"Türk milliyetçiliği fikrinin siyasi temsilcisi" olarak nitelendirilen parti, 1969 yılının 8-9 Şubat tarihlerinde Adana'da yapılan büyük kurultayda, Cumhuriyetçi Köylü Millet Partisi'nin adını MHP olarak değiştirmesiyle kuruldu.
Partinin kurultaydan sonra toplanan ilk genel idare kurulunda, ambleminin "üç hilal" olması kararlaştırıldı, Ülkü Ocakları için de "hilal içinde kurt" amblemi benimsendi.
Parti, kuruluşunun ardından 12 Ekim 1969'da gerçekleştirilen seçimlerde yüzde 3 oy alarak oyunu artırmış olmasına rağmen, seçim sisteminde yapılan değişiklikle, "milli bakiye sistemi" yerine "nispi temsil sistemi" getirildiği için sadece kurucu lider Alparslan Türkeş'i Adana'dan milletvekili çıkardı.
14 Ekim 1973 seçiminde yüzde 3,4 oy alarak 3 milletvekili kazanan MHP, Süleyman Demirel'in başbakanlığında kurulan birinci Milliyetçi Cephe (MC) hükümetine 2 bakanlık alarak dahil oldu. Bu hükümette, Alparslan Türkeş Başbakan Yardımcısı ve Devlet Bakanı, MHP Ankara Milletvekili Mustafa Kemal Erkovan ise Devlet Bakanı oldu.
MHP, 5 Haziran 1977 seçimlerinde yüzde 6,4 oy alarak 16 milletvekili çıkardı ve yine Süleyman Demirel'in başbakanlığında ikinci MC hükümetinde 5 bakanlık aldı. Türkeş yine Başbakan Yardımcısı ve Devlet Bakanlığı görevini yürüttü.
12 Eylül darbesiMHP, 12 Eylül 1980 darbesinin ardından kapatıldı. Partinin çizgisi, 1983'te yeni partilerin kurulmasına izin verilince Mehmet Pamak tarafından kurulan Muhafazakar Parti tarafından temsil edildi. Bu parti, 1985'de adını Milliyetçi Çalışma Partisi (MÇP) olarak değiştirdi. 1987 referandumundan sonra Türkeş'in siyasi yasağı kalkınca, MHP'nin kurucu lideri, MÇP Genel Başkanı oldu.
MÇP'nin 24 Ocak 1993'teki Genel Kurulu'nda, delegelerin oy birliğiyle partinin adı yeniden MHP oldu ve genel başkanlığa tekrar Alparslan Türkeş seçildi.
Alparslan Türkeş'in 4 Nisan 1997'de vefat etmesinin ardından 6 Temmuz 1997'de yapılan olağanüstü kurultayda Alparslan Türkeş'in oğlu Tuğrul Türkeş ile Devlet Bahçeli arasında yapılan seçim yarışını Devlet Bahçeli kazandı ve MHP Genel Başkanlığına seçildi.
Devlet Bahçeli dönemiMHP, Bahçeli genel başkanlığında girdiği 1999 genel seçimlerinde yüzde 17,98 oy alarak DSP'nin ardından en çok oy alan ikinci parti oldu ve 129 milletvekili çıkardı.
Kurulan DSP-ANAP-MHP koalisyonunda, biri başbakan yardımcılığı olmak üzere 12 bakanlık alan MHP, koalisyonun ikinci büyük ortağı oldu.
MHP, bu dönemde bazı sorunlara rağmen koalisyon partileriyle uyumlu çalıştı. Ancak, Dünya Bankası'nda görevliyken, yaşanan ekonomik kriz nedeniyle davet üzerine Türkiye'ye gelen ve Ekonomiden Sorumlu Devlet Bakanı yapılan Kemal Derviş ile uyuşamadı.
Bu sürecin ardından Bahçeli'nin "3 Kasım'da seçim" çıkışı ile Türkiye 2002'de seçime gitti. Oy oranı yüzde 8,3'e düşen MHP, parlamentoya giremedi.
2007 genel seçimlerinde yüzde 14,29 oy alarak 71 milletvekilliği kazanan MHP, TBMM'de yeniden grup kurdu.
MHP, 2011 genel seçimlerinde yüzde 14,27 oy alarak Mecliste 53 milletvekili, Haziran 2015 genel seçimlerinde yüzde 16,29 oy alarak 80 milletvekili ile temsil edildi.
Muhalifler harekete geçtiMHP'nin, yüzde 11,94 oy alarak 40 milletvekili çıkardığı 1 Kasım 2015 genel seçimlerinin ardından partide muhalif sesler yükselmeye başladı.
Bahçeli, 15 Kasım 2015'te seçim sonuçlarını değerlendirmek üzere il başkanlarını Ankara'da topladı. Toplantı sonrası yapılan açıklamada "birlik" mesajı verilmesine rağmen Sinan Oğan, Koray Aydın ve Meral Akşener, partide değişim istediklerini belirterek, genel başkanlığa aday olduklarını açıkladı.
MHP tüzüğü, olağanüstü kongrelerde genel başkan seçimine izin vermediği için tüzük tadilatı kongresi düzenleyerek, arkasından genel başkan seçmek isteyen muhalifler, birlikte hareket ederek kayıtlı bin 232 delegeden imza toplamaya başladı.
Bahçeli ise parti içinden yükselen "olağanüstü kurultay taleplerini" reddederek, kurultayın 2018'de yapılacağını açıkladı.
Daha sonra yaşanan bir dizi hukuki süreç çerçevesinde, "Çağrı Heyeti"nin olağanüstü kongrenin yapılacağını duyurduğu tarih olan 15 Mayıs'ta, partililer Büyük Anadolu Oteli'ne gitmek üzere toplandı ancak polisin aldığı önlemler nedeniyle otele ulaşamadı.
Kongrenin yapılacağı otelin önüne Meral Akşener, Koray Aydın, Sinan Oğan ve Ümit Özdağ aynı araçla geldi. Hazırlanan ortak basın bildirisi, eski MHP Grup Başkanvekili Yusuf Halaçoğlu tarafından okundu.
Bahçeli, muhaliflerin bu girişimini "tarla kongresi" olarak nitelerken, Akşener'in başını çektiği muhaliflerin bir kısmı daha sonra İYİ Parti'yi kurdu.
Cumhurbaşkanlığı Hükümet SistemiMHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli, 11 Ekim 2016'daki grup toplantısında yaptığı "Başkanlık sistemi" çıkışıyla Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi ve 16 Nisan 2017'deki anayasa değişikliğine giden yolu açan isimlerden oldu. Türkiye, bu referandumda Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi'ne geçti.
MHP, 24 Haziran 2018'de erkene alınan Cumhurbaşkanlığı ve Milletvekili Genel Seçimi'ne AK Parti ile kurduğu "Cumhur İttifakı" ile girdi. MHP bu seçimde yüzde 11,1 oy oranı ile 49 milletvekili çıkardı.