GSYH( Gayri Safi Yurtiçi Hasıla) Nedir?

Son günlerde ekonomik kavramlar vatandaşlar tarafından merak edilen ve araştırılan konular arasında. Özellikle Türkiye İstatistik Kurumu'nun açıkladığı büyüme rakamlarından sonra GSYH kavramı tekrar gündeme geldi. Peki GSYH( Gayri Safi Yurtiçi Hasıla) Nedir?

GSYİH, herhangi bir ekonomide yerleşik olan üretici birimlerin belirli bir dönemde, yurtiçi etkinlikleri sonucu yaratmış oldukları tüm mal ve hizmetlerin üretim değerleri toplamından bu mal ve hizmetlerin üretimde kullanılan girdiler toplamının çıkarılması sonucu elde edilen değerdir.

Yani GSYİH, belirli bir dönemde -genellikle bir yıl- bir ülkenin ulusal sınırları içinde, üretim faktörlerinin katkısı sonucunda oluşan nihai mal ve hizmetlerinin toplam değerini gösterir. Farklı bir ifadeyle, ülke sınırları içinde yaratılan katma değerlerin toplamı GSYİH olarak ifade ederiz.

Daha da anlaşılabilir olarak: GSYİH, belli bir dönem içinde, bir ülkenin ulusal sınırları içerisinde ister o ülke ekonomik birimleri olsun isterse yabancılar tarafından üretilmiş olsun, üretilen tüm nihai mal ve hizmetlerin para birimi cinsinden değeri şeklinde ifade edilir.

GSYİH hesaplanırken mutlaka mükerrer sayımdan uzak durulmalıdır. GSYİH, sadece cari dönemdeki üretimi içerir. Daha önceden üretilen mal ve hizmetler bu hesaplamaya dahil edilmemelidir.

GSYİH hesaplamasında, üretimin her aşamasında yaratılan katma değerler toplanır, tamamlanmış yani nihai mal ve hizmetlerin parasal değeri toplanır.

Kullanılan hesaplama formülü aşağıda yer aldığı gibidir.

GSYİH = tüketim + yatırım + devlet harcamaları + (ihracat – ithalat)

Piyasa ekonomisine aktarılmayan bazı mal ve hizmet üretimleri GSYİH’da yer almaz. Mesela ev hanımlarının yapmış olduğu dikiş, mutfak, tamir, ütü, ev temizliği gibi ev işlerini ulusal hasıla hesaplarına eklemek zordur. Fakat örneklerde bahsedilen bu işler bir para karşılığında yaptırıldığı takdirde ulusal hasılaya dahil edilirler.

Bununla beraber kayıt dışı bazı ekonomik faaliyetler de GSYİH’nın net bir şekilde hesaplanmasını zorlaştırmaktadır.