Kleptomani, kişinin ihtiyacı olmasa da çalma dürtüsüne karşı koyamadığı bir durum olarak tanımlanıyor. En çok kontrol sorunu yaşayan ve dürtüselliği yüksek olan kişilerde ortaya çıkıyor. Erken çocukluk ile ergenlik döneminde de oldukça sık rastlanan çalma dürtüsü ise farklı nedenlerle ortaya çıkabiliyor. Uzman Klinik Psikolog/Çocuk ve Ergen Psikoloğu Aybeniz Urhan ile çocuk ve ergenlerde kleptomaniyi konuştuk.
Çocuklar neden çalar?Erken çocukluk döneminde, daha ben merkezli olduğu zamanlarda çocuklar, paylaşımda zorlanır ve beğendikleri birçok nesnenin kendilerinin olmasını isteyerek bu tür davranışlar sergiler. Bu noktada çocuk yaptığının izinsiz alma /çalma olduğunun farkında değildir. Yaklaşık 4-5 yaşlarından sonra ise çocuklarda "benim" ve "senin" kavramlarının yavaş yavaş oturduğunu gözlemleriz. İlkokul çağlarına geldiğinde çocuk artık bu kavramların farkında olduğundan dolayı kendisine ait olmayan bir nesneyi almaması gerektiğinin farkındadır fakat dürtüsüne karşı koymakta zorlanabilir.
Aslında buradaki temel sorunun dürtü kontrol sorunu olduğunu söyleyebiliriz. Çocuklar dürtülerini engellemekte zorlanır. Çoğunlukla utanç duydukları için de yardım isteyemezler. Bir ya da birden fazla bu davranışı gösteren çocuklar bir sorun yaşanmadığını gözlemlerse, çalma eylemini tekrarlayabilirler. Bu davranışı yaptıktan sonra itiraf etmede zorlandıkları için aslında yanlış olduğunu bildikleri halde tekrarlayabilirler.
Çocuklarda çalma davranışı kaç yaşında başlayabilir?4-5 yaşından küçüklerde oyuncak alma verme ya da nesneleri izinsiz alma davranışını çalma davranışı olarak adlandırmıyoruz. Çünkü bu yaşlarda aslında çocuklarda mülkiyet ve aidiyet kavramı henüz oluşmamış durumda. Bu yaştaki çocuklar daha ben merkezci olarak adlandırılıyor. 4-5 yaşından sonra çocuklarda beğendikleri şeyleri dürtüsel olarak, sonrasını düşünmeden alma davranışlarını gözlemleyebiliyoruz. "Çok beğendim bende olsun istedim, çok beğendim izin istemeden kendime aldım" gibi cümleleri de duyabiliyoruz sorguladığımız zamanlarda.