Menenjit, beyni ve omuriliği çevreleyen ve koruyan zarların iltihaplanmasıdır. Menenjite neden olan bazı bakteriler ayrıca septisemiye * (kan zehirlenmesi) neden olabilir. Hastalığın etkeni virüsler, bakteriler ve parazitler olabilir. Bazı menenjitler kendiliğinden iyileşebilecek kadar hafif, bazıları ise hayatı tehdit edecek kadar ciddi olabilir. Bu kadar önenmli bi etkiye sahip hastalık olan Menenjit için, Yeni doğan bebeklerdeki menenjit belirtileri nedir? Menenjit aşısı ne zaman yapılır? Menenjit için risk faktörleri nelerdir? Soruları da cevabını bekleyen sorular arasına giriyor.
Toplumda çocuklar için korkulan bir hastalıktır. Ancak erken teşhis edilir ise tedavisi başarılı bir şekilde yapılabilen bir hastalıktır.
MENENJİT BELİRTİLERİ NELERDİR?
Hasta da ense sertliği de vardır. Yani hasta düz bir zeminde yatarken ensesinden tutup çenesini göğsüne değdirmeye çalıştığımızda hasta bunu yapmazsa ense sertliği vardır. Hasta da bu belirtiler var ise mutlaka menenjit hastalığından şüphelenilmelidir.
Tanık olmak için hastanın belinden omurlarının arasına bir iğne ile getirilerek beyin-omurilik sıvısı denilen sıvı alınır. Sonrasında bu sıvı mikroskop altında incelenir ve menenjite sebep olan mikrobun ne olduğu bulunmaya çalışılır. Bu etkenler bakteri, virüs veya verem mikrobundan birisi olabilir. Eğer hastalığa sebep olan etken bir virüs ise buna viral menenjit denir. Viral menenjite sebep olan birçok virüs vardır. Bu virüslerden hangisinin menenjite sebep olduğunu göstermek oldukça zordur. Hangi virüsün menenjite sebep olduğunu gösteren bir test Türkiye'de kullanılmaya başlamıştır. Bu testin ismi menenjit etkenleri Multipleks PCR testidir. Şu anda bu hastalığın tanısının konması için kullanılan en ileri yöntemdir. Hastanın belinden sıvı alınacak beyin- omurilik sıvısının labaravatuara ulaştırılmasından sonra 6 saat içerisinde virüsün net olarak ismi söylenebilmektedir. Bu test ile tek bir çalışma yaparak menenjite en sık yol açan 7 virüsten biri etken olarak saptanabilir.
ÇOCUKLARDA MENENJİT AŞISI NE ZAMAN YAPILIR?
Menenjit için yapılan aşılar 2. aydan itibaren başlar. Hemophilus İnfluenza aşısı karma aşının içerisindedir. Karma aşı ile birlikte 2-4-6. ayda ve 1.5 yaşında tekrar edilir. Pnömokok aşısı da yine karma aşılar ile beraber 2-4-6. Ay ve ortalama 1 yaşta tekrar dozu yapılarak bırakılır. Tekrar dozları artık gerekmemektedir. En son 1.5 yaşında Hemophilus aşısı ve 1 yaşında da son doz Pnömokok aşısı yapılarak ömür boyu bağışıklık sağlanabilir.
Yeni doğan bebeklerdeki menenjit belirtileri:
Yüksek ateş
Sürekli ağlama
Hareketlerde yavaşlama
Uykuya eğilim
Beslenememe
Bıngıldakta kabarıklık
Bebeğin vücudunda veya boynunda sertlik
Menenjitin nedenleri
En sık görülen etken virüslerdir. Daha sonra bakteriler ve parazitler etken olarak görülür.
Pnömokoklar: Küçük çocuklarda ve yetişkinlerde görülen en sık menenjit etkenidir. Orta kulak enfeksiyonu, sinüzit ve zatürreye de neden olur. Aşı ile önlenebilmesi mümkündür. Ülkemizde bebeklikten itibaren aşı uygulaması vardır.
Meningokoklar: Diğer bir sık görülen menenjit etkenidir. Hem çocuklarda hem de yetişkinlerde menejit yapar. Üst solunum yolunda enfeksiyon yapar daha sonra bakteriler dolaşıma geçerek beyne ulaşır. Öğrenci yurtları, askeri kışlalar ve yatılı okullarda salgınlara neden olabilir. Aşı ile önlenebilmesi mümkündür.
Listeria:Bu bakteriler pastorize edilmemiş peynirler, sosisli sandviçler ve başka besinlerle bulaşabilirler. Hamile kadınlar, yaşlılar, yenidoğanlar ve bağışıklık sistemi zayıflamış olanlarda enfeksiyona neden olurlar. Listeria hamilelikte plesantayı geçer ve bebekte ölümcül enfeksiyona neden olabilir.
Viral menenjitler genellikle hafif seyirlidir. En sık viral etkenler herpes simplex, kabakulak ve HIV virüsüdür.
Menenjit için risk faktörleri nelerdir?
Pek çok bakteriyel menenjit etkeni aşı ile önlenebilmektedir. Aşı yapılmamış bebekler hem kendileri risk altındadır hem de toplumu risk altında bırakırlar. Yurtlar, kreşler, kışlalar menenjit salgınlarının kolayca görülebileceği yerlerdir. Hamilelikte listeriozis riski artar. AIDS, diyabet, alkolizm ve bağışıklık sistemini baskılayan ilaç kullananlarda menenjit riski artar. Bunun dışında bebekler ve çocuklar doğal nedenlerle menenjite yakalanma riski taşırlar. Menenjit etkeninin yayılma şekli hapşırma, öksürme, öpüşme, bazı mutfak eşyalarının ve diş fırçalarının ortak kullanımıdır. Menenjit etkeni bu bakteriyi hasta olmadıkları halde burun ve boğazlarında taşıyan insanlardan bulaşır. Bir insan menenjite birden fazla kere yakalanabilir. Yaşlılarda da menenjit riski fazladır.
Menenjit tanısı nasıl konur ve nasıl tedavi edilir?
Yukarıda saydığımız belirtileri gösteren hastalar hastaneye yatırılır ve beyin omurilik sıvısı alınır. Beyin omurilik sıvısı ince bir iğne ile bel bölgesindeki omurgaların arasından alınır. Alınan sıvının incelenmesi ile tanı kesinleşir. Beyinde hasar olup olmadığını anlamak için bilgisayarlı tomografi çekilebilir. Bakteriyel menenjit tedavisinde antibiyotikler kullanılır. Bazı viral menenjitler kendiliğinden iyileşirken bazıları için antiviral tedaviye ihtiyaç vardır.