorunuzu aramanız gerekir.
MİDE BULANTISI VE KUSMA TEDAVİSİ
Mideyi dinlendirmek, ancak diğer yandan sıvı kaybı yaşamamak oldukça önemlidir. Hastalığın ilk 24 saatinde yalnızca sıvı tüketilmeli, daha sonrasında ise beslenme biçimi midenin rahatsız olmayacağı bir biçimde düzenlenmelidir. Sıvı midenizi rahatlatacaktır. Temiz su, sporcu içecekleri, çorbalar, buzlu şekerler, sulu meyveler midenizi daha hissetmenizi sağlayacak ve sıvı kaybı yaşamamanızı sağlayacaktır. Midenizin gerilmesi mide bulantısını daha da kötüleştireceğinden tek seferde aşırı sıvı almamanız sizin yararınıza olacaktır. Ayrıca kusma episodları esnasında süt ve süt ürünlerinden uzak durmalısınız. Sütün sindirilmesini sağlayan enzim mide astarının hücrelerinde bulunur, bu yüzden kusma episodları esnasında mideniz süte oldukça duyarlı olacaktır. Ayrıca süt karın ağrısı, şişkinlik ve ishale neden olabilir. Kişi kendini daha iyi hissetmeye başladıkça alınan besinlere yenilerini ekleyebilirsiniz, ancak sağlık uzmanları hastaların daha çok muz, elma püresi, pilav ya da tost gibi daha tatsız ve kokusuz yiyeceklere yönelmelerini tavsiye etmektedirler.
MİDE BULANTISINI ÖNLEMEK İÇİN NELER YAPILABİLİR?
– Gün boyunca küçük öğünler yiyin. – Yavaş yiyin. – Sindirilmesi zor besinleri tercih etmeyin. – Soğuk ya da oda sıcaklığındaki besinleri tüketin, sıcak yiyecekleri koklamaktan kaçının. – Yemek yedikten sonra dinlenin.
KUSMAYI ÖNLEMEK İÇİN NELER YAPILABİLİR?
– Tatlı içecekler içmek mide bulantısının kusmayla sonuçlanmasını önleyebilir. – Başınız dik bir şekilde oturun. – Çocuklarınızın yemek yerken oyun oynamasına izin vermeyin. – Çocuklarınızı arabanın önüne dönecek şekilde oturtun. Hızlı hareketleri tersten izlemek mide bulantısını daha kötü hale getirebilir.