Fransa'nın Pasifik Büyükelçisi Veronique Roger-Lacan, geçen hafta Yeni Kaledonya'nın bağımsızlık yanlısı hükümeti ile Fransa hükümeti arasında heyetin "protokol ve prosedür" esasları konusunda yaşanan anlaşmazlığın aşıldığını açıkladı.
Devam eden 53. Pasifik Adaları Forumu (PIF) Zirvesi'nde konuşan Roger-Lacan, Pasifik Ada ülkelerinden Yeni Kaledonya'ya gönderilmesi planlanan "Troyka misyonu"nun bir "bilgilendirme görevi" üstleneceğini ancak heyetin ziyaretinin ne zaman yapılacağının ve süresinin henüz kararlaştırılmadığını belirtti.
Roger-Lacan, heyetin ziyaret zamanının Yeni Kaledonya hükümeti ve Fransa devleti tarafından ortaklaşa kararlaştıracağını kaydetti.
- Misyonun ziyareti ertelenmişti
Yeni Kaledonya'da son 3 ayda yaşanan olayları soruşturmak üzere Pasifik ülkelerinden bir misyon gönderilmesi planlanmıştı. Ancak PIF Zirvesi'nden önce gitmesi planlanan misyonun ziyareti "protokol ve prosedür" anlaşmazlığı nedeniyle iptal edilmişti.
Yeni Kaledonya Kongresinin bağımsızlık yanlısı Başkanı Roch Wamytan, ziyaretin ertelenmesinin "Fransa'nın Forum heyetine kendi programını dayatmaya çalışmasından kaynaklandığını" belirtmişti.
Fransız yetkililerin Troyka misyonunu, Ada'nın bağımsızlık yanlısı hükümet başkanı olmadan karşılamak istemesine de tepki gösteren Wamytan ayrıca, Fransa'nın Pasifik Büyükelçisi Veronique Roger-Lacan’ın misyona ilişkin sözlerini de "Fransa'yı Ada'nın sorumlusu gibi gösterdiği" için eleştirmişti.
- Fransa Yeni Kaledonya'da bağımsızlık yanlılarını bastırmaya çalışıyor
Fransa'nın, 17 bin kilometre uzağındaki kolonisi Yeni Kaledonya'da bağımsızlık yanlıları ile 1998'de imzaladığı anlaşmaya aykırı olarak yerli halkın seçimlerdeki etkisini azaltacak bir reformu hayata geçirme girişimi tepkiyle karşılanmıştı.
Yeni Kaledonya'nın yerli halkı Kanakların aylarca süren barışçıl protestolarına rağmen Fransız hükümeti anayasal reformu hayata geçirmekte ısrarcı olmuş ve tasarının mayıs ayında Ulusal Mecliste onaylanması üzerine tepkiler büyümüştü.
Fransız yönetimi, 13 Mayıs'ta harekete geçen bağımsızlık yanlılarını bastırmak için Ada'ya 3 bine yakın güvenlik gücü sevk etmişti.
Fransız güçlerinin Ada'daki bağımsızlık yanlılarına yönelik operasyonları sürerken, 13 Mayıs'tan bu yana 11 kişi hayatını kaybetmiş, yüzlerce kişi yaralanmıştı.
BM Raportörleri, Ada'da son 3 ayda keyfi gözaltılar dahil 2 bin 235 Kanak'ın tutuklandığını, 500'den fazla da kaybolma vakası yaşandığını bildirdi.
- Yerli halk anayasal reforma karşı
Yeni Kaledonya'nın yerli halkı Kanaklar, Fransız hükümetin söz konusu anayasal reform girişimini 1998'de imzalanan Noumea Anlaşması'na aykırı buluyor.
Anayasal değişiklik tasarısı ile hükümet, en az 10 yıldır Ada'da yaşayan Fransızların yerel seçimlerde oy kullanmasının yolunu açıyor.
Yeni Kaledonya, 1998'de Noumea Anlaşması ile özerklik statüsü kazanmış ve anlaşmada yerli halkın kendi topraklarında azınlık statüsüne düşmesini önlemek için oy kullanma hakkı, 1998'den önce Ada'da ikamet eden kişiler ve onların çocuklarıyla sınırlandırılmıştı.
Tepkiler üzerine Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Fransız Ulusal Meclisinden geçen ancak henüz Senatoda oylanmayan anayasal reformu askıya almış ancak geri çekmemişti.
Ada'daki Fransız seçmenlerin sayısını artıracak anayasal reformun yürürlüğe girebilmesi için Fransız Parlamentosu'nun iki kanadının bir arada toplandığı Kongre'de kabul edilmesi gerekiyor.