Dayton Anlaşması Nedir?

Dayton Anlaşması,Bosna Savaşı'nın sona erdirilmesi ve barışın tesis edilmesi amacıyla, 14 Aralık 1995 tarihinde ABD'nin Ohio eyaletindeki Dayton kentinde imzalanan bir anlaşmadır. Bu anlaşma, Bosna-Hersek, Hırvatistan ve Federal Yugoslavya (Sırbistan ve Karadağ'dan oluşan) arasında gerçekleşen çatışmaları sona erdirmek ve barışı sağlamak için bir çerçeve oluşturdu. Dayton Anlaşması'nın imzalanması, Bosna Savaşı'nın resmi olarak sona erdiği tarihi işaret etmektedir.

Dayton Anlaşması'nın temel özellikleri aşağıdaki gibi sıralanabilir:

Bosna-Hersek'in Yapısı: Anlaşma, Bosna-Hersek'i üç entiteye ayırdı: Boşnak-Hırvat Federasyonu, Sırp Cumhuriyeti ve Brčko Bölgesi. Bu entiteler kendi içişlerine sahip oldu ve bu yapı, etnik grupların temsilini içeriyordu.

Askeri ve Güvenlik Düzenlemeleri: Anlaşma, savaşın sona erdirilmesi ve güvenliğin sağlanması için askeri düzenlemeler içeriyordu. NATO, IFOR (Uluslararası Güç-Implementasyon Gücü) ve sonrasında SFOR (Stabilizasyon Gücü) olarak adlandırılan bir askeri güç, anlaşmanın uygulanmasını denetledi.

Saraybosna Statüsü: Anlaşma, Saraybosna'nın Bosna-Hersek'in başkenti olarak kalmasını sağladı. Şehir, Boşnaklar, Sırplar ve Hırvatlar arasında paylaşıldı.

İnsan Hakları ve Savaş Suçları: Anlaşma, savaş suçlarına karışan kişilerin yargılanması ve insan haklarının korunması için düzenlemeler içeriyordu. Uluslararası Ceza Mahkemesi'nin (ICTY) kurulması, savaş suçları davalarının ele alınmasında önemli bir adımdı.

Dayton Anlaşması'nın imzalanması, Bosna-Hersek'te resmi olarak barışın sağlandığı bir döneme işaret etti. Ancak, anlaşma bazı eleştirilere de maruz kaldı, çünkü etnik bölünmeyi teşvik ettiği ve uzun vadeli sürdürülebilir barışa yönelik sorunları içerdiği gerekçeleriyle eleştirildi. Bosna-Hersek, Dayton Anlaşması'nın ardından etnik bölünmeye dayalı karmaşık bir siyasi yapıyla karşı karşıya kaldı ve bu durum ülkenin iç siyasetini etkilemeye devam etmektedir.