Neşat GÜNDOĞDU/ANKARA
İnsansız Hava Aracı (İHA) ve Silahlı İnsansız Hava Aracı (SİHA), hava sahası kapalı olan İdlib’de tüm dengeleri değiştirdi. Savunma Sanayii Başkanlığının 8 yıl önce, millileştirilmesi için çalışma başlattığı Hava Savunma Telsiz Ağı Sistemi (HSTA) bugün tüm dünyanın konuştuğu İdlib’deki SİHA konseptli hava harekâtına damgasını vurdu. Hava Kuvvetleri Komutanlığının harekât merkezleri, ana jet üsleri ve meydan komutanlıklarında kullandığı yerli ve milli sesli haberleşme sisteminin İHA için üretilen versiyonu, İdlib’deki hava harekâtında ANKA-S (Silahlı İnsansız Hava Aracı) tarafından kullanıldı.
Telsiz röle kabiliyeti
Sistem, İHA üzerindeki telsiz röle kabiliyeti sayesinde yer kontrol istasyonunda görevli SİHA pilotunun operasyon sahasındaki tüm hava ve kara unsurlarıyla telsiz üzerinden iletişim kurabilmesini sağlarken aynı zamanda; çevre unsurların birbirleriyle konuşabilmesini de imkân verdi. Böylece hava harekâtı sırasında, birliklerin güvenli bir şekilde intikal yapabilmesine de aracılık etti. Yerli imkânlarla üretilen kriptolu haberleşme sistemiyle de dinleme yapılmasının önüne geçildi.
2012 yılında başlanıldı
Haberleşme sistemini üreten firmanın Genel Müdürü Noyan Dede, İdlib’de düzenlenen harekâtın, sekiz yıl önce başlatılan yerlileştirme çalışmasının bugün ne kadar isabetli olduğunu gösterdiğini ifade etti. İdlib’de şu anda harekâtın bütün sesli iletişim koordinasyonunun HSTA sistemi üzerinden yapıldığını aktaran Dede, “Uzun yıllar boyunca Hava Kuvvetleri Komutanlığı için sesli haberleşme sistemlerini yurt dışından tedarik ederek teslim ettik. 2012’de bu sistemin millileştirilmesi adımı atıldı. Biz de bu yönde projemize başladık. O yıllarda, dünyada bu işin ağ tabanlı olarak ‘Internet Protocol (IP)’ teknolojisi ile yapılması hayal bile edilemiyordu. Sıfırdan yerli ve millî olarak geliştirilen sistemlerin Hava Kuvvetleri Komutanlığının harekât merkezleri ve telsiz istasyonları için ilk teslimatlarını 2016 yılında gerçekleştirdik” dedi.
Dünyada sadece bizde
Tüm bu çalışmalar devam ederken TUSAŞ’la ANKA programı çerçevesindeki sesli haberleşme sistemlerinin tedariki konusunda görüşmelere başladıklarını söyleyen Dede, “Şu anda tüm ANKA İHA/SİHA tüm yer kontrol istasyonlarında ve uçak üzerinden gerçekleştirilen telsiz röle görevlerinde bizim geliştirdiğimiz sesli haberleşme ve kayıt sistemi kullanılıyor” diye konuştu.
Dünyada benzeri yok
TSK için geliştirilen bu sistemin henüz dünyada karşılığının olmadığını belirten Dede, şunları kaydetti: “Yer Kontrol İstasyonu’nda bulunan pilot ve faydalı yük operatörü, gerek yerdeki HSTA sistemi kullanan Hava Trafik Kontrol unsurları ile gerekse uçak üzerindeki telsizlerle çevredeki savaş uçağı pilotuyla ve yerdeki kara unsurlarıyla anında iletişim kurabiliyor. Sistem hareketli hedeflerin gerçek zamanlı olarak işaretlenip, koordinatların anında diğer muharip unsurlarla paylaşılmasını sağlıyor. Geliştirilen çözüm aynı zamanda uçakta bulunan telsizin röle olarak kullanılarak yerde konuşlu unsurlarla haberleşme desteği de sağlıyor. Örneğin; coğrafi engeller sebebiyle birbirleri ile telsiz görüşmesi yapamayan unsurlar ANKA’daki telsiz rölesi sayesinde telsiz kullanabilir hale geliyorlar. Bu görüşmeler TÜBİTAK tarafından geliştirilen telsiz kripto cihazları kullanılarak yapıldığından dinleme yapılması da mümkün olmuyor.”