Toplantıda esasları belirlenen yönetmeliğe göre, elektrikli scooter tanımı karayolları trafik kanununa eklenecek. Trafik kurallarını ihlal eden elektrikli scooter kullanıcılarına trafik cezası uygulanabilmesinin önü açılırken, paylaşımlı elektrikli scooter işletmeciliği yapan firmalar ise faaliyet izin belgesi almadan çalışamayacak. Henüz taslak olan yönetmeliğin, önümüzdeki yıl yürürlüğe girmesi bekleniyor
Dünyada olduğu gibi Türkiye'de de elektrikli scooter sayısı her geçen gün artıyor. Bu araçların kullanımında paylaşımlı modeller büyük yer tutuyor. Dünyadaki toplam paylaşımlı elektrikli scooter sayısı 800 bin adedi bulurken, Türkiye'de ise bu sayı 35 bin adet olarak açıklanıyor.
İstanbul, Ankara, İzmir, Eskişehir, Gaziantep, Yalova, Hatay, Bursa, Antalya, Mersin, Muğla, Kahramanmaraş ve Kocaeli Türkiye'de paylaşımlı elektrikli scooter kullanımının gerçekleştiği iller olarak öne çıkarken, Türkiye'de bugüne kadar yapılan toplam 10 milyon paylaşımlı elektrikli scooter yolculuğunda kat edilen mesafe 15 milyon kilometreyi buluyor.
Fakat, dünyanın önemli merkezlerinin aksine elektrikli scooterların Türkiye'de yasal düzenlemesinin olmaması, bir takım güvenlik sorunlarını da beraberinde getiriyor.
Bu doğrultuda, Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı koordinasyonluğunda paylaşımlı elektrikli scooter firmaları ve ilgili kamu otoritelerinin katılımı ile Mikro Hareketlilik Ortak Akıl Toplantısı gerçekleştirildi.
Toplantıda, elektrikli scooterların yasal düzenlemesi için esaslar belirlendi. Mevcut mevzuatlarda resmi tanımı olmayan elektrikli scooterları kimlerin kullanabileceği ve bu hizmeti vermek isteyenlerde ne gibi şartlar aranacağı masaya yatırıldı.
TRAFİK KURALI GETİRİLDİ
Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Adil Karaismailoğlu'nun liderlik ettiği toplantıda açıklanan düzenlemenin öne çıkan başlıkları şu şekilde sıralandı;
1) Elektrikli scooterların azami hızı saatte 18 km olacak.
2) Bu araçlar, otoyol, şehirlerarası yollar ve azami hız sınırı 50 km/s üzerinde olan karayollarında kullanılamayacak.
3) Elektrikli scooter kullananlarda 18 yaş sınırı aranacak. 16-18 yaş aralığındakilere ise M ve A1 ehliyetine sahip olmak koşulu ile izin verilecek.
4) Birden fazla kişi elektrikli scooter kullanamayacak.
5) Bu araçlarda kişisel eşya haricinde eşya/yük taşınamayacak.
6) Bu araçların yayaları ve dezavantajlı grupları (engelli/yaşlı) tehlikeye sokmasına izin verilmeyecek.
7) Elektrikli scooterların toplu taşıma araçları ile entegre olacak şekilde kullanımı sağlanacak.
8) Kask, dizlik, reflektör, ceket gibi koruyucu ekipman kullanımı teşvik edilecek.
9) Elektrikli scooterların belirli bölgelere yığılmasının önüne geçilecek.
10) Kamu düzenini bozmayacak ve gürültü kirliliği oluşturmayacak şekilde kullanım sağlanacak.
Ayrıca, elektrikli scooter tanımının karayolları trafik kanununa ekleneceği de toplantıda ele alınan konulardan biri olurken, bu sayede trafik denetimlerinin gerçekleştirilebileceği belirtildi.
Yönetmeliğin esaslarının belirlendiği toplantıda, elektrikli scooterların şehir içi yollarda eğer bisiklet yolu yoksa sağ şeritten gidebilecekleri kaydedilirken, yapılan düzenleme ile birlikte trafik kurallarını ihlal eden elektrikli scooter kullanıcılarına trafik cezası uygulanabilmesinin önünün açıldığı da paylaşıldı.
YETKİ BELGESİ OLMAYAN İŞLETEMEYECEK
Toplantıda, paylaşımlı elektrikli scooter işletmeciliği yapan firmalar için belirlenen şartlar da açıklandı. Buna göre, Türkiye'de faaliyet izin belgesi almayan firma artık elektrikli scooter kiralayamayacak.
İzin belgesi almak için de firmalarda 500 bin TL sermaye, en az 2 bin adet elektrikli scootera sahip olma, internet sitesi ve mobil uygulama bulundurma, sunucuların Türkiye'de bulunması ve kalite belgesi gibi şartlar aranacak. Yerlilik oranı yüzde 30 olan firmalarda ise en az bin adet scooter bulundurma şartı aranacak. Söz konusu şart için ilerleyen yıllarda yerlilik oranı yüzde 50'ye çıkarılacak.
Öte yandan, düzenleme ile paylaşımlı elektrikli scooter işletmelerinin tekelleşmesi, firmanın bir bölgede sahip olabileceği en fazla scooter sayısı ve yasaklı bölgeleri belirleme yetkisi UKOME veya İl Trafik Komisyonu'na veriliyor. Bu kapsamda, il nüfus kriterlerine göre, 'bölgenin nüfusu/250' toplam kapasitesini aşmayacak şekilde kullanım izni verilecek.
Üniversite ve havalimanı gibi yerlerde ise şehirler için alınacak izinler haricinde elektrikli scooter kullanımı serbest olacak ve bu araçların işletilebilmesine izin verilecek.
Öte yandan, elektrikli scooterların taslak yönetmeliğe 'e-skuter' olarak girmesi de dikkat çekti.
'3 MİLYON KİŞİ KULLANIYOR'
Toplantıda önemli mesajlar veren Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Adil Karaismailoğlu, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ve İç İşleri Bakanlığı ile yapılacak görüşmeler sonucunda mevzuatın sonuçlanacağını söyledi. Bakan Karaismailoğlu, söz konusu düzenlemenin yürürlüğe gireceği tarih konusunda kesin bilgi vermezken, önümüzdeki yılın ilk yarısında sürecin tamamlanabileceğinin sinyalini verdi.
Taşıt sayısında son 18 yıldaki yüzde 164’lük artışın beraberinde ulaşım, trafik gibi sorunları da getirdiğini kaydeden Bakan Karaismailoğlu, "Türkiye’de 35 bin e-scooter, 3 milyonu aşkın vatandaş tarafından kullanıyor. Özellikle pandemi döneminde, alternatif ulaşım araçlarına olan talep ve bu araçların trafikte varlığı hızla arttı. Biz de günün şartlarına ve beklentilere uygun, yenilikçi bir hareketlilik sistemi oluşturmak amacıyla çalışmalarımıza hız verdik" dedi.
'HEDEF DÜNYADA REKABETÇİ AKILLI ULAŞIM SİSTEMİ'
Mikro hareketlilik araçlarının gürültüsüz olmalarının yanı sıra, karbon emisyonu açısından çevre dostu sistemler olarak dikkat çektiğini kaydeden Ulaştırma ve Altyapı Bakanı, "Bu araçlar, trafik ve otopark yoğunluğunu da azaltıyor. Ayrıca, bu araçların kullanımıyla, dünyada yıllık 1.7 milyar ton karbon emisyonunun önüne geçildiği tespit edildi. Tüm bu çalışmalar sonucunda, ulaşım hatlarımızda, yol kapasitemizin ve enerjinin verimli kullanılması ile seyahat sürelerinin ve çevreye verilen zararın azaltılması, hareketliliğin sağlanması ile birlikte trafik güvenliğinin artırılması şeklinde vizyon belirledik. İşletmeciler arasında rekabetin sağlanması ve yeniliklerin teşvik edilmesi, etkin, verimli ve çözüm odaklı bir mikro hareketlilik sistemini oluşturmak istiyoruz" diye konuştu.
Akıllı ulaşım sistemlerinin ülke genelinde entegrasyonunun sağlanması yoluyla idari ve teknik mevzuatın geliştirildiği bilgisini de veren Karaismailoğlu, "Ana hedefimiz, küresel düzeyde rekabetçi akıllı ulaşım sistemleri kurmak. Mikro hareketlilik araçlarının henüz araç tanımları yapılmadı. Bununla birlikte, yer yer yaya ve araç trafiği ile uyuşmazlıklar yaşanıyor. Emniyet önlemlerinin yanında araç ve şirketlerin lisanslarının olmaması sorunuyla karşı karşıyayız. Bu araçların kullanımı ile ilgili engellerin aşılması için, kamu-özel sektör iş birliği önemli. Bir yönetmeliğin hazırlanması için, e-scooterlarla ilgili araç tanımlamalarının yapılması, yetki belgesi ve şartlarının belirlenmesi, araçların kullanım şartlarının tespit edilmesi, veri güvenliğinin sağlanması, yükümlülük ve hakların belirlenmesi gerekiyor" ifadelerini kullandı.
TCDD 'ÇUF ÇUF' İLE SCOOTER İŞİNE GİRİYOR
Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Adil Karaismailoğlu, TCDD'nin de elektrikli scooter geliştirdiğinin bilgisini paylaştı. 'Çuf Çuf' isimli elektrikli scooterların ilk etapta istasyonlarda hizmet vereceğini belirten Bakan Karaismailoğlu, elektrikli scooter için TCDD'nin yerli girişimlerden hizmet satın aldığını açıkladı.
Sirkeci Garı'ndaki toplantının ardından bir araya geldiğimiz Bakan Karaismailoğlu, bir dönem Türkiye pazarına gireceği konuşulan dünyanın büyük elektrikli scooter şirketleri ile ilgili de konuştu.
Henüz yasal düzenleme olmadığı için yurtdışında hizmet veren paylaşımlı elektrikli scooter şirketlerinin bakanlığa başvuruda bulunamayacaklarını belirten Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Adil Karaismailoğlu, toplantıda hazırlanan düzenlemenin yasallaşması ile birlikte bu durumun değişeceğini ve yurtdışındaki firmaların da gerekli şartları yerine getirmeleri ile Türkiye'de hizmet verebileceklerini kaydetti.
Bakan Karaismailoğlu, elektrikli scooterlara plaka uygulamasının şimdilik düşünülmediğini, fakat sicil ve şase numarası gibi takip mekanizmalarının geliştirileceğini de söyledi.
Ulaştırma ve Altyapı Bakanı, Anadolu kentlerinde hizmet vermek isteyen paylaşımlı elektrikli scooter işletmecilerinde aranacak en az scooter sayısının, ilerleyen dönemde 2 binin adedin altına çekilebileceğini de sözlerine ekledi.