Teknolojinin ilerlemesi ile Tıp alanında da büyük yenilikler ve ilerlemeler oluyor, Hayatımızı kolaylaştıran teknoloji sağlığımız içinde kolaylıklar ve sağlımızı tekrar kazanma noktasında hız sunuyor. Tabi bu tabbı ilaçların da ham maddesi olan bitkileri kullanmak daha sağlıklı ve psikolojik rahatlama sunuyor. İşte size tanıtacağımız ''Beyaz çay'' soğuk kış günlerin de içimizi ısıtırken bakalım hangi derdimize deva oluyor. Beyaz çay nedir? faydaları nelerdir?
Bilimsel adı Camellia sinensis olan beyaz çay, esasen Uzakdoğu menşeili bir çay türü. Anavatanı Çin, Doğu Nepal, Doğu Tayland, Tayvan, Sri Lanka ve Hindistan olan beyaz çay, yaklaşık 5000 yıl önce Çin’de bulundu. Rivayete göre Çin imparatoru Shen Nung, bir seyahati esnasında susadı ve yardımcıları ona güneşin altında ısınan sudan verdiler. Suyun içine düşen beyaz çay taneleri, bu ılık suya özel bir rayiha verdi ve bu içecek imparatorun çok hoşuna gitti… Rivayetin ne kadar doğru olduğunu bilemiyoruz, ancak imparator için oldukça hoş bir sürpriz olduğu kesin.
Beyaz Çay Sağlığa Faydalıdır
Evet, beyaz çay sağlığa pek çok açıdan faydalıdır. Kilo verme konusunda oldukça etkili olan beyaz çayın diyabet tedavisi, cilt sağlığı gibi konularda oldukça başarılı bir bitki olduğunu da vurgulayalım. Beyaz çay hafızanızı geliştirir, sizi enerjik yapar, kalp sağlığını korur ve cinsel sağlık açısından pek çok yarara sahiptir. Yazının devamında beyaz çayın tüm faydalarını ayrıntılı bir şekilde madde madde açıklayacağız.
2. Beyaz Çay Türleri
Beyaz çayın birçok farklı türü vardır. Her türün kendine özgü tadı ve faydası olduğu için size en uygun beyaz çay türünü seçmeniz çok iyi olacaktır.
Bai Hao Yinzhen (Gümüş Kadife)
Dünyada en çok tüketilen beyaz çay türüdür. Çin’in Fujian bölgesinde üretilen bu çayın yaprakları yaklaşık 3 santimetre ebatlarındadır ve gümüş renkli kadifemsi bir yapıya sahiptir. Beyaz çayın en çok tüketilen türü olduğu için fiyatı da diğerlerine nazaran oldukça yüksektir.
Bu çayın en temel özelliği 75 derecede demlendiğinde açık sarı bir renk almasıdır. Çayı demlediğinizde yaprakların üzerinde bulunan gümüş rengi kafidemsi tüylerin, çayın yüzeyinde yüzdüğünü görürsünüz.
Oldukça hafif ve tatlı bir tadı olan bu çayı hazırlamak için 2-3 çay kaşığı beyaz çayı, yaklaşık 5 ila 8 dakika boyunca 75-80 derecelik sıcak suda demlemek gerekmektedir.
Bai Mu Dan (Beyaz Şakayık)
Gümüş kadifenin daha ucuzu olarak kabul edilen bu tür aromasının yüksek, fiyatınınsa düşük olması nedeniyle tercih edilir. Demlenme sonrası açık yeşil ve altın sarısı bir renk alarak meyvemsi bir tat veren bu çayda ot aromaları yoktur.
Shou Mei (Asil Kaş)
Beyaz çayın bitkisinin üst kısımlarındaki yapraklarından elde edilen bu tür yeşilimsi rengi ve lezzetiyle bilinir. Demledikten sonra koyu sarı bir renk alıyorsa bu durum çayın kalitesiz olduğunu işaret eder.
Gong Mei
Beyaz çay severlerin üçüncü tercihi genelde bu çaydır. Taze çay bitkilerinin taze yapraklarından elde edilen Gong Mei, yaprakların hafifçe bükülmüş olması nedeniyle insan kaşını andırdırdığı için “Kaş” adını alır. Demlenince koyu altın sarısı bir renk alır ve Çin’de geleneksel olarak Çin mantısı ile birlikte servis edilir.
Beyaz Puerh
Bu türün hasadı bahar aylarında yapılır. Tüm çay toplama işlemleri elle yapılır. Yani nazik bir beyaz çay türüdür. Bununla birlikte zengin ve tatlı bir aroması vardır.
Seylan Beyazı
Bu tür adından da anlaşılacağı üzere Seylan, yani Sri Lanka bölgesinde yetişir ve oldukça pahalı bir beyaz çay türüdür. Elle toplanan çay yaprakları güneşte kurutulur ve yine elle ufalanır. Açık bakır rengi sahip bu çayın tadı oldukça hafif ve tazeleyicidir.
Darjeeling Beyazı
Seylan beyazı gibi, Darjeeling beyazı da elle toplanır ve yağmurlu iklimlerde yetişir. Yaprakları oldukça kabarıktır ve demlendiğinde açık altın sarısı bir renk verir. Çok yumuşak bir tadı ve kokusu vardır.
Afrika Beyazı
Kenya ve Malavi bölgesinde yetişen bu tür zengin bir aromaya sahiptir ve kafein oranı diğer çaylara göre daha yüksektir.
3. Beyaz Çayın İçeriği
Şimdi de beyaz çayın içeriğine göz atalım.
Antioksidan: Beyaz çay, antioksidan olarak siyah ve yeşil çayla aynı özelliğe sahiptir.
Kateşin: İçeriğinde aktif kateşin bulunan beyaz çay, bu özelliğiyle meme kanserine karşı etkili bir içecek diyebiliriz.
Tanin: Diğer çay türlerine göre tanin miktarı düşük olmasına karşın beyaz çay pek çok hastalığa iyi gelmektedir.
Teaflavin: Bu polifenol, çayın acılığını belirleyen bir maddedir. Beyaz çayda daha düşük teaflavin olduğu için tat olarak siyah ve yeşil çaydan daha tatlıdır.
Tearubigin: Çaya rengini veren bu madde, beyaz ve yeşil çayda daha az olduğu için bu çayların rengi daha açıktır.
Kafein: Yeşil çayda siyah ve yeşil çaya göre daha az kafein vardır. Özellikle orijinal Fujian beyaz çayının düşük kafeinli olduğu bilinmektedir. Buna karşın beyaz çayın yetiştiği yer, yetiştirilme ve işlenme süreci gibi şeyler çayın kafein miktarını artırabilmektedir.
4. Demleme Yöntemleri
Beyaz çal alacağınız zaman mutlaka aktara demleme yöntemlerini sorun. Çünkü her türün kendine özgü bir demleme yöntemi vardır. Ancak aklınızda bulunması gereken bazı beyaz çay yöntemleri şöyledir:
*Bazı beyaz çaylar daha uzun süre ve daha çok sıcaklığa ihtiyaç duyabilir. Genelde 90 derecede 3-5 dakika demlemek yeterlidir. Ancak bazı türler, tıpkı yeşil çay gibi daha hassastır ve bu çayları 70 derecede 3-5 dakika demlemek gerekir.
*Demleme süresi söz konusu olunca beyaz çay; siyah ve yeşil çaya nazaran daha toleranslıdır. Ancak çok uzun süre demlerseniz beyaz çayın acıyabilir. Tavsiye edilen demleme süresini göz önünde bulundurun ve bir gerekirse deneme yanılma yöntemiyle kendi tercihinizi belirleyin.
*Çeşme suyu yerine mutlaka kaliteli su kullanarak demleyin.
*Çayınız demlenirken kupanınızı üstünü örtün ve soğumasını önleyin.
*Kaliteli ve geniş yapraklı beyaz çay, birkaç kez demlenmeye müsaittir.
*Tercih size kalmıştır, ancak beyaz çayın o hafif ve hoş tadını almak için şeker ya da süt kullanmamanız daha iyi olur.
5. Muhafaza Yöntemleri
Çay genelde bozulmayan ancak bayatlayabilen bir üründür. Çayın taze olmasından emin olmak için güvenilir bir markayı tercih etmek iyi bir yoldur.
Beyaz çayı muhafaza etme yöntemleri, kuzeni yeşil çay ile hemen hemen aynıdır. Düşük oksitli olan bu çaylar bir yıl kadar tazeliğini koruyabilir. Ancak çayınızı taze tutmak sizin de yapmanız gereken bazu şeyler vardır.
*Çayı mutlaka serin ve karanlık bir yerde saklayın.
*Direkt gün ışığı, nem ve ışıktan koruyun. Çayı asla buzdolabına koymayın.
*Hava geçirmez ve mat bir kapta muhafaza etmek çayın taze kalmasını sağlar.
*Çayı kahve, tarçın, karabiber gibi ürünlerin yanına koymayın. Zira bu tür ürünlerin aromaları birbirine karışabilir. Çay kavanozunu ayrı bir yerde bulundurun.
6. Beyaz Çayın Faydaları
Beyaz çayın kansere, ağız sağlığına ve kilo vermeye yardımcı bir içecek olduğunu biliniyor. Cilde iyi gelen, UV ışınlarının önlenmesine yardım eden ve antibakteriyel özelliği ile çeşitli enfeksiyonları önlemeye yarayan beyaz çayın faydalarını gelin daha detaylı öğrenelim.
Kilo Vermeye Yardım Eder
Kilo vermek için beyaz çayın faydalarını daha önce bilmiyorsanız geç kalmış sayılmazsınız. Obezite şu an dünyanın en büyük sağlık sorunlarından biri ve insanlar aşırı kilolarından kurtulmak için her şeyi deneme aşamasındalar.
Beyaz çay bu noktada etkili bir yöntem olabilir.
Almanya’da yapılan bir çalışma, beyaz çayın yağ hücrelerini yok ettiğini ve yeni yağ hücrelerinin oluşmasını engellediğini gösteriyor.
Beyaz çay, diğer çay türlerine göre daha az işlendiği için yağ yakmaya yarayan maddeleri daha yoğun bir biçimde barındırıyor. Harvard Medical School‘a göre beyaz çayda bulunan kateşin adlı madde kilo vermede oldukça etkili.
Sivilceleri Önler
Sivilcelerin sağlığa direkt olarak bir zararı yoktur, ancak estetik açıdan sivilce hiç de arzulanan bir şey değildir.
Londra’daki Kingston University’de yapılan bir araştırma beyaz çayın antiseptik ve antioksidan maddeler açısından zengin olduğunu ortaya koyuyor. Dermatologlara göre antioksidan maddeler cildin hücre yapısını korur ve sivilce oluşumunu engeller.
Bu nedenle günlük düzenli olarak bir iki bardak beyaz çay içmenin vücudunuzda toksinleri atmada ve sağlık bir cilde sahip olmada oldukça işe yarayacağı söylenebilir.
Keza demlediğiniz yeşil çayı soğuttuktan sonra pamuk yardımıyla cildinize sürerek hafifçe masaj yapmanızda cilt sağlığınız açısından faydalıdır.
Kansere Karşı Etkilidir
Cancer Prevention Research’de yayınlanan bilimsel bir makalede, beyaz çayın kanser hücrelerini ortadan kaldırmada yeşil çaydan daha etkili olduğu ifade edilmektedir.
Yine Malezya’da yapılan bir araştırma beyaz çayın sahip olduğu antioksidan ve antiproliferatif (hücre büyümesini engelleyen) maddelerin kanser hücrelerinin büyümesini engellediği ortaya konuyor. Yani beyaz çay hem zararlı hücreleri ortadan kaldırıyor hem de sağlıklı hücreleri koruyor.
Oregon State University‘de yapılan bir araştırma da beyaz çayı antioksidan ve polifenol bakımından zengin olduğunu ve bu maddelerin kansere karşıtı olduğunu gösteriyor. Beyaz çayın metabolizmaya yaptığı katkıların da kansere sebep olan faktörlerin azalmasında etkili olduğu biliniyor.
Kansere karşı etkili maddelerin bulunduğu kateşin de beyaz çayın içinde bol miktarda vardır. Hatta beyaz çay, en çok kateşin içeren bitkidir. Bu da beyaz çayı kanser düşmanı yapan çok önemli bir unsurdur.
Saç ve Cilt Sağlığına Yararlıdır
Beyaz çay, antioksidan zengini bir bitki olması nedeniyle bağ dokuları sıklaştırır. Bu da kepek ve egzema gibi alerjilerin ortadan kalkmasına yardım eder.
Antioksidanları saçla ilgili bozukluklarda oldukça yardımcı bir madde olduğu biliniyor. Güney Kore’de yapılan bir bilimsel çalışma, EGCG adlı antioksidanın insan saçının uzamasına yardımcı olduğunu ortaya koyuyor. ABD’de yapılan bir çalışma ise bu antioksidanın saç hücrelerinin sağlıklı gelişmesi, yaraların çabuk iyileşmesi ve kırışıklıkların azalması gibi faydalar sağladığını gösteriyor.
Fenol bakımından zengin olması nedeniyle de beyaz çay, cildi sıkılaştırır ve kırışıklıkları önler.
Diyabete Karşı Etkilidir
Mutlaka ailenizde en az bir diyabet hastası vardır. Değişen yaşam tarzları ve beslenme alışkanlıkları nedeniyle diyabet, yani şeker hastalığı gittikçe daha yaygın bir hale geliyor.
Çin’de yapılan bir araştırma, düzenli olarak beyaz çay tüketen diyabet hastalarının sağlıklarında gözle görülür bir iyileşme gerçekleştiğini gösteriyor. Başka bir çalışma ise beyaz çay verilen farelerdeki diyabet belirtilerinin azaldığı yönünde.
2015 yılında Portekiz’de yapılan bir araştırma, düzenli beyaz çay tüketiminin diyabetin beyin zarı üzerindeki olumsuz etkilerini azalttığını gözler önüne seriyor.
Hafızayı Güçlendirir
Beyaz çay, şahane bir antioksidan ve kateşin kaynağı olması nedeniyle hafızaya çok iyi gelen bir besindir. Portekiz’de yapılan bir araştırma kateşinin beyni, yaşlılığa bağlı hafıza zayıflığına karşı koruduğunu göstermektedir. Başka bir çalışma ise beyaz çayın, farelerin beyin zarını güçlendirdiğini gösteriyor. Aynı çalışma bu durumun insanlar için de geçerli olabileceğini öne sürüyor.
7. Beyaz Çayın Yan Etkileri
Beyaz çay, düşük kafeine sahip olması ve yararlı maddele içermesi nedeniyle oldukça sağlıklı bir içecektir, ancak aşırı tüketim durumunda bazı riskler taşır.
*Beyaz çayda kafein miktarının düşük olduğunu biliyoruz, ancak her halükarda kafein içerir. Bununla birlikte taze yapraklardan elde edilen çayı, daha olgun yapraklardan elde edilen çaya göre daha fazla kafein içerir. Bu da bazen yeşil çaydan daha fazla kafein içermesi anlamına gelebilir. Kafein çarpıntı, anksiyete, uykusuzluk gibi rahatsızlıklara neden olabilen bir maddedir. Bu nedenle beyaz çayı fazla kaçırdığınızda alacağınız kafein miktarı da artabilir. Bu nedenle günlük maksimum 2 bardak içmeye dikkat edin.
*Beyaz çayın içinde bulunan flavonoid adlı madde vücuttaki demir miktarını artırabilir. Bu nedenle beyaz çayı yemeklerden önce almaya özen gösterin. Ayrıca hekiminiz demir eksikliğini nedeniyle ilaç verdiyse bu ilaçlarla beyaz çay içmemeye dikkat edin.