Türk ordusunun denetimini ÖSO ile birlikte yürüttüğü Suriye'nin Mare kentinde DEAŞ'lıları yeniden hayata kazandırabilmek için cesur bir projeye start verildi. Burada kurulan aşırılıkla mücadele merkezinde, DEAŞ militanlarını 'tedavi etmeye' çalışıyor. Fransız haber ajansı AFP ve İngiliz BBC merkezi görüntüledi ve eğitime tabi tutulan eski militanlarla görüştü. Kasım ayında kurulan merkezin resmi adı Suriye Köktenci İdeolojiyle Mücadele Merkezi.
100 eski terörist
Merkezde yaklaşık 100 eski terörist kalıyor. Kurumun kurucularından Hüseyin Nasır, merkezin ortaya çıkışını güvenlik ihtiyacıyla açıklıyor: Bu merkezi kurduk çünkü DEAŞ'ın çöküşünden sonra Halep'in kuzey bölümlerinden birçok savaşçı geliyor ve bu kişiler güvenlik problem yaratıyor. Merkezde kalanlardan bazıları gönüllü olarak programa katılım sağlarken bazıları ise hapis cezalarıyla birlikte burada terapi görüyor. Nasır, tedavi sürecinin altı aya kadar sürdüğünü, gerekirse uzatıldığını belirtiyor.
İslam hukuku dersi
Merkezdeki yönetici, avukat ve doktorlar isyancıların kurduğu mahkemelerle ortak çalışıyor. Nasır, mahkemelere, bu kişilerin topluma uyum sağlayıp sağlayamayacaklarına dair bilgi aktarıldığını belirtiyor. Merkezde hem grup terapileri hem de kişisel terapiler uygulanıyor; İslam hukuku, insan hakları ve psikoloji gibi dersler veriliyor.
3 gruba ayrıldılar
Eski DEAŞ'lı teröristler merkezde 3 gruba ayrılmış durumda:
1- Kısa dönemli DEAŞ militanları
2- Yoğun olarak çatışmaya girenler
3- Yabancı militanlar.
Turuncu tek tip kıyafet
Uzun kollu turuncu gömlekler ve siyah yelekler giydirilen eski cihatçılar, kendilerine İslam hukuku hakkında kendilerine soru soran din adamı Şeyh Muhammed el Mahmud'u dinliyor. Hiçbiri cevap veremeyince, "Bu soruların yanıtlarını bile bilmiyorsanız niye DEAŞ'a katılıp insanlara İslam'a zorladınız?" diye soruyor.
MERKEZDE KALANLAR ANLATIYOR
'Eski hayatıma dönmek istiyorum'
2014 yılında DEAŞ'a katılan, 23 yaşındaki Rakkalı Muhammed Hac Ahmed merkezde kalanlardan biri. Ahmed, "Bir İslam devleti kurmayı hayal ediyordum. Ama şimdi aldığımız eğitimle bir zamanlar inandığımız şeyin neden yanlış olduğu konusunda aydınlanıyoruz. Buradan ayrılınca belki bir iş kurarım, eğitimime devam ederim. Belki de Avrupa'ya giderim."
'Mars'tan gelmedim'
Başka bir eski militan, 26 yaşındaki Iraklı Abdülkadir Derviş ise DEAŞ'a katılmış olsa da Mars'tan gelmediğini söylüyor: Başta amacım İslam'ın zaferiydi ama belli bir süre sonra sivil hayatıma, topluma, akrabalarıma, çocuklarıma dönmeyi düşündüm. Ben toplumun önemli bir parçasıyım. Her ne kadar DEAŞ'a katılmış olsam da bir taştan ya da Mars'tan gelmedim.
'Suçlu hissediyorum'
2016 yılında Türkiye üzerinden Suriye'ye geçen Ukraynalı Gazimetov ise DEAŞ'ın katliamlarının ardından örgütten kaçmaya karar verdiğini söylüyor: Kendimi bunlardan dolayı suçlu hissediyorum. Tabii ki sosyalleşmek ve sivil hayatıma dönmek istiyorum. Bu hayatı hayal ediyorum.
Tedavi süresi 6-12 ay arası
Okulda kalanlar arasında Kafkaslar'dan, Özbekistan'dan, Ukrayna'dan, Tunus'tan, Irak ve diğer ülkelerden gelip örgüte katılanlar var. Merkezin direktörü Hüseyin Nasır, militanların burada bir yıldan fazla kalmayacağını söylüyor. Nasır "Merkezin amacı buradaki DEAŞ üyelerinin aşırılıkçı ideolojilerini yenmek, ayrıldıklarında güvenliklerini ve sivillerle birlikte yaşayabileceklerini garanti altına almak" diyor.