Mest üzerine mesh nasıl yapılır?

Mesh nedir? Mest üzerine mesh nasıl yapılır? Şartları nelerdir? mesh'i bozan şeyler nelerdir? Detaylar haberimizde.

Mesh nedir?

Fıkıhta mesh, bir nevi hükmî temizlik işlemi olup abdestte elin ıslaklığıyla bir uzuv, mest veya sargı üzerinde, teyemmümde ise yüz ve kollar üzerinde toprakla yapılan sembolik temizlik çeşididir. Abdest alırken baş, boyun ve kulakların meshedilmesi abdestin ilkten (aslî) hükmü, mest ve sargı üzerine mesh ise yıkama yerine geçen (bedel, halef) bir işlemdir.

Mest, ayakları bilekleriyle beraber örten bir tür ayakkabıya verilen isimdir. Mestler üzerine meshin caiz olabilmesi için gerekli olan şartlar şunlardır:

a) Ayaklar yıkanarak alınan bir abdestten sonra giyilmiş olması, b) Ayağa giyilmiş olarak normal bir yürüyüşle yaklaşık 5 km. veya daha fazla yürünecek kadar dayanıklı olması, c) Mestlerin, ayağa giyildikten sonra bağsız olarak durabilecek kadar sağlam ve kalın olması, d) Mestlerin her birinde, en küçük ayak parmağının üç katı kadar genişlikte delik bulunmaması, e) Suyu emerek hemen ayağa geçirmemesi gerekir.

Mesh, bir nevi hükmî temizlik olup; abdestte bir uzvun, ayağa giyilen mestin veya yaraya sarılan sargının üzerine ıslak elle; teyemmümde ise toprağa sürülmüş elle yüz ve kollar üzerine yapılır. Abdest alırken mestler üzerine mesh etmek Hz. Peygamberin (s.a.s.) sünnetiyle sabittir. Nitekim, Hz. Peygamberin (s.a.s.) abdest aldığını ve mestlerinin üzerine mesh ettiğini bildiren birçok rivayet vardır (Buhârî, Vudu, 35, 48; Müslim, Taharet, 72, 73).

Abdestli olarak ayağına mest giyen kimse, mest giydikten sonra abdestinin bozulmasından itibaren, mukim ise bir gün, yolcu ise üç gün mestleri üzerine mesh edebilir. Hz. Peygamber (s.a.s.) misafir için üç gün üç geceyi, mukim için de bir gün bir geceyi mest üzerine mesh süresi olarak tayin etmiştir (Nesâî, Taharet, 98). Mestleri mesh ederek abdest aldıktan sonra, abdestli iken ayağından her iki mestini veya birisini çıkaran bir kişinin, hades (abdestsizlik hâli) ayağına geçmiş kabul edildiğinden abdestini bozmadan ayaklarını yıkayıp tekrar mestleri giymesi gerekir. Abdesti yokken çıkarmışsa, tekrar abdest alırken ayaklarını yıkması gerekir. Süresi dolduğunda, abdestli ise mestleri çıkarıp ayaklarını yıkaması yeterlidir; abdestsiz ise ayağını yıkayarak tam abdest almalıdır (Kâsânî, Bedâiu’s-sanâî, I,9).

MESH'İ BOZAN ŞEYLER

Gusül abdestini gerektiren cünüblük, hayız ve nifas halleri; mestler üzerine mesh'i bozar.(246) Zira Hz. Safvan b. Assal (ra)'dan rivayet edilen şu hadis-i şerif vardır: "Bizler seferî halde iken Resûl-i Ekrem (sav) mestlerimizin üzerine üç gün, üç gece mesh etmemizi, ve mestlerimizi çakırmamamızı emrederdi. Fakat cünüb olma hali müstesna idi."(247)

Mestlerin ikisinin veya birinin ayaktan çıkmış olması meshi bozar.(248)

Sünnetle sabit olan; mestler üzerine mesh etme müddetinin dolması da, meshi bozar.(249) Bu müddet; mukim olan mükellef için bir gün (yani 24 saat), seferi olan mükellef için üç gündür (yani 72 saat).

Mestleri; gerek yırtılmak, gerekse eskimek sûretiyle özelliklerini yitirmesi de mesh'i bozar. Alauddin El Haskafi: "Büyük yahut çok yırtık -ki ayak parmaklarının küçüklerinden tam olanların üç tanesidir- meshe manidir" buyurmaktadır. İbn-i Abidin bu metni şerhederken: "Mestteki yırtıktan murad, topuktan aşağısında bulunandır. Topuktan yukarıdakine bakılmaz. O meshe mani değildir. Bunu zeylâi söylemiştir. Büyük yırtık; uzunluğu ve genişliğine üç parmak miktarı olandır"(250) hükmünü zikrediyor. Feteva-ı Hindiyye'de "Esah olan kavle göre, üç parmak miktarı yırtığın tamamen görünmesi şarttır. Yırtığın meshin iç yüzünde, dış yüzünde veya ökçe tarafında olması müsavidir"(251) denilmektedir. Ayak baş parmağı ile yanındaki parmak yırtıktan dışarı çıkarsa; bu iki parmak küçük parmaklardan üçüne eşittir. Bu durumdaki mestler üzerine mesh caiz olmaz.