Başbakan Li, Laos'un başkenti Viyentiyan'da devam eden ASEAN 44. ve 45. Zirvesi marjında düzenlenen 27. Çin-ASEAN Zirvesi'ne katıldı.
Li, ASEAN liderlerine hitaben yaptığı konuşmada, pazarların karşılıklı bağlantılılığının artırılmasının refaha daha fazla katkı sağlayacağını belirterek, ekonomik bütünleşmenin "daha sıkı ve organik" olması gerektiğini vurguladı.
Çin-ASEAN Serbest Ticaret Anlaşması'nın güncellenmesine yönelik müzakerelerin sonuca ulaştığını ifade eden Li, "Bu, ekonomik bütünleşmeyi ilerletmek için ortak çabalarımız doğrultusunda atılmış önemli bir adım." dedi.
Li, ortak pazarın nitelikli kalkınma yönünde güncellenmesinin önemine işaret ederek, "Endüstriyel yenilenme, dijitalleşme, yeşil dönüşüm ile ithalat ve ihracattaki yapısal dönüşümler yeni yatırım fırsatlarını ortaya çıkarıyor." ifadesini kullandı.
- Batı'da yükselen gümrük duvarlarına karşı alternatif pazar
Çin Gümrükler Genel İdaresi verilerine göre, Çin ile ASEAN arasındaki ticaret hacmi son 20 yılda 15 kat artarak 2023'te 911,7 milyar dolara ulaştı. Çin, 10 yılı aşkın süredir ASEAN ülkelerinin en büyük ticari ortağı konumunda bulunuyor.
ABD ve Avrupa ülkelerinin, jeopolitik rekabetten ve ekonomik güvenlikten kaynaklanan endişeler nedeniyle Çin ile ekonomik bağlarını gözden geçirme eğilimde olduğu bir dönemde ASEAN bölgesi Çin açısından önemli bir alternatif olarak öne çıkıyor.
Özellikle Çin'in yeni enerji endüstrisi ve elektrikli araç üretimi gibi yükselen sanayilerine karşı Batı'da gümrük duvarlarının yükseldiği bir dönemde ASEAN bu ürünler için potansiyel bir pazar sunuyor.
- Filipinler'den Güney Çin Denizi uyarısı
Filipinler Devlet Başkanı Ferdinand Marcos Jr da zirvede yaptığı konuşmada, son dönemde Çin ile Güney Çin Denizi'ndeki egemenlik ihtilaflarına işaret ederek, ASEAN ve Çin'in siyasi cephede gerilimler yaşanırken ekonomik cephede her şey yolundaymış gibi davranamayacağını belirterek, "Ekonomik işbirliğini siyasi güvenlikten ayıramayız." dedi.
ASEAN üyeleri ile Çin'in Güney Çin Denizi'nde "Davranış Kuralları Mutabakatı" konusunda müzakereleri hızlandırması gerektiğinin altını çizen Marcos Jr., "Güney Çin Denizi'nde genel durum hala gergin. Taraflar, farklılıklarını ciddi şekilde yönetmeye ve gerilimleri düşürmeye açık olmalı." dedi.
Çin ile Filipinler arasında son aylarda Güney Çin Denizi'ndeki ihtilaflı bölgelerin çevresinde sahil güvenlik gemilerinin çarpışmasına varan sürtüşmeler yaşanıyor. Öte yandan, ASEAN üyesi Vietnam da bu hafta başında Çin Sahil Güvenliğinin Vietnamlı balıkçılara yönelik engellemesinden rahatsızlığını ifade etti. Pekin yönetimi, son dönemde Malezya, Endonezya ve Brunei Sultanlığı'nın münhasır ekonomik bölgesi olan sulara da devriye gemilerini gönderiyor.
Çin, ilk kez 1947'de yayımladığı haritayla Güney Çin Denizi'nin yüzde 80'inde egemenlik iddiasında bulunuyor. Başta Paracel ve Spratly Adaları olmak üzere bölgedeki adacık, resif, kayalık ve deniz bentleri üzerindeki egemenlik ihtilafları zaman zaman gerginliklere yol açıyor.
Çin'in ihtilaflı adalarda askeri üsler inşa etmesi ve sivil gemi filolarını uzun süreli bulundurmasına bölge ülkelerinin yanı sıra ABD de karşı çıkıyor.
Lahey'deki Daimi Tahkim Mahkemesi, 2016'da Filipinler'in başvurusuyla verdiği kararda, Çin'in, Güney Çin Denizi'nde tek taraflı egemenlik taleplerinin yasal olmadığına hükmetmişti.