Laikler, din\u00ee eğitimde de Avrupa'yı örnek almalı

Demokratik dünyanın hiçbirinde bizdeki gibi yürürlükte tutulan Tevhidi Tedrisat benzeri bir yasa olmadığından birçok ülkede dini cemaatler tarafından kurulan ve yönetilen okulları görebilmekteyiz.

Mesela, Almanya'da din dersi ilkokul birinci sınıfta başlamaktadır. Öğrenciler, 8 yıl boyunca haftada bazı eyaletlerde 3, bazılarında 4 saat din dersi alırlar. Ayrıca haftada birer saat de dinu00ee ayinleri vardır.

1982 Anayasasının 24.Maddesi ne yazık ki din özgürlüğünün önünü tıkamıştır. Anayasanın 24. maddesinde yer alan "Herkes, vicdan, dinu00ee inanç ve kanaat hürriyetine sahiptir" ve 14. maddeye aykırı olmamak üzere demokratik ve laik düzene karşı bir fiil içinde bulunmadıkça "ibadet, dinu00ee ayin ve törenler serbesttir" fıkraları Anayasanın 174. maddesi ile kanuna dayanarak yasaklanmaktadır. 174. madde "Anayasanın hiçbir hükmü, Türk toplumunu çağdaş uygarlık seviyesinin üstüne çıkarma ve Türkiye Cumhuriyetinin laiklik niteliğini koruma amacını güden, aşağıda gösterilen inkılap kanunlarının, Anayasanın halkoyu ile kabul edildiği tarihte yürürlükte bulunan hükümlerinin, Anayasaya aykırı olduğu şeklinde anlaşılamaz ve yorumlanamaz" diyerek inkılap kanunlarını Anayasanın üstüne çıkarmakta ve böylece 'Tekke ve Zaviyelerle Türbelerin Seddine ve Türbedarlıklar ile Bir Takım Unvanların Men ve İlgasına Dair Kanun'a dayanarak anayasanın vazettiği temel bir hak kadük hale getirilmektedir.

"Hamburg modeli" ile çoklu müfredatın uygulandığı "İngiltere modelini" değerlendirelim. Hamburg modeli, bütün dinleri içermektedir. Öğrencilerin velileri seçilen ders konusunda bilgi sahibi olan kişilerdir. Sabit bir müfredat yoktur diyaloga dayalı bir öğrenme yöntemi izlenir. Bireyler dini fikirlerinden ötürü dışlanmaz, baskı altına alınmaz. Derslerde farklı dini inançlardan merak uyandıran materyal ve konular kullanılır ve öğrencilerin şahsi bilgi ve tecrübelerine başvurulur. İngiltere'de ise devlet okullarının hiçbirinde din dersi müfredatı belirli bir mezhebin muhtevası esas olarak hazırlanmaz. Din derslerinin müfredatı bağımsız din adamlarının da içinde yer aldığı ve belirleyici olduğu komisyonlar tarafından yazılır. Ve devlet bunları denetlemez. Din eğitiminde yaş sınırlaması yoktur."(1)

Büyük kiliseler çok sayıda özel okula sahiptir. Kiliseler, okul öncesinden üniversiteye kadar her aşamada eğitime katılmaktadır.

Demokratik dünyanın hiçbirinde bizdeki gibi yürürlükte tutulan Tevhidi Tedrisat benzeri bir yasa olmadığından birçok ülkede dini cemaatler tarafından kurulan ve yönetilen okulları görebilmekteyiz. Örneğin ABD'de ve Fransa'da kamu okulları yanında, seküler kesimlerden dinu00ee gruplara varıncaya kadar hemen her kesim tarafından kurulup yönetilen çok sayıda özel okullar vardır. ABD'de her beş özel okuldan dördü dinu00ee gruplar tarafından yönetilir. Fransa'da özel okulların yüzde 95'i Katolik Kilisesi'ne bağlıdır. Almanya'da ilk ve ortaöğretim kademelerinde okullar başlıca 5 sınıfa ayrılır: Müşterek Okullar (mezhepler üstü nitelikteki Hıristiyan okulları), Belirli bir mezhep mensuplarının kurdukları okullar, Seküler okullar, özel dinu00ee okullar, kamu okullarıu2026 Büyük kiliseler çok sayıda özel okula sahiptir. Kiliseler, okul öncesinden üniversiteye kadar her aşamada eğitime katılmaktadır. Hollanda'da 4 tip okul vardır: Devlet okulları, Özel Katolik okulları, Özel Protestan okulları, Özel laik okullaru2026 Hollanda'da özel okulların üçte ikisini cemaat okulları oluşturmaktadır. Batı'daki diğer ülkelerde de benzer sistemler mevcuttur. Bütün bu örnekler, Batı'daki ilk ve ortaöğretimdeki çoğulcu yapıyı ortaya koymaktadır.(2)

Diğer taraftan örneğin Fransa'da kiliseler, her yaştan insana dini eğitim verme hakkına sahiptir. Alman Anayasası'nın 7/3. maddesine göre, din dersi, belli bir din veya mezhebe bağlı olmadığını beyan eden okullar dışındaki kamu okullarında okul müfredatında bulunması gerekli diğer dersler gibi standart bir derstir. Okullarda din dersi, dinu00ee cemaatlerin belirlemiş oldukları ana prensipler çerçevesinde verilir.

Almanya'da din dersi ilkokul birinci sınıfta başlamaktadır. Öğrenciler, 8 yıl boyunca haftada bazı eyaletlerde 3, bazılarında 4 saat din dersi alırlar. Ayrıca haftada birer saat de dinu00ee ayinleri vardır. Kamu okullarında öğrencilerin kendileri ya da anne ve babaları din dersini seçip seçmeme konusunda serbesttirler. Din dersinin içeriği, ilgili dinin inanç öğretilerine göre dinu00ee kurumlar tarafından belirlenir.

İngiltere'de din dersleri devlet ilk ve orta dereceli okullarında düzenli dersler arasında yer alır. Kamu okullarında din dersi, bu dersleri almak istemediğini belirtmeyen herkese resmi müfredat içerisinde okutulur. Hollanda'da din dersleri devlet okullarında seçmelidir; dinu00ee gruplar tarafından yönetilen özel okullarda ise din dersleri zorunlu olup, haftada iki saattir. Din dersleri mezhebe dayalı olarak yürütülmektedir. İtalya'da Devlet okullarındaki Katolik din eğitimi, tamamen isteğe bağlıdır. Katoliklik, anaokullarında ve ilkokullarda haftada iki saat, tüm diğer okullarda haftada bir saat okutulur. Belçika'da öğrenci veya velilerin talepte bulunmaları halinde, devlete ait ilk ve orta dereceli okullarda devlet tarafından tanınan tüm dinler okutulabilir. Resmu00ee okullarda öğrenciler ilk ve ortaöğretim boyunca haftada en az 2 saat din veya ahlak derslerinden birisini seçerek okumak zorundadır.(3)

Yarın: Yeni Türkiye'de Eğitim Reformu

(1) Hasan Yücel Başdemir,"Din Dersleri ve Aleviliğin Aktarılması" Liberal Düşünce,Yıl 16,Sayı 63,Yaz 2011,s.59-72

(2) Adnan Küçük, Din Eğitiminde Beklentiler ve Yapılanlar, Zaman-Yorum,07.04.2012

(3) A.g.m