Eski düşmanlar yeni sayfa açıyor: Biden Vietnam'a gidiyor

ABD ve Vietnam, iki eski düşman ülke. 1955'te başlayan ve 21 yıl süren Vietnam Savaşı'nda, iki taraf da kayıplar verdi.

Şimdi bu iki ülke, yeni bir dönemin kapısını aralıyor. Bunun son göstergesi, ABD Başkanı Joe Biden'ın, Vietnam ziyareti.

İstanbul Medeniyet Üniversitesi Dr. Öğretim Üyesi Kadir Temiz, bu ziuarete ilişkin şu değerlendirmeyi yapıyor:

"Bugün Biden hükümeti Vietnam'la ilişkileri diplomatik olarak bir üst seviyeye çıkartarak bunu stratejik kapsamlı ortaklığa ilerletmek istiyor. Kanaatimce bunun en önemli sebebiyse Güney Çin Denizi'nde ortaya çıkan problemler."

Pekin yönetimi Biden’ın Vietnam temaslarını dikkatle izliyor.

Vietnam-ABD ilişkilerinin Çin’in çevrelemesine dönüşme ihtimali, Pekin için bir ulusal güvenlik meselesi olarak görülüyor.

Çin'in sınır komşusu Vietnam, Pekin'in Güney Çin Denizi'ndeki Spratly ve Paracel adaları üzerindeki hak iddialarına itiraz ediyor.

Çin Sahil Güvenliği Vietnam'ın petrol ve doğalgaz sondaj çalışmalarını ve Vietnam balıkçı gemilerini engelliyor.

İstanbul Medeniyet Üniversitesi Dr. Öğretim Üyesi Kadir Temiz, ''Tabii ki rekabet sadece Güney Çin Denizi’nde değil, 'Vietnam kalkınma modeli' çerçevesinde düşündüğünüzde Vietnam, Çin'e karşı yavaş yavaş alternatif bir güzergah tedarik zinciri olma yolunda ilerliyor. Teknoloji ve özellikle enerji güzergahları düşünüldüğünde Vietnam, Çin’e bir alternatif olarak düşünülüyor." diyor.

Vietnam ise, Çin’e karşı ABD’den destek arayışında.

ABD'nin de Vietnam’ı küresel tedarik zincirinde Çin’e alternatif haline getirmek istediği belirtiliyor.

Vietnam Savaşı veya İkinci Çinhindi Savaşı, Doğu Bloku ülkeleri olan Kuzey Vietnam, Çin ve Sovyetler Birliği ile ABD ve ABD destekçisi anti-komünist Güney Vietnam arasında yaşanan savaştır. Kore Savaşı'ndan sonra Soğuk Savaş'ın ikinci sıcak çatışması olmuştur. ABD, 1963-1973 yılları arasında savaşa dâhil olmuş ve 60.000 kadar asker kaybetmiştir. ABD kamuoyu, savaşa girilmesini sorgulamış ve savaştan sonra Anti-Amerikancılık yükselmiştir.

ABD ordusu savaş sırasında işkence, tecavüz, toplu infaz, sivillerin öldürülmesi ve kimyasal silah kullanmak gibi pek çok savaş suçu işlemiştir.

Vietnam 1,5 milyon yurttaşını ve zehirlenme sonucu topraklarının 3'te birini kaybetmesine rağmen savaştan galip çıktı. Amerikalılar ise bölgede 58 bin ölü bırakırken, savaş sonrası Vietnam'dan ülkelerine dönen askerlerin önemli bir kısmı da intihar ederek yaşamlarına düşman kurşunlarıyla değil de kendi elleri ile son verdiler.

Amerika ayrıca savaş boyunca, çoğunluğu uçaksavar ateşiyle düşürülen 10 bine yakın hava aracını yitirdi. Buna karşılık Kuzey Vietnam'ın kaybı 150 civarındaydı. Vietnam Savaşının başlangıcında Çin-Sovyet ilişkilerinin düzeleceği varsayılıyordu.

Fakat algı farklılıkları ilişkilerin daha da bozulmasına sebep olmuştur. Sovyet-Çin farklılıklarının derinleşmesi, çok kutupluluğu güçlendirerek yumuşama sürecinin hızlanmasına sebep olmuştur. Böylece, ABD'nin Vietnam'ı bölme planı suya düşerken, Kuzey Vietnam ve Güney Vietnam 1975 yılında birleştiler