SÜLEYMAN KARAKULLUK
Mustafa Çağrıcı hocamızın çevirdiği ve kendisinin bizzet söylediği gibi bu İHYA, Gazali’nin eserinin bir nevi kısaltmasıdır.
Gazâli, bir Şâfii alimdir İmam Gazâlî, Büyük Selçuklu Devleti döneminin büyük İslâm âlimi, mutasavvıfı ve müderrisidir. Farisî asıllı olan Gazâlî, yaşadığı devirde Hüccetü’l-İslâm ve Zeynüddîn lakaplarıyla tanındı.
Bu büyük âlimin ismi Diyanet İşleri kaynaklarında GAZZÂLÎ olarak geçiyor. Ben burada, yaygın olarak bilinen Gazâli’yi tercih ediyorum. 1058-1111 yılları arasında yaşayan Gazâli, İslam dünyasında en çok eser veren alimler arasında ilk sıralarda yer alır. En önemli eseri tabii ki İhya-u Ûlûmiddin’dir.
Erbaş’ın takdim yazısı
4 Ciltlik, şahane bir baskı ve yazımla okuyuculara ulaştıran eserin takdim yazısını Diyanet İşleri Başkanı sayın Prof Dr. Erbaş Hocamız kaleme almış. Hocamızın verdiği bilgilerden yola çıkarak, “Gazzâlî’nin bu eserinde ahlâka dair ortaya koyduğu çağları aşan ufuk verici bilgiler, İslâm dünyasında olduğu kadar Batı ilim ve düşünce dünyasında da zirve yapmış bir kitaptır.”
Muhterem Prof. Dr. Ali Erbaş hocamız şöyle bir pencere açıyor bizlere: “Bu başyapıt, yazıldığı çağın bilgi düzeyini, kültürel yapısını, din ve dünya telakkisini, toplumsal şartlarını dikkate almakla birlikte, sonraki zamanlarda insanlığa rehberlik eden bilgi ve tekliflerle de önemli bir fonksiyon icra etmektedir.”
En çok okunan kitap
İslam dünyasında, Kur’an-ı Kerim’den sonra en çok okunan kitap olarak bilinen İhya’nın, Diyanet İşleri Başkanlığı tarafından yayınlanan bu muhtasarı (kısaltılmış hâli) İslam ahlakı ve pratiğinin en önemli kaynağıdır. Huccetül İslâm Ebû Hâmid Muhammed el-Gazzali’nin baş eserinde, ahlaki konular ağırlıktadır. Ancak tasavvuf, fıkıh, kelâm, felsefe, mantık gibi ilimlere daİr bilgiler de içermektedir. Ayrıca pisikoloji, sosyoloji, iktisat, siyaset, hukuk ve antropoloji gibi konularda da Gazzâli’nin çağları kucaklayan görüşlerini bulmak mümkündür.
Muâmelât konuları
Gâzâlî, bu eserinde genelde muâmelât (insani ve toplumsal ilişkiler) üzerine görüşlerini bildirirken, Selçuklu döneminde artan Batini’lik ve Hasan Sabbah fitnelerinin önüne geçebilmek için uğraş vermiştir.
Gazali’nin bu kitaptaki hükümleri 4 mezhebi kuşatıcı niteliktedir. O yüzden asırlardır bu eser müslümanlara doğru yol göstermiştir. Her evde bulunması gerekir.