Sağlık Bakanlığı Bilim Kurulu üyesi Prof. Dr. Ateş Kara, hiç semptom göstermeden koronavirüs hastalığını geçiren ‘hayalet taşıyıcılar’la ilgili Hürriyet’e önemli açıklamalarda bulundu:
VAKALARIN % 30’U SEMPTOM GÖSTERMİYOR
“Dünyadan gelen veriler, ülkelerdeki vaka sayılarının yüzde 30’u kadar semptomu olmayan, yani ‘hayalet taşıyıcı’ olduğunu gösteriyor. O zaman şu anda Türkiye’de 122 bin vaka varsa, dışarıda saptayamadığımız 36 bin kişi semptom göstermeden hastalığı taşıyor ya da hastalığı geçirmiş olabilir. Bunu nereden tahmin ediyoruz? İlk olarak İzlanda bir çalışma yaptı. Nüfusu az olduğu için herkese test uyguladı ve gördü ki nüfusunun üçte biri hiç semptom göstermeden hastalığı taşıyor. Daha sonra Çin’den bir çalışma geldi. O çalışmada da üçte bir olmasa da yaklaşık aynı veriler vardı. Daha sonra dünyanın çeşitli ülkelerinden de benzer veriler geldi. Bu da ülkemizle ilgili tahminde bulunabilmemizi sağladı. Bu nedenle herkesin maske takması gerektiğini özellikle vurguluyoruz. Ancak, unutmamak gerekir ki maske sosyal mesafenin yerine geçmez.
TAMAMI TESPİT EDİLEMEZ
Semptom göstermeden hastalık taşıyanların tamamını tespit etmek neredeyse mümkün değil. Ancak tabii ki dünyada ve Türkiye’de yeni geliştirilen antikor testleri artık daha iyi sonuç veriyor. Bu testlerle 10 kişiden 9’unu yakalamak mümkün hale geldi. Nüfusun tamamına yapamasak da belli örneklemlerle bu kişileri tespit etmeye çalışıyoruz. Toplu çalışılan iş yerlerine de artık test uygulanacak.
GENLERİMİZ ETKİLİ Mİ?
Virüsle ilgili bizi hasta edecek miktarın ne olduğunu bilmiyoruz. Yani biz kaç tane alırsak hasta oluruz bazı virüs ve bakteriler için biliyoruz ama bu virüsü net bilmemekle birlikte rakamın 100’lü 200’lü sayıların üzerinde olduğunu tahmin ediyoruz. ‘Virüse çok maruz kalmak hastalığı daha ağır geçirmeye neden olur mu’ gibi bir veri elimizde yok. Ancak her insanın genetik farklılıkları var, bu da bazı hastalıklara karşı insanların farklı yatkınlıkları olduğunu gösterir. ‘Acaba bu koronavirüse de özel bir yatkınlığı olan kişiler var mı ve bu kişiler hastalığı daha ağır mı geçiriyor’ henüz bilmiyoruz. Virüsün zayıf bir noktası var. Güneş ışığının ultraviyolesi. Kurallarımızı tam uygularsak yaz aylarında biraz daha rahatlayabiliriz.
AŞI OCAK-ŞUBAT AYLARINDA
Aşı konusu çok merak ediliyor. Bu konuda İngiltere, farklı adımları atlayarak direkt olarak maymunlar üzerinde denemeye geçti. 18 maymunun olduğu ortama virüs verildi. 18 maymunun 6’sına geliştirilen aşı uygulandı. Çok etik bir uygulama değil ama salgın dönemi olduğu için uygulanabiliyor. Görüldü ki aşı yapılan 6 maymun hastalanmadı. Normalde aşılar denenirken 30-40 insanla başlanır, ancak İngiltere 6 bin insana birden aşısını uygulayacak. Başarılı olursa ocak-şubat aylarında kullanılabilir hale gelebilir. Ancak dünya genelinde kaç insana hemen uygulanabileceğini bilemeyiz.”