Furkan suresinin nüzul sebebi....

Kuranı Kerimin bütün ayetleri ve ayetlerden oluşan sureleri belirli ve somut olan olaylar üzerine inmemiştir. Bazıları geçmiş peygamberleri ve hayatlarını anlatır. Bazı sureler ise iman ve fıkıh meseleleri üzerinde duru. Peki Furkan suresi hangi olay üzerine nazil olmuştur? Furkan suresi neden indirilmiştir? Furkan suresinin neden indirildiğine dair detaylı bilgiler haberimizde yer alıyor. İşte Furkan suresinin nüzul sebebi... FURKAN SURESİ NEDEN İNDİRİLMİŞTİR? Kelbî ve Mukatil diyorlar ki: Bu ayetler Nadr b. Haris hakkında nazil ol­muştur. Zira bu sözleri söyleyen kişi o idi. “Başka bir topluluk da kendisine bu hususta yardım etmiştir.” ifadesiyle de Huveytıb b. Abdüuzza’nın azadlı kölesi Addâs, Amir b. Hadramî’nin kölesi Yesar ve Amir’in yahut Ebu Fükeyhe er-Rû-mî’nin azatlı kölesi Cebr idi. Bu üç kişi Ehl-i Kitap’tan olup Tevrat’ı okuyor ve ondan nakillerde bulunuyorlardı. Müslüman olup da Peygamberimiz (s. a.) on­lara zaman zaman uğrayınca Nadr b. Haris bu sözünü söyledi. Cenab-ı Hak da bu şüpheyi “Onlar haksızlığa ve yalancılığa saptılar” ayetiyle reddetti.

İbni Ebî Şeybe Musannef adlı kitabında, İbni Cerir ve İbni Ebî Hatim Hayseme’den rivayet ediyorlar: Peygamberimiz’e (s. a.):

– Dilersen sana yeryüzünün anahtarlarını ve hazinelerini veririz. Bu ahirette bizim nezdimizdeki nimetlerden hiç bir şey eksiltmez. Dilersen ahirette sana bu iki nimeti bir arada veririz, denildi. Peygamberimiz (s.a.):

– Hayır, bilakis bunu bana ahirette birlikte verin, buyurdu. Bunun üzerine “Allah yüceler yücesidir. O dilerse sana bundan daha hayırlısını verir.” ayeti nazil oldu. Yani hazinelerin arz edilmesi Allah tarafından olmuştur. Peygambe-rimiz’in (s. a.) siyerinde Kureyş liderleri tarafından mal ve zenginlik, liderlik, makam, mülk ve saltanat teklifleri yapıldığı anlatılmaktadır.

İbni İshak, İbni Cerir ve İbnü’l-Münzir İbni Abbas’tan (r. a.) rivayet edi­yorlar: “Utbe b. Rabia, Ebu Süfyan b. Harb, Nadr b. Haris, Ebu’l-Bahteri b. Hi-şam, Esved b. Muttalib, Zem’a b. Esved, Velid b. Mugîre, Ebu Cehil b. Hişam, Abdullah b. Ümeyye, Ümeyye b. Halef, Âs b. Vâil, Münebbih b. Haccac toplan­dılar. Birbirlerine şöyle dediler:

-Muhammed’e gidin. O’nunla konuşun. O’nunla tartışın. O’na mazeret be­yan edin.

Peygamberimiz’e (s. a.) haberci gönderdiler ve O’na:

-Kavmin eşrafı seninle konuşmak için toplandılar, dediler. Rasulullah (s. i. onların yanma geldi. Peygamberimiz’e (s. a.):

– Ya Muhammedi Biz sana mazeret beyan etmek için haberci gönderildik. Sen bu sözü mal talep etmek için getirdiysen sana mallarımızdan mal veririz. Şeref istersen seni lider ederiz. Eğer mülk istersen seni başımıza melik yapa-nz. dediler.

Peygamberimiz (s. a.) şöyle cevap verdi:

-Sizin bu söylediklerinizle benim ne ilgim var? Ben bu mesajı size ne mal­larınızı, ne sizin içinizde şerefli olmayı, ne de sizin üzerinize melik olmayı talep ederek getirmedim. Ancak beni size Allah rasul olarak gönderdi. Bana kitap in­dirdi. Bana size müjdeleyici ve uyarıcı olmamı emretti. Ben de size Rabbimin mesajını ilettim, size nasihatte bulundum. Benim getirdiğim şeyi kabul ederse­niz bu sizin dünya ve ahiretteki nasibinizdir. Bunu reddederseniz Allah benim­le sizin aranızda hüküm verinceye kadar sabrederim.

Onlar da Peygamberimiz’e (s. a.) şöyle dediler:

– Ya Muhammedi Eğer sen bizim sana arz ettiğimiz şeylerden hiçbirini ka­bul etmezsen Rabbinden niyazda bulun da söylediğin şeylerde seni tasdik ede­cek, senin namına bizimle görüşecek bir melek göndersin. Rabbinden sana cennetler, altın ve gümüşten köşkler vermesini iste. Böylece biz iddia ettiğin gi­bi hakikaten rasul isen senin faziletini ve Rabbinin nezdindeki mertebeni bile­lim.

Rasulullah (s. a.) onlara şöyle dedi:

– Ben bunu yapmam. Ben bunu Rabbinden isteyecek kimse değilim. Ben size bunun için gönderilmedim. Beni Allah ancak müjdeleyici ve uyarıcı olarak gönderdi.

Bunun üzerine Allah bu konuda bu ayeti indirdi.

Vahidî ve İbni Cerir İbni Abbas’tan (r.a.) naklediyorlar: Müşrikler Rasulul-lah’ı (s.a.) fakirlikle ayıpladıkları zaman ve “Bu ne biçim peygamber ki yemek yiyor, çarşılarda geziyor?” dedikleri zaman Rasulullah (s.a.) üzülmüştü. Bunun üzerine bu ayet nazil oldu: “Biz senden önce hiçbir peygamber göndermedik ki, onlar yememiş, çarşılarda gezmemiş olsunlar.”

İbni Cerir, İbni Abbas’tan (r.a.) naklediyor: Übeyy b. Halef Peygamberi-miz’in (s.a.) yanına gelir, meclisinde bulunur, Ukbe b. Ebî Muayt onu bundan menederdi. Bunun üzerine “O gün zalim ellerini ısıracak.” ayeti indi.

Bir başka rivayete göre: Ukbe b. Ebî Muayt Peygamberimizin (s.a) mecli­sinde sık sık bulunurdu. Ukbe Peygamberimizi (s.a) ziyafete davet etti. Pey­gamberimiz (s.a.) kelime-i şehadeti söylemedikçe yemeğini yemekten imtina et­ti. Bunun üzerine Ukbe kelime-i şehadet getirdi. Übeyy b. Halef Ukbe’nin ar­kadaşı idi. Übeyy Ukbe’yi azarladı. Ona:

– Dininden mi döndün? dedi. Ukbe:

– Hayır, ancak benim evimde olduğu halde benim yemeğimi yemekten im­tina etti. Ben de O’ndan utandım. Kelime-i şehadet getirdim, dedi. Bunun üze­rine Übeyy:

– O’na gidip, ensesine basmadıkça ve yüzüne tükürmedikçe senden razı ol­mayacağım, dedi.

Ukbe Peygamberimiz’i (s.a.) secde ederken buldu. Übeyy’in dediğini yaptı. Bunun üzerine Peygamberimiz (s.a.):

– Ben Mekke’den çıkarken başın kılıçla uçurulmuş olarak seninle karşıla­şayım, dedi.

Ukbe Bedir Günü esir düştü. Peygamberimiz (s.a.) Hz. Ali’ye onu öldürme­sini emretti. Hz. Ali de onu öldürdü. Uhud’da mübareze esnasında Übeyyi ya­raladı. Übeyy Mekke’ye döndü: “Ne olaydı, keşke ben de peygamberle beraber hak yolu tutsaydım.” diyerek Mekke’de öldü.

Dahhak diyor ki: Ukbe Rasulullah’ın (s.a.) yüzüne tükürdüğü zaman tük-rüğü yüzüne döndü, tükrük iki parçaya bölündü, Ukbe’nin yanağını yaktı. Bu­nun izi ölünceye kadar yanağında kaldı.

“Kafirler: Kur’an Muhammed’e toplu halde bir defa da indirilmeli değil miydi” dediler. 32. ayetin nüzul sebebi ile ilgli İbni Ebî Hatim, Hakim -sahihtir kaydıyla- ve Ziya el-Makdisî el-Muhtâra kitabında İbni Abbas’tan (r.a.) nakle­diyorlar:

Müşrikler: Eğer Muhammed (s.a) iddia ettiği gibi peygamber ise Rabbi ni­çin ona işkence ediyor? Kur’an’ı ona bir defada indiremez mi? ona bir-iki ayet indiriyor, dediler. Bunun üzerine Cenab-ı Hak “Kâfirler: Kur’an Muhammed’e toplu halde bir defada indirilmeli değil miydi? dediler.” ayetini indirdi.

“Onlar seni gördükleri zaman…” 41. ayetin, Ebu Cehil hakkında nazil ol­duğu rivayet edilmiştir. Çünkü Ebu Cehil arkadaşlarıyla birlikte Peygamberi-miz’in (s.a.) yanına uğramış ve alaylı bir tarzda: “Allah’ın rasul olarak gönder­diği bu mudur?” demişti.

“Onlar Allah’la birlikte başka bir ihal edinip kulluk etmezler” 68. ayetin nüzul sebebi ile ilgili, Buharî ve Müslim İbni Mes’ud’dan (r.a.) rivayet ediyor­lar: Rasulullah’a (s.a.) sordum:

– Hangi günah daha büyüktür? Buyurdular ki:

– Seni yarattığı halde Allah’a eş koşmandır.

– Sonra hangisidir? dedim. Buyurdular ki:

– Seninle birlikte yemek yiyecek korkusuyla evlâdını öldürmendir.

– Sonra hangisidir? dedim. Buyurdular ki:

– Komşunun hanımıyla zina etmendir. Bunun üzerine Cenab-ı Hak “Onlar Allah’la birlikte bir başka ilâh edinip ona kulluk etmezler.” ayetini indirdi.

Buharî ve Müslim İbni Abbas’tan (r.a.) naklediyorlar: Şirk ehlinden bazı kimseler adam öldürdüler ve bu hususta ileri gittiler. Zina ettiler ve bu husus­ta da aşırı gittiler. Sonra Hz. Muhammed’e (s.a.) gelip:

– Senin söylediğin ve davet ettiğin şey gayet güzeldir. Yaptığımız bu dav­ranışlara kefaret olacak şeyi bize büdirsen? dediler. Bunun üzerine “Onlar Al­lah’la birlikte bir başka ilâh edinip ona kulluk etmezler.” ayeti nazil oldu. Ay­rıca “De ki: Ey kendi nefislerinin aleyhine aşın giden kullarım!” (Zümer, 39/53) ayeti indi.

“Ancak tevbe eden, iman eden…” 70. ayetin nüzul sebebi ile ilgili,Buharî ve başkaları İbni Abbas’tan (r.a.) rivayet ediyorlar: Furkan Suresi’nin “Onlar Allah’la birlikte bir başka ilâh edinip ona kulluk etmezler. (Ölümü) hak edenler dışında Allah’ın haram kıldığı cana kıymazlar.” ayeti inince Mekke’li müşrik­ler: “Biz haksız yere cana kıydık ve Allah’la birlikte başka ilâha taptık, fuhuş da işledik.” dediler. Bunun üzerine: “Ancak tevbe edenler bunun dışındadır.” ayeti indi.