Çin ve Rusya'dan gelen koronavirüs aşılarının güvenilir olup olmadığı tartışma konusu. Koronavirüs aşıları geliştirme çabaları noktasında ABD'den sert eleştiriler alan iki ülke olan Çin ve Rusya, aşılama yarışında işbirliğini artırıyor. Hatta Endonezya hızlı acil durum kullanımını arttığı için Birleşik Arap Emirlikleri sağlık çalışanlarını, öğretmenleri ve havaalanı personelini Çin'den gelen aşılarla ile aşılamaktadır. Peki Çin ve Rusya'dan gelen aşılar güvenilir mi? Etkisi ne kadar sürer? Merak edilen soruların cevabı bu haberde.
Dünya Sağlık Örgütü'ne göre, dünya çapında 3. Aşama denemelerine ulaşan dokuz aşı adayından dördü Çinli. Ve Ağustos ortasında Rusya, Sovyet uydusundan sonra Sputnik V adlı bir aşıyı ilk tescil ettiren kişi olarak manşetlere çıkmıştı.
Uzmanların bildirdiğine göre, Çin'de askeri kullanım için onaylanan CanSino Biologics’in aşısı, adenovirüs tip 5 (Ad5'in) değiştirilmiş bir formundan oluşuyor. Wall Street Journal'ın geçen hafta belirttiğine göre, şirket büyük ölçekli denemeleri tamamlamadan önce birkaç ülkede acil durum onayı almak için görüşmelerde bulunuyor.
Moskova Gamaleya Enstitüsü tarafından geliştirilen ve sınırlı testlere rağmen bu ayın başlarında Rusya'da onaylanan corona virüs aşısı ise Ad5'e ve daha az yaygın ikinci bir tür olan Ad26'ya dayanıyor.
Moskova merkezli ilaç pazarı araştırma ajansı RNC Pharma'nın geliştirme müdürü Nikolay Bespalov, Rusya'nın, Sputnik V ile birlikte Çin ve diğer yabancı alternatifleri keşfetmesinin birkaç nedenini görüyor.
İlk olarak, birkaç aşıya sahip olmak, sağlık bakım sisteminin hastalara kendilerine en uygun seçeneği sunmasına izin verecektir. İkinci olarak, Rusya'nın büyük miktarda kullanıma hazır aşıya olan acil ihtiyacını karşılayabilmesini sağlamasına yardımcı olacaktır.
BAŞARI İHTİMALİ YÜZDE 40
ABD’de yer alan Johns Hopkins Üniversitesi'nde aşı araştırmacısı olan Anna Durbin, "Ad5 beni endişelendiriyor, çünkü pek çok insanın ona karşı bağışıklığı bulunuyor. Rusya ve Çin'in stratejilerinin ne olduğundan emin değilim. Aşılar belki de yüzde 70 etkinliğe sahip olmayacak. Ancak, başka bir aşı gelene kadar yüzde 40 başarıya sahip olabilir ve bu hiç yoktan iyidir" açıklamasını yaptı.
İKİ ÜLKE DE BU KONUDA YILLARIN DENEYİMİNE SAHİP
Aşılar, dünya çapında 845 binden fazla cana mal olan salgını sona erdirmek için gerekli görülüyor. Gamaleya, iki virüslü yaklaşımının Ad5 bağışıklık sorunlarını ele alacağını söyledi. Bununla birlikte her iki geliştiricinin de Ad5'e dayalı onaylı Ebola aşısı ve bu konuda yıllarca deneyimi var.
OXFORD VE JOHNSON&JOHSON FARKLI BİR YOL TERCİH ETTİ
Diğer taraftan, Birkaç araştırmacı, alternatif adenovirüsler veya dağıtım mekanizmaları seçti. Oxford Üniversitesi ve AstraZeneca, Covid-19 aşısını Ad5 sorunundan kaçınmak için bir şempanze adenovirüsüne dayandırdı. Johnson & Johnson’ın aşı adayı ise nispeten nadir bir tür olan Ad26'yı kullanıyor.
KORUMA SÜRESİ NE KADAR?
Aşı üreticileri maalesef bu konuda da net ve açık bir yanıt veremiyor. Aslında vermeleri de pek mümkün değil zaten. Zira burada da kişisel antikor yanıtının miktarı, gücü, antikorların bedende kalma süresi devreye giriyor yani neticeyi antikorların gücü, miktarı ve dayanma süresi belirliyor.
Pfizer ve Moderna tarafından onaylanan iki ümit verici koronavirüs aşısının Amerika Birleşik Devletleri'nde ortaya çıkıyor.
OXFORD'UN AŞISI DAHA AVANTAJLI
Kanada McMaster Üniversitesi'nden Dr. Zhou Xing, CanSino ile 2011 yılında tüberküloz için ilk Ad5 tabanlı aşısı üzerinde çalıştı. Xing, "Oxford aşı adayı, enjekte edilen CanSino aşısına göre oldukça avantajlı" dedi.
AIDS ORANI YÜKSEK OLAN ÜLKELERDE UYGULANMASI RİSKLİ
ABD’de Ulusal Alerji ve Enfeksiyon Hastalıkları Enstitüsü'nün direktörlüğünü yapan Dr. Anthony Fauci de dahil olmak üzere araştırmacılar, 2015 tarihli bir makalede, yan etkinin muhtemelen HIV aşılarına özgü olduğunu belirterek, risk altındaki popülasyonlarda tüm Ad5 bazlı aşıların denemeleri sırasında ve sonrasında HIV insidansının izlenmesi gerektiği konusunda uyardı.
Merck çalışmasında baş araştırmacı Dr. Larry Corey, "Bu aşıların herhangi bir ülkede veya HIV riski taşıyan herhangi bir popülasyonda kullanılması konusunda endişelenirdim ve ABD’de bunlardan biri” dedi.